Soạn bài Bạch tuộc - Cánh diều 7 Ngữ văn lớp 7 trang 60 sách Cánh diều tập 1

Văn bản Bạch tuộc được trích trong tác phẩm Hai vạn dặm dưới đáy biển. Download.vn muốn cung cấp bài Soạn văn 7: Bạch tuộc, thuộc sách Cánh diều, tập 1.

Nội dung của tài liệu nhằm giúp các bạn học sinh lớp 7 trong quá trình chuẩn bị bài trước khi đến lớp. 

1. Soạn bài Bạch tuộc ngắn gọn

Câu 1. (trang 64 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Đoạn trích Bạch tuộc kể lại sự kiện gì? Theo em, tình huống hấp dẫn nhất được mô tả trong văn bản là tình huống nào?

Hướng dẫn giải:

- Sự kiện: cuộc chiến giữa người trên tàu No-ti-lớt và con bạch tuộc

- Tình huống hấp dẫn nhất: Nét Len bị con bạch tuộc quật ngã

Câu 2. (trang 64 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Nêu ra một số chi tiết trong văn bản cho thấy trí tưởng tượng rất phong phú của nhà văn về bạch tuộc.

Hướng dẫn giải:

Một số chi tiết: Bạch tuộc dài chừng tám mét; Bạch tuộc nặng chừng hai mươi, hai lăm tấn; Lao nhọn và súng xuyên qua thân bạch tuộc như qua một khối thịt đông.

Câu 3. (trang 64 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Những chi tiết nào trong đoạn trích Bạch tuộc cho thấy người viết có những hiểu biết dựa vào thành tựu khoa học?

Hướng dẫn giải:

Chi tiết: các loại súng bắn, tàu chạy bằng chân vịt, khả năng lặn sâu và chiến đấu của con tàu…

Câu 4. (trang 64 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Lòng dũng cảm, tình yêu thương và tinh thần đồng đội được thể hiện trong văn bản như thế nào?

Hướng dẫn giải:

Lòng dũng cảm, tình yêu thương và tinh thần đồng đội được thể hiện: m ọi người cùng nhau chiến đấu với bạch tuộc; thủy thủ bị bạch tuộc quấn, Nê-mô xông đến, chặt đứt luôn cái vòi; Nê-mô cứu thoát Nét Len trong gang tấc; Nê-mô ứa lệ khi thủy thủ bị bạch tuộc quấn mãi mãi ở dưới lòng đại dương.

Câu 5. (trang 64 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Nhân vật nào trong đoạn trích Bạch tuộc để lại cho em nhiều ấn tượng nhất? Hãy miêu tả (khoảng 4 - 5 dòng) hoặc vẽ trên giấy chân dung nhân vật này.

Hướng dẫn giải:

- Nhân vật: thuyền trưởng Nê-mô, Nét Len,...

Câu 6. (trang 64 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Từ câu chuyện trên, em rút ra bài học gì khi gặp những tình huống khó khăn và thử thách nguy hiểm trong cuộc sống?

Hướng dẫn giải:

Bài học: cần có lòng dũng cảm, tinh thần đoàn kết, tình yêu thương,...

2. Soạn bài Bạch tuộc chi tiết

2.1. Chuẩn bị

- Tác giả viết về cuộc chiến giữa những người trên tàu No-ti-lớt và con bạch tuộc.

- Những yếu tố của văn bản cho biết tính chất tưởng tượng về một tương lai rất xa so với thời điểm tác phẩm ra đời: Tác phẩm viết trong hoàn cảnh tàu ngầm đang được thử nghiệm, bạch tuộc chỉ có một vài người thấy.

- Những yếu tố cho thấy người viết có những hiểu biết và dựa vào thành tựu của khoa học, không có các yếu tố thần kì, siêu nhiên như truyện truyền thuyết, cổ tích:

• Tàu ngầm đang được thử nghiệm, bạch tuộc đã được phát hiện.
• Cuộc thám hiểm bằng tàu ngầm - một sản phẩm của khoa học - công nghệ.
• Giao chiến với bạch tuộc bằng vũ khí, sức lực của con người (không phải thế lực siêu nhiên).

2.2 Đọc hiểu

Câu 1. (trang 61 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Từ nhan đề Bạch tuộc, em hãy dự đoán nội dung chính của văn bản.

