Soạn bài Bài ca Côn Sơn Chân trời sáng tạo Ngữ văn lớp 8 trang 65 sách Chân trời sáng tạo tập 1

Tác phẩm Bài ca Côn Sơn của Nguyễn Trãi được tìm hiểu trong chương trình học môn Ngữ văn lớp 8. 

Download.vn sẽ cung cấp tài liệu Soạn văn 8: Bài ca Côn Sơn. Nội dung chi tiết được giới thiệu ngay sau đây. 

1. Soạn bài Bài ca Côn Sơn ngắn gọn

Câu 1. Xác định và nêu tác dụng của biện pháp tu từ được sử dụng trong bốn câu thơ đầu.

• Biện pháp tu từ so sánh: suối chảy rì rầm - tiếng đàn cầm bên tai, đá rêu phơi - chiếu êm.
• Tác dụng: Khắc họa vẻ đẹp thiên nhiên thêm sinh động với vẻ đẹp hoang sơ, kì thú.

Câu 2. Nhân vật “ta” trong đoạn trích có thể là ai?

Nhân vật “ta” có thể là chính tác giả. Bởi dựa vào hoàn cảnh sáng tác của Bài ca Côn Sơn có nhiều khả năng là trong khoảng thời gian ông bị chèn ép ở triều đình, phải cáo quan về quê sống ở Côn Sơn.

Câu 3. Tìm các chi tiết miêu tả thiên nhiên và nhân vật “ta” trong đoạn thơ, từ đó nhận xét về mối quan hệ giữa thiên nhiên và nhân vật “ta”.

- “Ta” tuy nhỏ bé nhưng lại có mối liên kết với thiên nhiên:

• “Ta nghe như tiếng đàn cầm bên tai”: lắng nghe tiếng suối mà cảm nhận được như tiếng đàn.
• “Ta ngồi trên đá như ngồi chiếu êm”: ngồi lên đá rêu phơi mà tưởng như đang ngồi chiếu êm.
• “Tìm nơi bóng mát ta lên ta nằm”: hưởng thụ không gian mát mẻ, sự nhàn hạ của “ta”
• “Trong màu xanh mát ta ngâm thơ nhàn”: không chỉ hưởng thụ cuộc sống mà “ta” còn có thể thỏa mãn được thú vui “ngâm thơ” cho thấy một tâm hồn thư thái.

=> Nhân vật trữ tình đã hòa mình cùng với thiên nhiên, tận hưởng sự yên bình và thanh thản mà thiên nhiên đem lại. Chỉ có thiên nhiên mới là người bạn tri kỉ với con người lúc này.

Câu 4. Em cảm nhận như thế nào về hình ảnh và tâm hồn của nhân vật “ta” trong đoạn thơ?

- Hình ảnh: Một con người yêu thiên nhiên, sống hòa hợp với thiên nhiên.

• Tâm hồn của nhân vật “ta”: Tâm hồn của một thi sĩ đa cảm, ông đang hưởng thụ những phút giây thanh thản hiếm hỏi trong tâm hồn, để tâm hồn hòa hợp với cảnh sắc thiên nhiên nơi đây.

2. Tác giả - Tác phẩm Bài ca Côn Sơn

Tác giả

- Nguyễn Trãi (1380 - 1442) hiệu là Ức Trai, con của Nguyễn Phi Khanh.

- Quê hương: thôn Chi Ngại, xã Cộng Hòa, huyện Chí Linh, tỉnh Hải Dương.

- Nguyễn Trãi là một nhân vật lịch sử lỗi lạc, toàn tài hiếm có.

- Năm 1442, ông bị vướng vào vụ án Lệ Chi Viên và bị kết tội chu di tam tộc. Đến thời vua Lê Thánh Tông, ông mới được rửa oan.

- Nguyễn Trãi là người đầu tiên của Việt Nam được công nhận là Danh nhân văn hóa thế giới (1980).

Tác phẩm

(1). Hoàn cảnh sáng tác

Bài ca Côn Sơn có nhiều khả năng được sáng tác trong khoảng thời gian ông bị chèn ép ở triều đình, phải cáo quan về quê sống ở Côn Sơn.

(2). Thể thơ

Trong nguyên văn chữ Hán, bài thơ được viết theo thể thơ khác nhưng ở bản dịch là thể thơ lục bát (câu 6 - câu 8).

(3). Đọc - hiểu văn bản

a. Bức tranh thiên nhiên ở Côn Sơn

- Hình ảnh thiên nhiên Côn Sơn được nhà thơ khắc họa bằng những hình ảnh tiêu biểu nhất:

• Tiếng suối chảy rì rầm
• Đá rêu phơi
• Thông mọc như nêm
• Trong rừng có trúc bóng râm

=> Cảnh sắc thiên nhiên rộng lớn, hoang sơ chưa có dấu chân của con người.

