Bộ đề thi học kì 1 môn Ngữ văn 9 năm 2025 - 2026 sách Cánh diều 7 Đề kiểm tra học kì 1 Văn 9 (Cấu trúc mới, đáp án)

UBND XÃ … ....

TRƯỜNG THCS............

ĐỀ KIỂM TRA HỌC KÌ 1
NĂM 20 25 - 202 6
MÔN NGỮ VĂN 9
Thời gian làm bài: 90 phút

Con bị thương, nằm lại một mùa mưa
Nhớ dáng mẹ ân cần mà lặng lẽ
Nhà yên ắng, tiếng chân đi rất nhẹ,
Gió từng hồi trên mái lá ùa qua.

Nhớ vườn cây che bóng kín sau nhà
Trái chín rụng suốt mùa thu lộp độp
Những dãy bưởi sai, những hàng khế ngọt,
Nhãn đầu mùa, chim đến bói lao xao...

Con xót lòng, mẹ hái trái bưởi đào

Con nhạt miệng, có canh tôm nấu khế
Khoai nướng, ngô bung, ngọt lòng đến thế
Mỗi ban mai toả khói ấm trong nhà.

Ba con đầu đi chiến đấu nơi xa
Tình máu mủ mẹ dồn con hết cả,
Con nói mớ những núi rừng xa lạ

Tỉnh ra rồi, có mẹ, hoá thành quê!

(Trích Mẹ, Bằng Việt, Tác phẩm chọn lọc, NXB Hội Nhà Văn, tr.124)

Phần

Câu

Nội dung

Điểm

I

ĐỌC

4.0

1

Thể thơ của văn bản là: Thể tám chữ

0.5

2

Theo văn bản, khi bị thương nằm lại mùa mưa, người con đã nhớ đến những hình ảnh: dáng mẹ ân cần, nhà yên ắng, gió từng hồi trên mái nhà, vườn cây che bóng kín sau nhà, những dãy bưởi sai, những hàng khế ngọt, nhãn đầu mùa, chim đến bói …

0.5

3

Ý nghĩa của hai câu thơ:

Con nói mớ những núi rừng xa lạ

Tỉnh ra rồi, có mẹ, hoá thành quê!

Hai câu thơ có sức khái quát lớn bởi mẹ không chỉ là một cá nhân nữa, mẹ chính là đại diện cho bao bà mẹ miền Nam khác hết lòng thương yêu chiến sỹ như con đẻ; chính tình thương yêu mà mẹ dành cho người chiến sĩ đã khiến cho mảnh đất xa lạ trở nên gắn bó, thân thuộc như chính quê hương mình.

1.0

4

Biện pháp liệt kê trong khổ thơ hai: vườn cây che bóng kín sau nhà, những dãy bưởi sai, những hàng khế ngọt, nhãn đầu mùa, …

Tác dụng: gợi những hình ảnh gần gũi thân thuộc trong khu vườn của mẹ, từ đó gợi về một khung cảnh rất đỗi yên ả thanh bình.

0.5

0.5

5

Tình cảm của tác giả đối với người mẹ miền Nam được thể hiện trong đoạn trích: Trân trọng, biết ơn và ghi nhớ suốt đời mình những tình cảm sâu đậm và thiêng liêng mà người mẹ miền Nam đã dành cho mình.

Thông điệp có ý nghĩa nhất: HS nêu một thông điệp ý nghĩa rút ra từ đoạn thơ

- Ý nghĩa thiêng liêng của tình mẫu tử

- Tình cảm quân dân thiêng liêng như tình máu mủ

- …

0.5

0.5

II

VIẾT

6.0

1

a. Đảm bảo cấu trúc đoạn văn phát biểu cảm nghĩ về đoạn thơ tám chữ

0.25

b. HS ghi lại được những cảm xúc nổi bật về đoạn thơ, đảm bảo các cơ bản

- Giới thiệu nhan đề bài thơ, tác giả, vị trí đoạn thơ và ấn tượng chung

- Cảm nhận nghĩ về nội dung: Đoạn thơ nói về những kỷ niệm khi tác giả tham gia ngoài tuyến lửa đã bị thương và được người mẹ ở hậu phương nơi đó yêu thương, nuôi dưỡng, chăm sóc tận tình.

+ Mở đầu bài là phần thơ là những hồi tưởng lại hoàn cảnh của tác giả ..