Hướng dẫn giải:

Dự đoán: Giới thiệu về loài bạch tuộc, Cuộc chiến với bạch tuộc,…

Câu 2. (trang 61 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Lời kể của nhân vật “tôi” ở đây có tác dụng gì?

Hướng dẫn giải:

Lời kể của nhân vật “tôi” có tác dụng: Giới thiệu về sự xuất hiện của bạch tuộc.

Câu 3. (trang 62 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Chuyện gì xảy ra với con tàu?

Hướng dẫn giải:

Tàu đang đỗ ở chỗ nước trong, nhưng đứng yên không nhúc nhích, chân vịt không quay nữa.

Câu 4. (trang 62 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Tìm hiểu nghĩa của từ “giáp chiến”.

Hướng dẫn giải:

Nghĩa của “giáp chiến”: đến gần để đánh nhau.

Câu 5. (trang 64 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Cuộc giáp chiến kết thúc thế nào?

Hướng dẫn giải:

Cuộc giáp chiến kết thúc: Cuộc giáp chiến kéo dài mười lăm phút. Lũ bạch tuộc chiến bại, phần bị chết, phần bị thương, cuối cùng phải bỏ chiến trường mà lặn xuống biển sâu.

Câu 6. (trang 64 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Tại sao mắt Nê-mô ứa lệ?

Hướng dẫn giải:

Một người đồng hương của Nê-mô bị con bạch tuộc nuốt khiến ông đau lòng và buồn bã.

2.3 Trả lời câu hỏi

Câu 1. (trang 64 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Đoạn trích Bạch tuộc kể lại sự kiện gì? Theo em, tình huống hấp dẫn nhất được mô tả trong văn bản là tình huống nào?

Hướng dẫn giải:

- Đoạn trích kể về cuộc chiến giữa những người trên tàu No-ti-lớt và con bạch tuộc.

- Tình huống hấp dẫn nhất được mô tả trong văn bản: Nét Len bị con bạch tuộc quật ngã, nhưng Nê-mô đã kịp thời đến cứu.

Câu 2. (trang 64 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Nêu ra một số chi tiết trong văn bản cho thấy trí tưởng tượng rất phong phú của nhà văn về bạch tuộc.

Hướng dẫn giải:

Một số chi tiết trong văn bản cho thấy trí tưởng tượng rất phong phú của nhà văn về bạch tuộc:

• Bạch tuộc dài chừng tám mét.
• Mắt màu xanh xám, nhìn thẳng không động đậy.
• Tám chân từ đầu mọc ra, dài gấp đôi thân và luôn luôn uốn cong.
• Hai hàm răng giống cái mỏ vẹt bằng sừng.
• Lưỡi cũng bằng chất sừng, hàm răng nhọn.
• Bạch tuộc nặng chừng hai mươi, hai lăm tấn.
• Màu sắc thay đổi rất nhanh từ xám chì sang nâu đỏ.
• Lao nhọn và súng xuyên qua thân bạch tuộc như qua một khối thịt đông.

Câu 3. (trang 64 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Những chi tiết nào trong đoạn trích Bạch tuộc cho thấy người viết có những hiểu biết dựa vào thành tựu khoa học?

Hướng dẫn giải:

Nêu ra một số thiết bị trên tàu: các loại súng bắn, tàu chạy bằng chân vịt, khả năng lặn sâu và chiến đấu của con tàu…

Câu 4. (trang 64 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Lòng dũng cảm, tình yêu thương và tinh thần đồng đội được thể hiện trong văn bản như thế nào?

Hướng dẫn giải:

• Mọi người trên thuyền cùng nhau chiến đấu với bạch tuộc.
• Một thủy thủ bị bạch tuộc quấn, Nê-mô xông đến, chặt đứt luôn cái vòi.
• Nê-mô cứu thoát Nét Len trong gang tấc.
• Nê-mô ứa lệ khi thủy thủ bị bạch tuộc quấn mãi mãi ở dưới lòng đại dương.

Câu 5. (trang 64 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Nhân vật nào trong đoạn trích Bạch tuộc để lại cho em nhiều ấn tượng nhất? Hãy miêu tả (khoảng 4 - 5 dòng) hoặc vẽ trên giấy chân dung nhân vật này.

