Soạn bài Trong lời mẹ hát Chân trời sáng tạo Ngữ văn lớp 8 trang 13 sách Chân trời sáng tạo tập 1

Bài thơ Trong lời mẹ hát của tác giả Trương Nam Hương sẽ được tìm hiểu trong chương trình học môn Ngữ văn lớp 8.

Download.vn sẽ cung cấp tài liệu Soạn văn 8: Trong lời mẹ hát, hãy cùng theo dõi chi tiết ngay sau đây.

Sơ đồ tư duy Trong lời mẹ hát

Soạn bài Trong lời mẹ hát chi tiết

Tác giả

- Trương Nam Hương sinh 23 tháng 10 năm 1963 tại Huế.

- Tốt nghiệp Khoa Ngữ văn của Trường đại học Tổng hợp TP. Hồ Chí Minh.

- Một số tác phẩm: Khúc hát người xa xứ, Ban mai xanh, Ngoảnh lại tháng năm, Thơ tình Trương Nam Hương, Thơ với tuổi thơ, Ra ngoài ngàn năm,....

Tác phẩm

1. Xuất xứ

Bài thơ Trong lời mẹ hát được in trong tập Ban mai xanh, NXB Đồng Nai, 1994.

2. Bố cục

• Phần 1 (Khổ 1,2): lời ru của mẹ chứa những kỷ niệm tuổi thơ
• Phần 2 (Khổ 3,4,5,6,7): hình ảnh người mẹ từ lúc còn trẻ đến khi già đi
• Phần 3 (Khổ cuối): lời ru chắp cánh cho con bay xa, trưởng thành

3. Thể thơ

Bài thơ được sáng tác theo thể thơ sáu chữ.

4. Cảm hứng chủ đạo

Tình cảm yêu thương, gắn bó dành cho người mẹ.

Đọc hiểu

1. Lời ru của mẹ chứa những kỷ niệm tuổi thơ

- Khổ thơ thứ nhất gợi liên tưởng về hình ảnh người mẹ đang bế đứa con nằm trên chiếc võng.

- Trong lời ru của mẹ, con đã gặp hình ảnh quen thuộc của làng quê: cánh đồng xanh mướt, cánh cò trắng bay lượn, màu vàng của hoa mướp, con gà cục tác, lá chanh, lũy tre huyền thoại, dây trầu, vầng trăng hay hương cau.

=> Tất cả đều mang hồn của quê hương thân thuộc.

2. Hình ảnh người mẹ từ lúc còn trẻ đến khi già đi

- Mẹ hiện lên với công việc giã gạo đầy vất vả.

- Hình ảnh tấm áo bạc phếch gợi lên được cuộc đời lam lũ, nhọc nhằn của mẹ.

- Thời gian chảy trôi qua tóc mẹ, làm cho mái tóc xanh mượt ngày nào của mẹ giờ đây trở nên bạc trắng.

- Cuộc đời vất vả đã đè nặng trên đôi vai mòn mỏi của mẹ, khiến cho người con đi làm không khỏi xót xa.

- Mẹ già đi thì cũng là lúc con ngày một cao lớn, trưởng thành và đang bước đi trên con đường đời.

=> Người con đã bộc lộ những tình cảm chân thật của mình dành cho người mẹ.

3. Lời ru chắp cánh cho con bay xa, trưởng thành

- Lời ru của mẹ chính là sức mạnh, chắp cánh cho con bay xa hơn.

- Dù ở đâu, mẹ vẫn dõi theo con, động viên và chờ đợi con trở về trong vòng tay âu yếm.

=> Tình cảm mẫu tử thiêng liêng, chân thành.

Soạn bài Trong lời mẹ hát ngắn gọn

Chuẩn bị đọc

Chia sẻ với các bạn một bài thơ hoặc bài ca dao về mẹ mà em yêu thích.

Gợi ý:

- Một số bài thơ hay về mẹ như Bầm ơi (Tố Hữu), Con yêu mẹ (Xuân Quỳnh), Con cò (Chế Lan Viên)...

- Ca dao:

Chiều chiều ra đứng ngõ sau
Trông về quê mẹ ruột đau chín chiều.

*

Mẹ già như chuối ba hương,
Như xôi nếp một, như đường mía lau.

*

Công cha như núi ngất trời,
Nghĩa mẹ như nước ở ngoài biển Đông.
Núi cao biển rộng mênh mông,
Cù lao chín chữ ghi lòng con ơi!

Trải nghiệm cùng văn bản

Câu 1. Khổ thơ này gợi cho em đến những lời hát ru nào?

Một số lời hát ru như:

Cái cò đi đón cơn mưa
Tối tăm mù mịt ai đưa cò về
Cò về thăm quán cùng quê
Thăm cha thăm mẹ cò về thăm anh.

