Soạn bài Trưa tha hương - Cánh diều 7 Ngữ văn lớp 7 trang 63 sách Cánh diều tập 2

Tác phẩm Trưa tha hương của Trần Cư sẽ được học trong chương trình Ngữ văn lớp 7, sách Cánh diều, tập 2. 

Tài liệu Soạn văn 7: Trưa tha hương, được Download.vn cung cấp đến các bạn học sinh để có thể tìm hiểu về tác phẩm này.

Soạn bài Trưa tha hương - Mẫu 1

1. Chuẩn bị

- Tác giả Trần Cư sinh năm 1918, mất năm 2002, quê ở Hải Phòng.

- Hát ru có nguồn gốc lâu đời, là phương pháp các bà, các mẹ dùng để ru con ngủ. Phần lớn các câu trong bài hát ru con lấy từ ca dao, đồng dao, hay trích từ các loại thơ hoặc hò dân gian được truyền miệng từ bà xuống mẹ, thế hệ trước sang thế hệ sau.

2. Đọc hiểu

Câu 1. Từ “nạo” trong câu: “Tiếng võng đưa kẽo kẹt như nạo vào hồn.” diễn tả được điều gì?

Tiếng võng vang lên chạm đến tâm hồn, gợi cảm giác da diết, bồi hồi.

Câu 2. Tại sao tiếng hát ru lại khiến nhân vật “tôi” nhớ nhà?

Kí ức về quê nhà gắn liền với tiếng hát ru.

Câu 3. Tiếng hát ru đã giúp “tôi” nhận ra điều gì?

Nhận ra ở giữa ra đình người cái hạnh phúc hằng ngày vẫn có ở chính trong gia đình tôi.

Câu 4. Nhân vật “tôi” thấy hình ảnh gì của quê hương qua tiếng hát ru?

Hình ảnh: những làng tre xanh trên ruộng lúa, với các cô thôn nữ khăn mỏ quạ, những đêm trăng trai gái hát trống quân, những đêm chèo ngày vào đám của quê hương.

3. Trả lời câu hỏi

Câu 1. Bài tùy bút Trưa tha hương viết về chuyện gì? Đề tài và bối cảnh của câu chuyện có gì đặc biệt?

• Bài tùy bút viết về: Một buổi trưa ở Chúp khiến nhân vật “tôi” nhớ về quê hương.
• Đề tài: Sự thân thuộc của quê hương
• Bối cảnh: Nhân vật “tôi” đang ở nơi xứ người, bỗng nghe thấy tiếng hát ru đã làm gợi nhớ về quê hương.

Câu 2. Tiếng hát ru đã làm nhân vật “tôi” nhớ đến những gì?

Tiếng hát ru đã làm nhân vật “tôi” nhớ đến:

- Nhà và những kỉ niệm về người thân: cha, mẹ và người vú em

- Quê hương xứ Bắc với: “Những làng tre xanh trên ruộng lúa, với các cô thôn nữ khăn mỏ quạ, những đêm trăng trai gái hát trống quân, những đêm chèo ngày vào đám, tất cả cuộc sống nhịp nhàng, đơn sơ, đầy thi vị ngoài đồng ruộng, trong thôn xóm, tất cả những cái gì rất đẹp của quê hương”.

Câu 3. Dẫn ra một số câu văn, đoạn văn thể hiện rõ tình cảm xúc động và những suy nghĩ sâu lắng của tác giả khi nghe tiếng hát ru.

- “Tự nhiên tôi nhớ nhà. Phải chăng tôi đã gặp linh hồn của đất nước. Hình như xa lắm, đã lâu rồi, ở mãi tít phương Bắc, trong gia đình tôi cũng có những buổi trưa oi ả với tiếng võng đều đều…”

- “Tôi bỗng nhớ nhà như một đứa trẻ. Và ngạc nhiên sao lại nằm ở đây, ở chốn rừng rú này. Thì ra tôi đã phải đi mất hàng ngàn cây số mới nhận thấy ở giữa gia đình người cái hạnh phúc hằng ngày vẫn có ở chính trong gia đình tôi. [...]”

- “Tiếng ru đều đều hòa với tiếng võng kẽo kẹt có một cái gì đặc biệt Việt Nam - nhất là một buổi trưa ở chốn xa xôi, nghe một câu hát ru của quê hương mình, thấm thía và buồn mang mang quá!”

- “Tôi bỗng thấy tâm hồn bớt cô đơn hơn một chút. Bởi vì ở chốn xa lạ này, bên vách kia còn có một linh hồn cô đơn, lạnh lùng hơn, nhưng âm thầm, tăm tối hơn, cho nên tha hương hơn nữa…”

- “Thì ra, cho dù có đi quanh thế giới này đi nữa, trong khi Trái Đất mang ta, ta cũng mang trong lòng cả một thế giới.”

- “Dù qua không gian, qua thời gian, ta vẫn còn một chút gì riêng biệt của ta. Tiếng nói có trọ trẹ, giọng có pha, nhưng tâm hồn vẫn vậy. [...]”

Câu 4. Qua một số câu văn cụ thể trong văn bản, phân tích đặc điểm của tùy bút: ngôn ngữ rất giàu hình ảnh và cảm xúc.

