Soạn bài Chuyện người con gái Nam Xương Chân trời sáng tạo Ngữ văn lớp 9 trang 89 sách Chân trời sáng tạo tập 1

Chuyện người con gái Nam Xương là một tác phẩm hay được tìm hiểu trong chương trình học môn Ngữ văn. 

Download.vn sẽ cung cấp tài liệu Soạn văn 9: Chuyện người con gái Nam Xương, vô cùng hữu ích đến các bạn học sinh. 

1. Soạn bài Chuyện người con gái Nam Xương chi tiết

1.1 Chuẩn bị đọc

Nêu một số chi tiết kì ảo trong các truyện kể dân gian mà em đã đọc và cho biết yếu tố đó thường được sử dụng trong các trường hợp nào và với mục đích gì.

Hướng dẫn giải:

Chi tiết kì ảo: sự xuất hiện của ông bụt, bà tiên để cứu giúp nhân vật chính trong truyện; sự đền ơn của loài vật được nhân vật chính cứu giúp khẳng định rằng “ở hiền, gặp lành”;...

1.2 Trải nghiệm cùng văn bản

Câu 1. Những từ ngữ nào trong đoạn này gợi lên đặc điểm tính cách của Vũ Nương, Trương Sinh?

Hướng dẫn giải:

- Vũ Nương: tính đã thùy mị nết na, lại thêm tư dung tốt đẹp, giữ gìn khuôn phép.

- Trương Sinh: tính đa nghi, con nhà hào phú nhưng không có học

Câu 2. Câu nói này của bé Đản sẽ tác động thế nào đến Trương Sinh?

Hướng dẫn giải:

Câu nói này của bé Đản khiến Trương Sinh càng thêm nghi ngờ vợ không chung thủy.

Câu 3. Đây là lời đối thoại hay độc thoại?

Hướng dẫn giải:

Lời độc thoại.

Câu 4. Các câu nói của bé Đản ở đoạn trên có tác dụng gì trong việc thể hiện số phận của Vũ Nương?

Hướng dẫn giải:

Các câu nói của bé Đản đã giúp minh oan cho Vũ Nương

Câu 5. Em có nhận xét gì về cái kết của câu chuyện?

Hướng dẫn giải:

Có thể coi là cái kết có hậu vì Vũ Nương đã được giải oan.

1.3 Suy ngẫm và phản hồi

Câu 1. Nêu nội dung bao quát của văn bản, liệt kê các sự kiện theo diễn biến câu chuyện và cho biết các sự kiện ấy được sắp xếp theo trật tự thời gian, không gian như thế nào?

Hướng dẫn giải:

- Nội dung bao quát của văn bản: Qua câu chuyện về cuộc đời và cái chết thương tâm của Vũ Nương, tác phẩm đã thể hiện niềm cảm thương sâu sắc đối với số phận của người phụ nữ Việt Nam trong xã hội phong kiến xưa.

- Sự kiện:

• Vũ Thị Thiết, người con gái quê ở Nam Xương, tính tình thùy mị nết na, tư dung tốt đẹp nên được Trương Sinh đem lòng yêu mến liền xin với mẹ đem trăm lạng vàng cưới về làm vợ.
• Biết chồng có tính đa nghi nên, Vũ Nương hết mực giữ gìn khuôn phép. Bấy giờ, đất nước có chiến tranh, Trương Sinh phải lên đường đi lính.
• Vũ Nương ở nhà sinh nuôi dạy con và chăm sóc mẹ già, lo ma chay chu đáo khi mẹ chồng mất.
• Khi Trương Sinh trở về, bế con ra mộ thăm mẹ thì hiểu lầm rằng vợ có người khác.
• Vũ Nương chịu oan khuất biết không thể rửa sạch liền nhảy xuống sông tự vẫn.
• Một đêm nọ, Trương Sinh bế con ngồi trước ngọn đèn, thấy đứa bé chỉ vào cái bóng mình bảo đấy là cha mới nhận ra mình đã hiểu lầm vợ, hối hận cũng đã muộn.
• Cùng làng có người tên là Phan Lan vì cứu Linh Phi trước đó nên khi gặp nạn chết đuối đã được Linh Phi cứu sống, tình cờ gặp Vũ Nương ở thủy cung.
• Phan Lang trở về trần gian Vũ Nương gửi theo chiếc hoa vàng cùng lời nhắn Trương Sinh.
• Trương Sinh lập đàn giải oan bên bến Hoàng Giang. Vũ Nương hiện ra giữa dòng ngồi trên chiếc kiệu hoa đa tạ chàng rồi biến mất.

