Soạn bài Những cái nhìn hạn hẹp - Chân trời sáng tạo 7 Ngữ văn lớp 7 trang 33 sách Chân trời sáng tạo tập 1

Tài liệu Soạn văn 7: Những cái nhìn hạn hẹp, thuộc sách Chân trời sáng tạo, tập 1, cung cấp những kiến thức hữu ích.

Các bạn học sinh lớp 7 có thể tham khảo tài liệu để chuẩn bị bài nhanh chóng hơn. Nội dung chi tiết được đăng tải ngay sau đây.

Tri thức Ngữ văn

1.1 Truyện ngụ ngôn

- Truyện ngụ ngôn là những truyện kể ngắn gọn, hàm súc bằng văn xuôi hoặc văn vần. Truyện thường đưa ra bài học về cách nhìn sự việc, cách ứng xử của con người trong cuộc sống.

- Đề tài trong truyện ngụ ngôn: Thường là những vấn đề đạo đức hay cách ứng xử trong cuộc sống.

- Nhân vật: loài vật, đồ vật, cỏ cây hoặc con người.

- Sự kiện là yếu tố quan trọng để làm nên câu chuyện. Trong truyện ngụ ngôn, câu chuyện thường xoay quanh một sự kiện chính.

- Cốt truyện của truyện ngụ ngôn thường xoay quanh một sự kiện (một hành vi, ứng xử, quan niệm, nhận thức phiến diện…) nhằm đưa ra một bài học nào đó.

- Không gian trong truyện ngụ ngôn là khung cảnh, môi trường hoạt động của nhân vật ngụ ngôn, nơi xảy ra sự kiện, câu chuyện.

- Thời gian trong truyện ngụ ngôn là một thời điểm, khoảnh khắc nào đó mà sự việc, câu chuyện xảy ra, thường không xác định cụ thể.

1.2 Tóm tắt văn bản và yêu cầu của việc tóm tắt văn bản

Văn bản có thể được tóm tắt bằng lời hoặc một sơ đồ, bằng đoạn văn hoàn chỉnh hay một dàn ý. Nhưng theo cách nào thì văn bản cũng phải ngắn gọn, cô đúc.

1.3 Dấu chấm lửng

Dấu chấm lửng được kí hiệu bởi ba dấu chấm (...) còn gọi là dấu ba chấm, có công dụng:

• Tỏ ý còn nhiều sự vật, hiện tượng tương tự chưa được liệt kê hết.
• Thể hiện chỗ lời nói bỏ dở hay ngập ngừng, ngắt quãng.
• Làm giãn nhịp điệu câu văn, chuẩn bị cho một từ ngữ biểu thị nội dung bất ngờ hay hài hước, châm biếm.

Soạn bài Những cái nhìn hạn hẹp - Mẫu 1

2.1 Chuẩn bị đọc

Câu 1. Em hãy chia sẻ với bạn về những điều em quan sát được khi nhìn bầu trời từ những vị trí khác nhau.

Gợi ý:

• Khi nhìn bầu trời từ dưới mặt đất: Bầu trời cao và rộng lớn vô cùng và quan sát được toàn cảnh.
• Khi nhìn bầu trời trên cao: Bầu trời thu hẹp lại, tưởng như chạm được vào những đám mây, quát sát được một phần.

Câu 2. Qua phim ảnh, sách vở, em biết những gì, hoặc hình dung thế nào về các ông thầy bói ngày xưa?

Gợi ý:

- Thầy bói ngày xưa thường là những người có tuổi tác cao, mặc trang phục truyền thống là áo the khăn xếp, đeo một cặp kính màu đen.

2.2 Trải nghiệm cùng văn bản

Câu 1. Do đâu mà chú ếch này “cứ tưởng” trời “là cái vung”, còn mình “là chúa tể”?

Xung quanh ếch chỉ có vài con nhái, cua, ốc bé nhỏ. Hằng ngày nó cất tiếng kêu ồm ộp làm vang động cả giếng, khiến các con vật kia rất hoảng sợ.

Câu 2. “Xem voi” mà chỉ dùng tay “sờ” thì kết quả sẽ như thế nào?

“Xem voi” mà chỉ dùng tay “sờ” thì kết quả sẽ không chính xác, chỉ cảm nhận được bộ phận mà mình sờ, không có cái nhìn toàn diện về hình dáng của con voi.

2.3 Suy ngẫm và phản hồi

Câu 1. Tóm tắt nội dung câu chuyện và xác định đề tài của hai văn bản trên.

- Tóm tắt:

• Ếch ngồi đáy giếng: Có một con ếch sống lâu ngày trong một cái giếng, xung quanh nó chỉ toàn những con vật nhỏ bé. Ếch cứ tưởng bản thân nó to bằng trời. Một năm nọ, trời làm mưa to đưa ếch ra bên ngoài. Quen thói cũ, nó đi nghênh ngang khắp nơi. Nó đưa cặp mắt lên nhìn bầu trời, không thèm để ý đến xung quanh nên bị một con trâu đi ngang qua giẫm chết.
• Thầy bói xem voi: Nhân buổi hàng ế, năm ông thầy bói rủ nhau đi xem voi xem nó có hình thù như thế nào. Thầy thứ nhất sờ vòi bảo nó sun sun như con đỉa. Thầy thứ hai sờ ngà bảo nó chần chẫn như cái đòn càn. Còn thầy thứ ba bảo nó bè bè như cái quạt thóc. Đến thầy thứ tư sờ chân bảo nó sừng sững như cái cột đình. Cuối cùng, thầy thứ năm sờ đuôi lại bảo nó tun tủn như cái chổi sể. Năm thầy ai cũng cho là mình đúng, không ai chịu ai thành ra xô xát đánh nhau toác đầu chảy máu.