+ Mẹ dành tất cả mọi tình thương cho con dù không phải là máu mủ, ruột thịt…

+ Mẹ và tình yêu thương của mẹ đã khiến mảnh đất xa lạ hóa thành quê hương...

- Cảm nhận nghĩ về những yếu tố nghệ thuật và tác dụng của những yếu tố nghệ thuật trong thể hiện nội dung:

+ Bài thơ với cảm xúc chân thành, thiêng liêng, mạch thơ uyển chuyển, tự nhiên; ngôn từ giản dị, trong sáng, giàu hình ảnh; các biện pháp tu từ đặc sắc (điệp từ “nhớ”, liệt kê…);

+ Đoạn thơ vận dụng sáng tạo thể thơ 8 chữ; cách gieo vần, ngắt nhịp linh hoạt…góp phấn khơi gợi những cảm xúc chân thành trong sáng

- Cảm nghĩ khái quát về đoạn thơ

0.25

0.75

0.5

0.25

2

a. Đảm bảo cấu trúc bài văn nghị luận

0.25

b. Xác định đúng yêu cầu của đề:

Nghị luận về một vấn đề cần giải quyết

0.25

c. Bàn luận vấn đề

HS có thể triển khai theo nhiều cách, nhưng cần đảm bảo các yêu cầu sau:

I. Mở bài

- Giới thiệu vấn đề nghị luận

II. Thân bài

Giải thích vấn đề

Xả rác bừa bãi là hành vi vứt, thải, đổ rác thải không đúng nơi quy định, gây mất vệ sinh và ô nhiễm môi trường. Rác thải có thể là rác thải sinh hoạt, rác thải công nghiệp, rác thải y tế, rác thải xây dựng…

Phân tích vấn đề:

- Thực trạng: Hiện nay, tình trạng xả rác bừa bãi đang diễn ra phổ biến ở nhiều nơi, từ thành thị đến nông thôn, từ trường học đến khu dân cư.

+Tại các trường học

+ Ở khu dân cư

- Nguyên nhân:Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng xả rác bừa bãi, trong đó có thể kể đến:

+ Ý thức kém của một bộ phận người dân

+Thiếu hệ thống thùng rác công cộng

+ Việc xử phạt chưa nghiêm

- Hậu quả:Xả rác bừa bãi gây ra những hậu quả nghiêm trọng, ảnh hưởng đến nhiều mặt của đời sống xã hội:

+ Ô nhiễm môi trường

+ Lây lan dịch bệnh

+ Ùn tắc giao thông

+ Mất mỹ quan đô thị

- Phản biện: Bác bỏ ý kiến xả rác bừa bãi là điều tất yếu

Giải pháp (HS nêu được các giải pháp hợp lí)

- Nâng cao ý thức bảo vệ môi trường:Tổ chức các buổi sinh hoạt, hội thảo, diễn đàn để tuyên truyền, giáo dục về tác hại của việc xả rác bừa bãi và lợi ích của việc giữ gìn vệ sinh môi trường.

- Xây dựng hệ thống thùng rác hợp lý:- Đặt thùng rác ở những nơi công cộng, đông người qua lại, dễ nhìn thấy; Đảm bảo số lượng thùng rác đủ dùng và được phân loại rõ ràng (rác hữu cơ, rác vô cơ, rác tái chế); Thùng rác phải có nắp đậy kín, được vệ sinh thường xuyên.

- Tăng cường công tác kiểm tra, xử lý vi phạm: Tổ chức tuần tra, kiểm soát thường xuyên để phát hiện và xử lý các trường hợp xả rác bừa bãi.; Xử phạt nghiêm minh các trường hợp vi phạm theo quy định của pháp luật., Công khai danh tính các trường hợp vi phạm trên các phương tiện truyền thông để răn đe.

- Phát động các phong trào :”Xanh, sạch, đẹp” “Nói không với rác…

III. Kết bài

-Khẳng định vấn đề

- Nêu khẩu hiệu hành động

d. Chính tả, ngữ pháp

Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp Tiếng Việt

e. Sáng tạo: Bố cục mạch lạc, lời văn sinh động, sáng tạo

* Lưu ý: GV đánh giá tổng thể bài làm của HS để cho điểm toàn bài sao cho phù hợp, chính xác. Khuyến khích những bài sáng tạo, sinh động, phong phú, hấp dẫn…

0.25

0.25

1.0

1.25

0.25

0,25

0,25