- Các sự kiện được kể theo trình tự thời gian từ khi Vũ Nương lấy Trương Sinh, Trương Sinh đi lính đến khi trở về, Vũ Nương bị oan và được giải oan; không gian từ trần thế đến thủy cung

Câu 2. Liệt kê các nhân vật trong văn bản. Xác định nhân vật chính, nhân vật phụ.

Hướng dẫn giải:

• Các nhân vật chính: Vũ Nương, Trương Sinh
• Các nhân vật phụ: bé Đản, mẹ chồng, Phan Lan, Linh Phi, sứ giả Xích Hỗn

Câu 3. Phân tích tính cách của nhân vật Vũ Thị Thiết. Chỉ ra điểm khác biệt trong cách ứng xử của nàng lúc còn sống với gia đình ở trần gian và khi đã về thủy phủ.

Hướng dẫn giải:

- Phân tích tính cách:

• Qua lời giới thiệu của người kể chuyện: Vũ Nương tính thùy mị, nết na lại có tư dung tốt đẹp.
• Đối với chồng: Vũ Nương biết chồng có tính đa nghi, phòng ngừa vợ quá sức. Nhưng nàng cũng giữ gìn khuôn phép, vợ chồng không có gì phải bất hòa.
• Đối với mẹ chồng: khi chồng ra chiến trường, nàng ở nhà hết mực lo lắng cho gia đình: sinh con, chăm sóc mẹ chồng, khi mẹ chồng mất thì lo ma chay chu đáo.
• Khi bị chồng nghi ngờ: hết lời cách giải thích nhưng không được; biết không thể giải thích được, Vũ Nương tắm gội chay sạch, ra bến Hoàng Giang, ngửa mặt lên trời than rằng: “Kẻ bạc mệnh này…” rồi nhảy xuống sông tự vẫn.

=> Vũ Nương là một người vợ đảm đang, hiền thục và hết lòng vì chồng, gia đình nhà chồng; sống rất mực thủy chung, tình nghĩa.

- Lúc còn sống với gia đình ở trần gian: nặng tình nghĩa với mẹ chồng, chịu thương chịu khó gánh vác việc nhà

- Khi về thủy phủ: vẫn thương chồng con, tình nghĩa sâu nặng,...

Câu 4. Nêu một số nét nổi bật trong tính cách của nhân vật Trương Sinh. Những nét tính cách ấy có phải là nguyên nhân gây nên nỗi bất hạnh của Vũ Thị Thiết?

Hướng dẫn giải:

• Trương Sinh vốn tính đa nghi, phòng ngừa vợ quá sức.
• Tuy con nhà hào phú nhưng lại không có học, phải ra chiến trường.

=> Những nét tính cách ấy có phải là nguyên nhân gây nên nỗi bất hạnh của Vũ Thị Thiết

Câu 5. Tìm các chi tiết kì ảo được sử dụng trong tác phẩm và nêu tác dụng của chúng trong việc thể hiện chủ đề, tư tưởng của tác phẩm.

Hướng dẫn giải:

- Những yếu tố kì ảo:

• Phan Lang nằm mộng cứu Linh Phi
• Phan Lang được Linh Phi cứu xuống thủy cung
• Vũ Nương còn sống và gặp lại Phan Lang dưới thủy cung
• Trương Sinh lập đàn giải oan, Vũ Nương hiện về lúc hiện lúc ẩn.

- Tác dụng:

• Tạo ra một cái kết có hậu hơn cho câu chuyện.
• Thể hiện niềm cảm thương của nhà văn dành cho số phận người phụ nữ trong xã hội xưa.
• Thể hiện niềm tin, ước mơ của nhân dân: người tốt sẽ được minh oan và đền đáp xứng đáng.

