Soạn bài Bếp lửa Chân trời sáng tạo Ngữ văn lớp 9 trang 15 sách Chân trời sáng tạo tập 1

Tài liệu Soạn văn 9: Bếp lửa, sẽ được Download.vn giới thiệu đến bạn đọc những nội dung bổ ích ngay sau đây.

Bạn đọc hãy cùng tham khảo để có thể chuẩn bị bài học một cách nhanh chóng và đầy đủ hơn. 

1. Soạn bài Bếp lửa chi tiết

1.1 Chuẩn bị đọc

Nhớ lại một kỉ niệm tuổi thơ với người thân của em.

Hướng dẫn giải:

Kỉ niệm: ngày đầu tiên đi học được mẹ đưa đến trường, một lần bị lạc ở siêu thị, được đi du lịch cùng người thân,...

1.2 Trải nghiệm cùng văn bản

Câu 1. Lời dặn cháu thể hiện điều gì về bà?

Hướng dẫn giải:

Lời dặn cháu thể hiện bà là một người giàu đức hy sinh, luôn yêu thương con cháu.

Câu 2. Hình ảnh bếp lửa trong khổ thơ này có gì khác so với các khổ thơ trên?

Hướng dẫn giải:

• Hình ảnh bếp lửa ở các khổ trước thể hiện sự tần tảo, đức hi sinh của người bà, và tình yêu thương của người bà.
• Hình ảnh bếp lửa trong khổ thơ này thể hiện niềm tin tưởng, hy vọng vào tương lai.

1.3 Suy ngẫm và phản hồi

Câu 1. Phân tích mối quan hệ giữa hình ảnh bếp lửa và hình ảnh bà trong bài thơ. Hình ảnh bếp lửa có sự thay đổi như thế nào qua các khổ thơ?

Hướng dẫn giải:

- Hình ảnh bếp lửa và hình ảnh bà trong bài thơ có mối quan hệ gắn bó mật thiết.

- Hình ảnh bếp lửa có sự thay đổi qua các khổ thơ:

• Khổ 1: khơi nguồn cảm xúc, hồi ức về bà
• Khổ 2, 3: gắn với những năm tháng sống cùng bà
• Khổ 4: gợi nhắc hình ảnh người bà tần tảo, giàu đức hi sinh
• Khổ 5: mang niềm tin tưởng, hy vọng vào tương lai
• Khổ 6,7: bếp lửa hiện diện cùng bà, nhớ về bếp lửa cũng là nhớ về bà

Câu 2. Nêu một số biện pháp tu từ được sử dụng trong bài thơ và làm rõ hiệu quả của chúng.

Hướng dẫn giải:

- Một số biện pháp tu từ được sử dụng như điệp ngữ, liệt kê, ẩn dụ,...

- Hiệu quả:

• Điệp ngữ “một bếp lửa”: nhấn mạnh vào hình ảnh trung tâm của bài thơ, khơi gợi nguồn cảm xúc cho tác giả nhớ về bà.
• Điệp từ “nhóm” kết hợp với một loạt hình ảnh được liệt kê “bếp lửa ấp iu nồng đượm” ; “niềm yêu thương, khoai sắn ngọt bùi”; “nồi xôi gạo mới sẻ chia chung vui”; “những tâm tình tuổi nhỏ”: nhấn mạnh từ hình ảnh bếp lửa được bà nhen nhóm mà dạy cho cháu biết bao bài học ý nghĩa trong cuộc sống.
• Hình ảnh ẩn dụ ngọn lửa: tượng trưng cho ánh sáng, tình yêu trong lòng bà. Bà không chỉ là người nhóm lửa, bà còn là người giữ lửa, truyền lửa.

Câu 3. Sự kết hợp giữa yếu tố biểu cảm và miêu tả, tự sự trong văn bản có tác dụng gì?

Hướng dẫn giải:

Sự kết hợp giữa yếu tố biểu cảm và miêu tả, tự sự trong văn bản có tác dụng thể hiện thái độ, tình cảm của nhân vật; những hình ảnh trở nên sinh động, giàu sức gợi hơn,....

Câu 4. Xác định mạch cảm xúc và cảm hứng chủ đạo của văn bản.

Hướng dẫn giải:

- Mạch cảm xúc của Bếp lửa xuất phát từ hình ảnh bếp lửa gợi ra những kỉ niệm về những năm tháng sống cùng người bà. Từ những kỉ niệm, người cháu suy ngẫm về cuộc đời bà, bộc lộ tình yêu thương dành cho bà. Mạch cảm xúc theo dòng thời gian từ quá khứ đến hiện tại, từ đó khẳng định tình yêu thương, kính trọng dành cho người bà mãi không thay đổi.

- Cảm hứng chủ đạo: lòng kính yêu trân trọng và biết ơn của người cháu đối với bà hay cũng chính là đối với quê hương, gia đình, đất nước

Câu 5. Hãy chỉ ra một vài nét đặc sắc về kết cấu của bài thơ.

Hướng dẫn giải:

- Xây dựng hình ảnh sóng đôi: “bà” và “bếp lửa”

- Kết hợp các yếu tố tự sự, miêu tả, biểu cảm

- Sự phát triển của hình ảnh bếp lửa từ hình ảnh thực đến ẩn dụ

Câu 6. Theo em, tác giả muốn gửi đến người đọc thông điệp gì qua văn bản này?