Hướng dẫn giải:

- Thuyền trưởng Nê-mô: Em rất ấn tượng với nhân vật thuyền trưởng Nê-mô trong đoạn trích Bạch tuộc. Qua những lời nói và hành động, ta có thể thấy ông là một con người giàu kinh nghiệm và bản lĩnh. Đặc biệt nhất là tình huống khi phải đối mặt với bạch tuộc, ông luôn bình tĩnh để có thể đưa ra giải pháp phù hợp. Trong cuộc chiến này, thuyền trưởng Nê-mô hiện lên với sự dũng cảm. Ông luôn sẵn sàng giúp đỡ đồng đội mà không sợ nguy hiểm. Bên cạnh đó, ông cũng là một người sống rất tình cảm. Điều đó thể hiện qua chi tiết ông đã khóc khi chứng kiến một người đồng hương đã hy sinh vì con quái vật. Có thể nói, nhân vật này thật đáng để kính trọng và yêu mến.

- Giáo sư A-rôn-nác: Trong đoạn trích Bạch tuộc, em ấn tượng nhất với nhân vật giáo sư A-rôn-nác. Ông là một con người uyên bác, hiểu biết nhiều về thế giới xung quanh. Về ngoại hình, em tưởng tượng ông sẽ đeo kính, khuôn mặt toát lên vẻ tri thức. Lúc rảnh rỗi, giáo sư A-rô-nác sẽ đọc sách. Ông thường cầm một cuốn sổ trên tay và ghi chép gì đó. Tính cách của ông khá thân thiện, hay trò chuyện với mọi người. Trong nhiều tình huống, ông đã đưa ra những lời khuyên đúng đắn cho mọi người.

Câu 6. (trang 64 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Từ câu chuyện trên, em rút ra bài học gì khi gặp những tình huống khó khăn và thử thách nguy hiểm trong cuộc sống?

Hướng dẫn giải:

Khi gặp những tình huống khó khăn và thử thách nguy hiểm trong cuộc sống, con người cần có lòng dũng cảm, tinh thần đoàn kết để vượt qua.

3. Tác giả - Tác phẩm Bạch tuộc

3.1 Tác giả

- Giuyn Véc-nơ (1828 - 1905) là nhà văn Pháp, được xem là “cha đẻ” của thể loại truyện khoa học viễn tưởng.

- Ông được coi như “nhà tiên tri khoa học” kì tài vì đã đề cập đến những cuộc phiêu lưu kì thú bằng tàu ngầm, máy bay, tàu du hành vũ trụ,...

- Tác phẩm: Hành trình vào Tâm Trái Đất (1864), Từ Trái Đất tới Mặt Trăng (1865), Hai vạn dặm dưới biển (1870),...

3.2 Tác phẩm

a. Xuất xứ

Trích trong cuốn Hai vạn dặm dưới đáy biển (1870).

b. Tóm tắt

Tàu No-ti-lớt lặn xuống sâu hai, ba ngàn mét rồi lại nổi lên cách mặt biển một ngàn năm trăm mét. Khoảng 11 giờ, Nét Len đã nói với giáo sư A-rô-nác về một sinh vật rất đáng sợ giữa đám tảo. Đó là một con bạch tuộc dài chừng tám mét, đang bơi lùi rất nhanh về phía tàu. Thuyền trưởng Nê-mô ra lệnh cho các thủy thủ sẵn sàng chiến đấu. Mọi người trên thuyền cùng nhau chiến đấu với bạch tuộc. Giáo sư A-rô-nác, Công-xây và Nét Len cũng tham gia. Một thủy thủ bị bạch tuộc quấn, Nê-mô xông đến, chặt đứt luôn cái vòi. Khi Nét Len bị một con bạch tuộc quật ngã, Nê-mô cứu thoát Nét Len trong gang tấc. Cuộc giáp chiến kéo dài mười lăm phút. Lũ bạch tuộc chiến bại, phần bị chết, phần bị thương, cuối cùng phải bỏ chiến trường mà lặn xuống biển sâu. Thuyền trưởng Nê-mô đứng lặng người, ứa lệ khi thủy thủ bị bạch tuộc quấn mãi mãi ở dưới lòng đại dương.