Câu 6. Đọc lời thoại của các nhân vật trong văn bản và cho biết:

a. Lời nói của Vũ Thị Thiết trước khi tìm đến cái chết trên bến Hoàng Giang là đối thoại hay độc thoại? Dựa vào đâu xác định được như vậy?

b. Các câu nói của bé Đản nói với Trường Sinh trước và sau cái chết của Vũ Thị Thiết có vai trò như thế nào đối với diễn biến của sự việc, câu chuyện?

Hướng dẫn giải:

a. Lời nói của Vũ Thị Thiết trước khi tìm đến cái chết trên bến Hoàng Giang là độc thoại. Dựa vào việc Vũ Thị Thiết tự nói với chính mình, không có người nghe, trả lời.

b. Các câu nói của bé Đản nói với Trường Sinh trước và sau cái chết của Vũ Thị Thiết có vai trò thắt nút và mở nút. Câu nói trước đó khiến Trương Sinh nghi ngờ vợ, dẫn đến bi kịch sau đó. Câu nói sau giải oan cho Vũ Thị Thiết.

Câu 7. Những dấu hiệu nào giúp em nhận biết Chuyện người con gái Nam Xương là truyện truyền kì?

Hướng dẫn giải:

• Thế giới con người và thần linh có sự tương giao.
• Nhân vật là con người, thần linh
• Sử dụng yếu tố kì ảo

Câu 8. Lời bình ở cuối truyện về Vũ Thị Thiết có đoạn: “Nếu không được trời xét tâm thành, nước không làm hại, thì xương hoa vóc ngọc, đã chôn vào họng cá nơi lòng sông, còn đâu được lại thông tin tức để nết trinh thuần được nhất nhất bộc bạch ra hết.”. Em có đồng ý với lời bình trên không? Vì sao? Qua nhân vật Vũ Thị Thiết, em hiểu thêm điều gì về số phận của người phụ nữ trong một xã hội đề cao nam quyền?

Hướng dẫn giải:

• Ý kiến: đồng tính
• Nguyên nhân: thể hiện được nỗi niềm đồng cảm của tác giả trước thân phận của người phụ nữ trong xã hội xưa.

2. Tác giả - Tác phẩm Chuyện người con gái Nam Xương

2.1 Tác giả

- Nguyễn Dữ - có sách phiên âm là Nguyễn Tự (chưa rõ năm sinh - năm mất).

- Người huyện Trường Tân, nay là huyện Thanh Miện, tỉnh Hải Dương.

- Ông là học trò của Tuyết Giang Phu Tử - Nguyễn Bỉnh Khiêm.

- Ông sống ở thế kỉ XVI là thời kì triều đình nhà Lê đã bắt đầu khủng hoảng, các tập đoàn phong kiến Lê, Mạc Trịnh tranh giành quyền bính, gây ra các cuộc nội chiến kéo dài.

- Nguyễn Dữ là một người học rộng, tài cao nhưng chỉ làm quan có một năm rồi xin về quê nuôi mẹ già và viết sách, sống ẩn dật như nhiều trí thức đương thời khác.

2.2 Tác phẩm

a. Hoàn cảnh sáng tác

- “Chuyện người con gái Nam Xương” là một trong hai mươi truyện của “Truyền kì mạn lục”.

- Truyền kì mạn lục (ghi chép tản mạn những chuyện kỳ lạ được lưu truyền ) là tác phẩm được viết bằng chữ Hán. Tác phẩm này có chịu ảnh hưởng của truyện truyền kỳ Trung Quốc - một thể loại truyện thường có yếu tố kỳ lạ, hoang đường. Nhưng điểm khác là Nguyễn Dữ đã biết khai thác các truyện cổ dân gian, các truyền thuyết lịch sử, dã sử của Việt Nam để sáng tạo ra tác phẩm của mình.