- Những câu văn giàu hình ảnh giúp tái hiện lại cảnh vật: “Tiếng dây thừng căng thẳng cọ vào guốc võng kẽo kẹt, nghe buồn nản lạ”; “Tôi võng đưa kẽo kẹt như nạo vào hồn”; “Những làng tre xanh trên ruộng lúa, với các cô thôn nữ khăn mỏ quạ, những đêm trăng trai gái hát trống quân, những đêm trèo ngày vào đám…”

- Những câu văn giàu cảm xúc: “Tự nhiên tôi nhớ nhà”; “Tôi bỗng nhớ nhà như một đứa trẻ”; “Tôi bỗng thấy tâm hồn cô đơn hơn một chút”... bộc lộ trực tiếp nỗi cô đơn, nhớ nhà.

Câu 5. Bài tùy bút cho em hiểu thêm được gì về điệu hát ru miền Bắc?

Điệu hát ru miền Bắc đã thấm sâu vào tâm hồn mỗi người, trở thành một kí ức đẹp đẽ gợi nhắc kỉ niệm về tuổi thơ, gợi nhắc về quê hương.

Soạn bài Trưa tha hương - Mẫu 2

Câu 1. Bài tùy bút Trưa tha hương viết về chuyện gì? Đề tài và bối cảnh của câu chuyện có gì đặc biệt?

• Trưa tha hương viết về chuyện nhân vật “tôi” nhớ về quê hương khi nghe tiếng hát ru tại nơi đất khách quê người.
• Đề tài: Sự thân thuộc của quê hương
• Bối cảnh: Một ngày được nghỉ, nhân vật tôi đạp xe sang thăm Chúp ở bên kia bờ Cửu Long Giang vào một buổi trưa lung linh.

Câu 2. Tiếng hát ru đã làm nhân vật “tôi” nhớ đến những gì?

Tiếng hát ru đã làm nhân vật “tôi” nhớ đến gia đình, người thân và quê hương.

Câu 3. Dẫn ra một số câu văn, đoạn văn thể hiện rõ tình cảm xúc động và những suy nghĩ sâu lắng của tác giả khi nghe tiếng hát ru.

“Tự nhiên tôi nhớ nhà. Phải chăng tôi đã gặp linh hồn của đất nước. Hình như xa lắm, đã lâu rồi, ở mãi tít phương Bắc, trong gia đình tôi cũng có những buổi trưa oi ả với tiếng võng đều đều…”

- “Tôi bỗng nhớ nhà như một đứa trẻ. Và ngạc nhiên sao lại nằm ở đây, ở chốn rừng rú này. Thì ra tôi đã phải đi mất hàng ngàn cây số mới nhận thấy ở giữa gia đình người cái hạnh phúc hằng ngày vẫn có ở chính trong gia đình tôi. [...]”

- “Tiếng ru đều đều hòa với tiếng võng kẽo kẹt có một cái gì đặc biệt Việt Nam - nhất là một buổi trưa ở chốn xa xôi, nghe một câu hát ru của quê hương mình, thấm thía và buồn mang mang quá!”

- “Tôi bỗng thấy tâm hồn bớt cô đơn hơn một chút. Bởi vì ở chốn xa lạ này, bên vách kia còn có một linh hồn cô đơn, lạnh lùng hơn, nhưng âm thầm, tăm tối hơn, cho nên tha hương hơn nữa…”

- “Thì ra, cho dù có đi quanh thế giới này đi nữa, trong khi Trái Đất mang ta, ta cũng mang trong lòng cả một thế giới.”

- “Dù qua không gian, qua thời gian, ta vẫn còn một chút gì riêng biệt của ta. Tiếng nói có trọ trẹ, giọng có pha, nhưng tâm hồn vẫn vậy. [...]”

Câu 4. Qua một số câu văn cụ thể trong văn bản, phân tích đặc điểm của tùy bút: ngôn ngữ rất giàu hình ảnh và cảm xúc.

- Ngôn ngữ giàu hình ảnh: “Tiếng dây thừng căng thẳng cọ vào guốc võng kẽo kẹt, nghe buồn nản lạ”; “Tôi võng đưa kẽo kẹt như nạo vào hồn”; “Những làng tre xanh trên ruộng lúa, với các cô thôn nữ khăn mỏ quạ, những đêm trăng trai gái hát trống quân, những đêm trèo ngày vào đám”...

- Cảm xúc: “Tự nhiên tôi nhớ nhà”; “Tôi bỗng nhớ nhà như một đứa trẻ”; “Tôi bỗng thấy tâm hồn cô đơn hơn một chút…

Câu 5. Bài tùy bút cho em hiểu thêm được gì về điệu hát ru miền Bắc?

Điệu hát ru là một loại hình âm nhạc truyền thống của dân gian. Không chỉ vậy, nó còn là giai điệu quen thuộc trong cuộc sống của người dân Việt Nam. Tiếng hát ru của bà, của mẹ đã gợi về trong tâm thức của một người những kỉ niệm đẹp đẽ của tuổi thơ, gửi gắm tình yêu quê hương đất nước cũng như nhắc nhở nhiều bài học giá trị cho mỗi người.