Soạn bài Thực hành tiếng Việt trang 126 Cánh diều Ngữ văn lớp 12 trang 126 sách Cánh diều tập 1

Bài Soạn văn 12: Thực hành tiếng Việt trang 126, sẽ hướng dẫn giải bài tập trong SGK Ngữ văn.

Mời các bạn học sinh lớp 12 tham khảo tài liệu dưới đây để chuẩn bị bài nhanh chóng và đầy đủ.

Soạn bài Thực hành tiếng Việt trang 126

Biện pháp tu từ nghịch ngữ

Câu 1. Tìm biện pháp tu từ nghịch ngữ trong các đoạn trích bài Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc của Nguyễn Đình Chiểu. Cho biết mỗi nghịch ngữ đó có tác dụng khắc hoạ hình ảnh các nghĩa sĩ áo vải như thế nào.

a. Chưa quen cung ngựa, đâu tới trường nhung; chỉ biết ruộng trâu, ở trong làng bộ. Việc cuốc, việc cày, việc bừa, việc cấy, tay vốn quen làm; tập khiên, tập súng, tập mác, tập cờ, mắt chưa từng ngó.

b. Một mối xa thư đồ sộ, há để ai chém rắn đuổi hươu; hai vầng nhật nguyệt chói loà, đâu dung lũ treo dê bán chó. Nào đợi ai đòi, ai bắt, phen này xin ra sức đoạn kình; chẳng thèm trốn ngược, trốn xuôi, chuyến này dốc ra tay bộ hổ.

c. Ngoài cật có một manh áo vải, nào đợi mang bao tấu, bầu ngòi; trong tay cầm một ngọn tầm vông, chi nài sắm dao tu, nón gõ. Chi nhọc quan quản gióng trống kì trống giục, đạp rào lướt tới, coi giặc cũng như không; nào sợ thằng Tây bắn đạn nhỏ, đạn to, xô cửa xông vào, liều mình như chẳng có.

d. Sống đánh giặc, thác cũng đánh giặc, linh hồn theo giúp cơ binh, muôn kiếp nguyện được trả thù kia; sống thờ vua, thác cũng thờ vua, lời dụ dạy đã rành rành, một chữ ẩm đủ đền công đó.

Hướng dẫn đọc:

a.

• Nghịch ngữ: tay vốn quen làm - mắt chưa từng ngó
• Tác dụng: nhấn mạnh hình ảnh người nông dân chưa từng biết đến giáo gươm hay các công việc luyện tập vốn có của một người lính.

b.

• Nghịch ngữ : lũ treo dê bán chó - chẳng thèm trốn ngược, trốn xuôi
• Tác dụng: nhấn mạnh sự đối lập giữa bộ mặt giả tạo của thực dân Pháp với nghĩa khí anh hùng, mạnh mẽ của những nghĩa sĩ Cần Giuộc

c.

• Nghịch ngữ : “Ngoài cật có một manh áo vải,... dao tu, nón gõ” - “đạp rào lướt tới, ... liều mình như chẳng có”
• Tác dụng: nhấn mạnh sự đối lập giữa sự thiếu thốn, thô sợ của vật tư chiến đấu với lòng quyết tâm bền bỉ, mạnh mẽ tràn đầy trong người dân Nam Bộ.

d.

• Nghịch ngữ: “Sống đánh giặc”- “thác cũng đánh giặc”; “ Sống thờ vua” – “Thác cũng thờ vua”
• Tác dụng: bất tử hóa sự hy sinh của những người nghĩa sĩ Cần Giuộc đã ngã xuống.

Câu 2. Tìm những nghịch ngữ nói lên lòng thương tiếc và sự tri ân của người dân đối với các nghĩa sĩ Cần Giuộc.

Những nghịch ngữ nói lên lòng thương tiếc và sự tri ân của người dân đối với các nghĩa sĩ Cần Giuộc:

• một trận khói tan” – “nghìn năm tiết rỡ”
• Thác mà đặng câu địch khái, về theo tổ phụ cũng vinh ; hơn còn mà chịu chữ đầu Tây; ở với Man di rất khổ”
• “Mẹ già ngồi khóc trẻ”

Câu 3. Phân tích tác dụng của nghịch ngữ trong các ngữ liệu sau:

a. Ôi con sóng nhớ bờ
Ngày đêm không ngủ được
Lòng em nhớ đến anh
Cả trong mơ còn thức

(Xuân Quỳnh)

b.

Nếu nhắm mắt nghe bà kể chuyện,
Sẽ được nhìn thấy các bà tiên,
Thấy chú bé đi hài bảy dặm,
Quả thị thơm, cô Tấm rất hiền.

(Vũ Quần Phương)

c.

Xuân đương tới, nghĩa là xuân đương qua,
Xuân còn non, nghĩa là xuân sẽ già,
Mà xuân hết, nghĩa là tôi cũng mất.
Lòng tôi rộng, nhưng lượng trời cứ chật,
Không cho dài thời trẻ của nhân gian,

(Xuân Diệu)

Hướng dẫn giải:

a. Nghịch ngữ “Cả trong mơ còn thức”: nhấn mạnh nỗi nhớ của người con gái trong tình yêu vô cùng tha thiết, cháy bỏng

b. Nghịch ngữ “nhắm mắt - nhìn thấy”: gửi gắm thông điệp rằng con người có thể cảm nhận mọi thứ không chỉ bằng đôi mắt, mà có thể thông qua trí tưởng tượng, trái tim,...

c. Nghịch ngữ “đương tới – đương qua ; non – già ; rộng – chật”: nhấn mạnh vào sự ám ảnh thời gian trong tác giả, bởi mỗi phút giây quá đi là đời người lại thêm ngắn lại vì vậy cần sống tận hưởng, tận hiến.