- Nhân vật chính của truyện thường là những người phụ nữ bất hạnh, khao khát hạnh phúc nhưng bị các thế lực bạo tàn và cả lễ giáo khắc nghiệt xô đẩy vào hoàn cảnh éo le, oan khuất và bất hạnh.

b. Bố cục

Gồm 3 phần

• Phần 1: Từ đầu đến “lo liệu như đối với cha mẹ đẻ của mình”. Cuộc sống của Vũ Nương khi được gả về nhà Trương Sinh.
• Phần 2: Tiếp theo đến “nhưng việc trót đã qua rồi”. Sự hiểu lầm của Trương Sinh dẫn đến nỗi oan khuất của Vũ Nương.
• Phần 3. Còn lại. Vũ Nương được giải oan.

c. Tóm tắt

Vũ Thị Thiết, người con gái quê ở Nam Xương, tính tình thùy mị nết na, tư dung tốt đẹp nên được Trương Sinh đem lòng yêu mến liền xin với mẹ đem trăm lạng vàng cưới về làm vợ. Biết chồng có tính đa nghi nên, Vũ Nương hết mực giữ gìn khuôn phép. Bấy giờ, đất nước có chiến tranh, Trương Sinh phải lên đường đi lính. Vũ Nương ở nhà sinh nuôi dạy con và chăm sóc mẹ già, lo ma chay chu đáo khi mẹ chồng mất. Khi Trương Sinh trở về, bế con ra mộ thăm mẹ thì hiểu lầm rằng vợ có người khác. Vũ Nương chịu oan khuất biết không thể rửa sạch liền nhảy xuống sông tự vẫn. Một đêm nọ, Trương Sinh bế con ngồi trước ngọn đèn, thấy đứa bé chỉ vào cái bóng mình bảo đấy là cha mới nhận ra mình đã hiểu lầm vợ, hối hận cũng đã muộn. Cùng làng có người tên là Phan Lan vì cứu Linh Phi trước đó nên khi gặp nạn chết đuối đã được Linh Phi cứu sống, tình cờ gặp Vũ Nương ở thủy cung. Phan Lang trở về trần gian Vũ Nương gửi theo chiếc hoa vàng cùng lời nhắn Trương Sinh. Trương Sinh lập đàn giải oan bên bến Hoàng Giang. Vũ Nương hiện ra giữa dòng ngồi trên chiếc kiệu hoa đa tạ chàng rồi biến mất.

d. Ý nghĩa nhan đề

“Chuyện người con gái Nam Xương” là một trong hai mươi truyện thuộc “Truyền kì mạn lục” của nhà văn Nguyễn Dữ. Nhan đề của truyện được Nguyễn Dữ đặt với dụng ý nghệ thuật sâu xa. Trước hết, nhan đề này cho người đọc biết được hình tượng trung tâm của tác phẩm là một người phụ nữ. Đây cũng chính là nhân vật chính trong hầu hết các truyện thuộc “Truyền kì mạn lục”. Truyện kể về cuộc đời đầy bất hạnh của nhân vật Vũ Nương - một người con gái quê ở Nam Xương. Điều đáng nói là thông qua cuộc đời của nhân vật Vũ Nương, nhà văn muốn nói đến cuộc đời của rất nhiều người phụ nữ khác trong xã hội phong kiến. Vũ Nương chính là đại diện cho những người phụ nữ “hồng nhan bạc mệnh” của xã hội thời bấy giờ. Qua nhân vật này, nhà văn cũng thể hiện sự trân trọng đối với những ước mơ chính đáng, khát vọng cao đẹp như: khát vọng được hạnh phúc, ước mơ về sự công bằng trong xã hội. Cùng với đó là niềm xót thương, cảm thông sâu sắc của tác giả đối với số phận của người phụ nữ. Không chỉ vậy, nhà văn cũng lên án, phê phán, tố cáo xã hội phong kiến đã chà đạp lên quyền sống của con người. Cuối cùng là lời khẳng định những phẩm chất tốt đẹp của người phụ nữ Việt Nam trong xã hội phong kiến.

e. Tổng kết

- Nội dung: Qua câu chuyện về cuộc đời và cái chết thương tâm của Vũ Nương, Chuyện người con gái Nam Xương đã thể hiện niềm cảm thương sâu sắc đối với số phận oan nghiệt của người phụ nữ Việt Nam dưới chế độ phong kiến, đồng thời khẳng định vẻ đẹp truyền thống của họ.

- Nghệ thuật

• Các yếu tố tưởng tượng, kì ảo…
• Nghệ thuật dựng truyện, miêu tả nhân vật, kết hợp tự sự với trữ tình…