Hướng dẫn giải:

Thông điệp: tình yêu thương là ngọn lửa dẫn dắt con người trong cuộc sống, là động lực để vượt qua mọi thử thách, sống tốt hơn.

Câu 7. Bài thơ thể hiện tư tưởng gì? Các động từ nhóm, nhen và hình ảnh bếp lửa đã góp phần như thế nào vào việc thể hiện tư tưởng đó?

Hướng dẫn giải:

- Tư tưởng: ánh sáng và hơi ấm tỏa ra từ bếp lửa thân thương của mỗi gia đình là ánh sáng và hơi ấm của trái tim.

- Các động từ nhóm, nhen và hình ảnh bếp lửa đã góp phần vào việc thể hiện tư tưởng: hình ảnh “bếp lửa” tượng trưng cho giá trị tốt đẹp của con người, các động từ “nhóm, nhen” tượng trưng cho sự gieo mầm.

Câu 8. Viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) thể hiện tình cảm với người có ảnh hưởng lớn đối với em.

Hướng dẫn giải:

Trong gia đình, người gắn bó nhất với em chính là bà ngoại. Bà ngoại của em năm nay sáu mươi tuổi. Trước đây, bà em là một giáo viên tiểu học nhưng hiện tại bà đã về hưu. Khi em vẫn còn bé, bố mẹ thường xuyên phải đi công tác xa nhà. Một tay bà đã chăm sóc em từ miếng ăn đến giấc ngủ. Bà cũng là người luôn ở bên chứng kiến từng bước trưởng thành của em: lúc em tập đi, tập nói… Em vẫn nhớ những khi được ngủ cùng bà, nghe bà kể chuyện. Giọng kể của bà thật hấp dẫn. Những câu chuyện cổ tích mà bà kể đến bây giờ em vẫn còn thuộc lòng. Không chỉ vậy, bà ngoại cũng dạy cho em rất nhiều bài học làm người. Bà dạy em phải biết tôn trọng mọi người xung quanh. Bà còn dạy phải biết chia sẻ với những người có hoàn cảnh khó khăn trong cuộc sống. Nhờ có bà mà em cũng tự giác hơn trong học tập. Bà ngoại là người có ảnh hưởng rất lớn đối với em.

2. Soạn bài Bếp lửa ngắn gọn

2.1 Tác giả

- Bằng Việt tên khai sinh là Nguyễn Việt Bằng, sinh năm 1941, quê ở huyện Thạch Thất, tỉnh Hà Tây (nay thuộc Hà Nội).

- Ông bắt đầu sáng tác thơ từ đầu những năm 60 và thuộc thế hệ nhà thơ trưởng thành trong kháng chiến chống Mỹ.

- Hiện nay, ông là Chủ tịch Hội liên hiệp Văn học nghệ thuật Hà Nội.

- Một số tác phẩm như:

• Tập thơ Hương cây - Bếp lửa, (1968, 2005), đồng tác giả với Lưu Quang Vũ.
• Đường Trường Sơn, cảnh và người (ký sự thơ, 1972 - 1973)
• Đất sau mưa (1977)
• Khoảng cách giữa lời (1984)
• Cát sáng (1985), in chung với nhà thơ Vũ Quần Phương
• Tập thơ Bếp lửa - Khoảng trời (1986)
• Phía nửa mặt trăng chìm (1995)
• Tập thơ Ném câu thơ vào gió (2001)
• Tập thơ Nheo mắt nhìn vào gió (2008)
• Tập thơ Hoa tường vi (7 - 2018)...

2.2 Tác phẩm

a. Hoàn cảnh sáng tác

- Bài thơ được sáng tác năm 1963, khi tác giả đang là sinh viên học ngành Luật ở nước ngoài.

- Bài thơ được đưa vào tập “Hương cây - Bếp lửa" (1968). Đây là tập thơ đầu tay của Bằng Việt và Lưu Quang Vũ.

b. Bố cục

Gồm 4 phần:

• Phần 1. Khổ thơ đầu: hình ảnh bếp lửa khơi nguồn cho dòng hồi tưởng về bà.
• Phần 2. Từ “Lên bốn tuổi cháu đã quen mùi khói” đến “Một ngọn lửa chứa niềm tin dai dẳng ”: những kỉ niệm tuổi thơ sống bên bà gắn với hình ảnh bếp lửa.
• Phần 3. Tiếp theo đến “Ôi kỳ lạ và thiêng liêng - bếp lửa!”: suy ngẫm về cuộc đời người bà.
• Phần 4. Còn lại: thực tại cuộc sống của người cháu.

2.3 Tổng kết

- Nội dung: bài thơ “Bếp lửa” đã gợi lại những kỉ niệm đầy xúc động về người bà cũng như tình bà cháu; đồng thời tác giả còn thể hiện lòng kính yêu trân trọng và biết ơn của người cháu đối với bà hay cũng chính là đối với quê hương, gia đình, đất nước.

- Nghệ thuật: kết hợp nhuần nhuyễn giữa biểu cảm và miêu tả, tự sự và bình luận…