- Đề tài:

• Ếch ngồi đáy giếng: Thói huênh hoang, kiêu ngạo
• Thầy bói xem voi: Cách nhìn cuộc sống

Câu 2. Để thể hiện những hành động sai lầm của một nhân vật nào đó, tác giả truyện ngụ ngôn thường đặt nhân vật ấy trước một tình huống có nhiều nguy cơ phạm sai lầm. Tình huống đó trong văn bản Ếch ngồi đáy giếng, Thầy bói xem voi là gì?

- Ếch ngồi đáy giếng: Con ếch vốn coi trời bằng vung. Khi ra ngoài giếng, ếch vẫn quen thói cũ nghênh ngang đi lại khắp nơi và cất tiếng kêu ộp ộp.

- Thầy bói xem voi: Năm ông thầy bói biếu tiền người quản voi để xem voi. Mỗi người sờ một bộ phận nên mỗi người một ý kiến, tranh luận nhau đến toác đầu chảy máu.

Câu 3. Nêu ấn tượng của em về nhân vật con ếch (Ếch ngồi đáy giếng), năm ông thầy bói (Thầy bói xem voi). Các nhân vật này thể hiện những đặc điểm gì của nhân vật trong truyện ngụ ngôn?

- Ấn tượng về nhân vật con ếch (Ếch ngồi đáy giếng), năm ông thầy bói:

• Con ếch: Một con vật nhỏ bé, nhưng lại kiêu ngạo, nông cạn.
• Năm ông thầy bói: Bảo thủ, tự cho mình là đúng và không tôn trọng người khác.

- Các nhân vật này thể hiện những đặc điểm của nhân vật trong truyện ngụ ngôn:

• Thường là con vật hoặc con người
• Không có tên riêng, chỉ được gọi chung là ếch, thầy.
• Không nói về ngoại hình.

Câu 4. Em rút ra được những bài học gì từ các truyện Ếch ngồi đáy giếng, Thầy bói xem voi?

Bài học qua các truyện:

• Ếch ngồi đáy giếng: Phê phán những người có hiểu biết hạn hẹp mà lại huênh hoang, kiêu ngạo.
• Thầy bói xem voi: Phê phán những người có cái nhìn phiến diện, khuyên nhủ con người rằng nếu muốn hiểu biết sự vật, sự việc thì phải xem xét chúng một cách toàn diện.

Câu 5. Theo em, cách đọc hiểu một truyện ngụ ngôn và đọc hiểu một truyện cổ tích có gì khác nhau?

- Truyện ngụ ngôn: Tìm hiểu đề tài của truyện, nhân vật sẽ đại diện cho một kiểu người trong xã hội..

- Truyện cổ tích: Tìm hiểu các yếu tố kì ảo, nhân vật được xây dựng ngoại hình và hành động…

Câu 6. Chọn một trong hai bài tập sau:

- Sưu tầm một số văn bản truyện ngụ ngôn và tranh ảnh, phim hoạt hình minh họa các truyện ngụ ngôn ấy (nếu có).

- Thể hiện cảm nhận của mình về một trong các truyện ngụ ngôn (đã học, đã đọc) bằng cách ghi nhật kí đọc truyện, vẽ tranh minh họa,...

Gợi ý:

Một số truyện ngụ ngôn như: Đeo nhạc cho mèo, Khi chúa sơn lâm ngọa bệnh…

Soạn bài Những cái nhìn hạn hẹp - Mẫu 2

Ếch ngồi đáy giếng

- Bối cảnh trong truyện: một cái giếng, xung quanh là những con vật nhỏ bé như nhái, cua, ốc khiến cho ếch trở nên kiêu căng nghĩ mình là to lớn nhất, là một vị chúa tể

=> Môi trường sống nhỏ bé đã làm cho tầm nhìn của ếch trở nên hạn hẹp.

- Nhân vật chính là ếch, có tính cách kiêu căng, ngạo mạn:

• Hằng ngày, nó cất tiếng kêu ồm ộp làm vang động cả giếng, khiến các con vật kia rất hoảng sợ.
• Ếch cứ tưởng bầu trời trên đầu chỉ bé bằng chiếc vung và nó oai như một vị chúa tể
• Quen thói cũ, ếch nghênh ngang đi lại khắp nơi và cất tiếng kêu ộp ộp.
• Nó nhâng nháo đưa cặp mắt lên nhìn bầu trời, chẳng thèm để ý đến xung quanh…

- Bài học rút ra:

• Môi trường sống nhỏ bé sẽ khiến tầm nhìn trở nên hạn hẹp.
• Truyện phê phán những kẻ hiểu biết nông cạn mà lại huênh hoang.
• Phải biết nhìn xa trông rộng dù hoàn cảnh và môi trường sống có giới hạn.
• Không nên chủ quan, kiêu ngạo và coi thường những người xung quanh.

Thầy bói xem voi

- Bối cảnh: nhân buổi ế hàng, năm ông thầy ngồi tán gẫu; thầy nào đều phàn nàn không biết hình thù con voi như thế nào; thấy có người nói voi đi qua, năm ông chung tiền biếu người quản tượng để được xem voi

- Nhân vật chính: năm ông thầy bói xem voi, nhưng không nhìn thấy con voi mà phải sờ bằng tay, mỗi người chỉ sờ một bộ phận của con voi (vòi, ngà, tai, chân, đuôi)

- Bài học: truyện đã phê phán cái nhìn phiến diện, chủ quan của năm ông thầy bói, khuyên con người khi muốn hiểu biết sự vật sự việc phải xem xét chúng một cách toàn diện.