- So sánh thiên nhiên với:

• Tiếng suối - tiếng đàn cầm: du dương, trầm bổng và có hồn
• Đá rêu phơi - chiếu êm
• Thông mọc như nêm: những câu thông mọc dày như được bàn tay của con người đan dệt.
• Trúc bóng râm

=> Trong con mắt của nhà thơ, thiên nhiên hoang sơ nhưng lại đầy lý thú.

b. Sự giao hòa giữa con người với thiên nhiên

- Đại từ “ta” được điệp lại nhiều lần. Khẳng định sự hiện diện của con người giữa thiên nhiên rộng lớn.

- “Ta” tuy nhỏ bé nhưng lại có mối liên kết với thiên nhiên:

• “Ta nghe như tiếng đàn cầm bên tai”: lắng nghe tiếng suối mà cảm nhận được như tiếng đàn.
• “Ta ngồi trên đá như ngồi chiếu êm”: ngồi lên đá rêu phơi mà tưởng như đang ngồi chiếu êm.
• “Tìm nơi bóng mát ta lên ta nằm”: hưởng thụ không gian mát mẻ, sự nhàn hạ của “ta”
• “Trong màu xanh mát ta ngâm thơ nhàn”: không chỉ hưởng thụ cuộc sống mà “ta” còn có thể thỏa mãn được thú vui “ngâm thơ” cho thấy một tâm hồn thư thái.

=> Nhân vật trữ tình đã hòa mình cùng với thiên nhiên, tận hưởng sự yên bình và thanh thản mà thiên nhiên đem lại. Chỉ có thiên nhiên mới là người bạn tri kỉ với con người lúc này.

Tổng kết

- Nội dung: Bài thơ cho thấy sự khung cảnh thiên nhiên ở Côn Sơn nên thơ hấp dẫn cũng như sự giao hòa giữa con người với thiên nhiên được bắt nguồn từ tâm hồn thi sĩ của Nguyễn Trãi.

- Nghệ thuật: thể thơ lục bát, điệp ngữ…

3. Dàn ý phân tích bài thơ Bài ca Côn Sơn

(1). Mở bài

Giới thiệu về tác giả Nguyễn Trãi, tác phẩm Bài ca Côn Sơn.

(2) . Thân bài

a. Bức tranh thiên nhiên ở Côn Sơn

- Hình ảnh thiên nhiên Côn Sơn được nhà thơ khắc họa bằng những hình ảnh tiêu biểu nhất:

• Tiếng suối chảy rì rầm
• Đá rêu phơi
• Thông mọc như nêm
• Trong rừng có trúc bóng râm

=> Cảnh sắc thiên nhiên rộng lớn, hoang sơ chưa có dấu chân của con người.

- So sánh thiên nhiên với:

• Tiếng suối - tiếng đàn cầm: du dương, trầm bổng và có hồn
• Đá rêu phơi - chiếu êm
• Thông mọc như nêm: những câu thông mọc dày như được bàn tay của con người đan dệt.
• Trúc bóng râm

=> Trong con mắt của nhà thơ, thiên nhiên hoang sơ nhưng lại đầy lý thú.

b. Sự giao hòa giữa con người với thiên nhiên

- Đại từ “ta” được điệp lại nhiều lần. Khẳng định sự hiện diện của con người giữa thiên nhiên rộng lớn.

- “Ta” tuy nhỏ bé nhưng lại có mối liên kết với thiên nhiên:

• “Ta nghe như tiếng đàn cầm bên tai”: lắng nghe tiếng suối mà cảm nhận được như tiếng đàn.
• “Ta ngồi trên đá như ngồi chiếu êm”: ngồi lên đá rêu phơi mà tưởng như đang ngồi chiếu êm.
• “Tìm nơi bóng mát ta lên ta nằm”: hưởng thụ không gian mát mẻ, sự nhàn hạ của “ta”
• “Trong màu xanh mát ta ngâm thơ nhàn”: không chỉ hưởng thụ cuộc sống mà “ta” còn có thể thỏa mãn được thú vui “ngâm thơ” cho thấy một tâm hồn thư thái.

=> Nhân vật trữ tình đã hòa mình cùng với thiên nhiên, tận hưởng sự yên bình và thanh thản mà thiên nhiên đem lại. Chỉ có thiên nhiên mới là người bạn tri kỉ với con người lúc này.

(3). Kết bài

Khẳng định giá trị nội dung của bài thơ Bài ca Côn Sơn.