*

Con cò, cò bay lả, lả, bay la
Bay từ từ cửa phủ,
Bay ra, ra cánh đồng
Tình tính tang, là tang tính tình
Duyên tình rằng, ấy duyên tình ơi,
Rằng có nhớ, nhớ hay chăng?
Rằng có biết biết hay chăng

*

Con cò mà đi ăn đêm,
Đậu phải cành mềm lộn cổ xuống ao.
Ông ơi, ông vớt tôi nao,
Tôi có lòng nào ông hãy xáo măng.
Có xáo thì xáo nước trong,
Đừng xáo nước đục đau lòng cò con.

Câu 2. Điều mà con “nghe” được trong lời mẹ hát ở khổ thơ này có gì khác biệt so với bảy khổ thơ trước đó?

- Trong bảy khổ trước, lời hát của mẹ kể về vẻ đẹp của quê hương, đất nước.

- Ở khổ thơ này, lời hát của mẹ nhắc nhở, động viên con biết nuôi dưỡng ước mơ, cố gắng vì tương lai.

Suy ngẫm và phản hồi

Câu 1. Xác định thể thơ của bài thơ.

Thể thơ: Sáu chữ

Câu 2. Vẽ sơ đồ bố cục của bài thơ? Nét độc đáo của cách bố cục ấy là gì?

Bố cục của bài thơ:

• Phần 1 (Khổ 1,2): lời ru của mẹ chứa những kỷ niệm tuổi thơ
• Phần 2 (Khổ 3,4,5,6,7): hình ảnh người mẹ từ lúc còn trẻ đến khi già đi
• Phần 3 (Khổ cuối): lời ru chắp cánh cho con bay xa, trưởng thành

=> Nét độc đáo trong bố cục là gợi tả sự lớn dần theo thời gian của nhân vật con, từ khi con bé đến lúc trưởng thành.

Câu 3. Chỉ ra nét đặc sắc trong các hình ảnh Chòng chành nhịp võng ca dao và Vầng trăng mẹ thời con gái,/ Vẫn còn thơm ngát hương cau .

• Chòng chành nhịp võng ca dao: gợi tả hình ảnh mẹ đang đu võng ru con, đồng thời gợi tả âm điệu trầm bổng của những câu hát mẹ ru con,
• Vầng trăng mẹ thời con gái,/ Vẫn còn thơm ngát hương cau: gợi tả vẻ đẹp rạng rỡ của người mẹ.

Câu 4. Em hình dung như thế nào về hình ảnh người mẹ được miêu tả từ khổ thơ thứ ba đến khổ thơ thứ bảy? Cách khắc họa hình ảnh người mẹ có gì độc đáo?

• Hình ảnh người mẹ với vẻ đẹp thời con gái như “vầng trăng”, hình ảnh tần tảo chịu khó trong lao động - vừa giã gạo vừa nuôi con, tấm áo bạc phếch, màu trắng nôn nao trên mái tóc mẹ, lưng còng vì gánh nặng thời gian, nhưng dù vất vả thì lời ru vẫn thật ngọt ngào, thảo thơm, gửi gắm tình cảm của mẹ.
• Độc đáo: hình ảnh mẹ gắn với lời ru, mẹ hiện lên song hành trong tình cảm của con dành cho mẹ.

Câu 5. Vần trong bài thơ là vần cách hay vần liền? Dựa vào đâu để xác định như vậy?

Vần cách, dựa vào câu thơ trong bài.

Câu 6. Nêu cảm hứng chủ đạo của bài thơ và cho biết tác dụng của vần, nhịp, cách sử dụng hình ảnh trong việc thể hiện cảm hứng đó.

• Cảm hứng chủ đạo: tình cảm yêu thương, gắn bó dành cho người mẹ.
• Tác dụng của vần, nhịp, cách sử dụng hình ảnh trong việc thể hiện cảm hứng: góp phần thể hiện trực tiếp tình cảm dành cho người mẹ.

Câu 7. Theo em, nhan đề Trong lời mẹ hát có vai trò như thế nào trong việc thể hiện chủ đề của bài thơ.

Nhan đề đã thể hiện được tư tưởng, chủ đề của tác phẩm. Nhan đề “Trong lời mẹ hát” gợi ra đối tượng của bài thơ viết về lời ru của người mẹ.

Câu 8. Cách thể hiện hình ảnh người mẹ trong bài thơ này có gì khác với cách thể hiện hình ảnh người mẹ trong bài thơ khác mà em biết?

Văn bản “Trong lời mẹ hát” gửi gắm sự yêu thương và biết ơn mẹ bằng cách sử dụng những hình ảnh bình dị và đặc biệt sử dụng lời ru. Tác giả không trực tiếp nói ra nhưng từng câu, từng hình ảnh lại thể hiện rõ điều đó, điều này vừa cho thấy sự tinh tế của nhà thơ vừa thấy được cái tài của Trương Nam Hương.