Soạn bài Gò Me - Kết nối tri thức 7 Ngữ văn lớp 7 trang 93 sách Kết nối tri thức tập 1

Gò Me in trong Từ nhớ đến thương, NXB Tác phẩm mới, Hà Nội, 1977. Download.vn sẽ cung cấp đến các bạn học sinh tài liệu Soạn văn 7: Gò Me, thuộc sách Kết nối tri thức, tập 1. 

Tài liệu này sẽ giúp ích cho các bạn học lớp 7 sinh khi chuẩn bị bài. Hãy cùng theo dõi chi tiết ngay sau đây.

1. Soạn bài Gò Me siêu ngắn

Trả lời câu hỏi

Câu 1. (trang 95 SGK NGữ văn 7 tập 1)

Qua nỗi nhớ của nhà thơ - một người con phải sống xa quê - cảnh sắc Gò Me hiện lên như thế nào?

Hướng dẫn giải:

Cảnh sắc Gò Me hiện lên chi tiết, sinh động.

Câu 2. (trang 95 SGK NGữ văn 7 tập 1)

Hình ảnh người dân Gò Me được tác giả khắc họa qua những chi tiết nào? Những chi tiết đó gợi cho em cảm nhận gì về con người nơi đây?

Hướng dẫn giải:

- Hình ảnh người dân Gò Me được tác giả khắc họa qua những chi tiết: “cắt cỏ, chăn bò”, “gối đầu lên áo”, “nằm dưới hàng me, nghe tre thổi sáo”, “má núng đồng tiền”, “nọc cấy”, “tay tròn”, “nghiêng nón làm duyên”, “véo von điệu hát”

- Cảm nhận về con người: giản dị, mộc mạc, chân thành

Câu 3. (trang 95 SGK NGữ văn 7 tập 1)

Nhớ đến Gò Me, tác giả nhớ da diết điệu hò quê hương. Việc nhà thơ hai lần dẫn lại câu hò gợi cho em suy nghĩ gì?

Hướng dẫn giải:

Suy nghĩ: điệu hò là hồn của quê hương

Câu 4. (trang 95 SGK NGữ văn 7 tập 1)

Bài thơ Gò Me có nhiều hình ảnh sinh động, giàu sức gợi. Em thích những hình ảnh nào? Vì sao?

Hướng dẫn giải:

• Hình ảnh yêu thích: tôi ngày nằm dưới hàng me, lắng nghe tiếng tre rì rào, lòng theo bướm theo chim
• Nguyên nhân: gợi tuổi thơ giản dị, vui vẻ

Câu 5. (trang 95 SGK NGữ văn 7 tập 1)

Nêu cảm nhận của em về tình cảm của tác giả đối với quê hương đất nước được thể hiện trong bài thơ.

Hướng dẫn giải:

Tình cảm của tác giả: yêu mến, nhớ thương và tự hào

Câu 6. (trang 95 SGK NGữ văn 7 tập 1)

Nhà thơ lấy tên một vùng đất làm nhan đề bài thơ. Hãy kể tên một số tác phẩm mà em đã học, đã đọc cũng có cách đặt nhan đề tương tự.

Hướng dẫn giải:

Một số nhan đề: Tây Tiến (Quang Dũng), Cô Tô (Nguyễn Tuân),...

Viết kết nối với đọc

Viết đoạn văn (khoảng 5 - 7 câu) nêu cảm nhận của em về đoạn thơ từ: “Ôi, thuở ấu thơ” đến “Lá xanh như dải lụa mềm lửng lơ”.

Hướng dẫn giải:

• Những câu thơ ngắn gọn nhưng đã gợi ra một tuổi thơ yên bình, vui vẻ nơi làng quê.
• Thiên nhiên cũng hiện lên tràn đầy sức sống, sinh động,..

2. Soạn bài Gò Me chi tiết

2.1 Trước khi đọc

Câu 1. (trang 93 SGK NGữ văn 7 tập 1)

Em biết những bài thơ nào viết về miền đất Nam Bộ? Hãy đọc cho cả lớp nghe một đoạn thơ mà em yêu thích.

Hướng dẫn giải:

Một số bài thơ về miền đất Nam Bộ: Cửu Long Giang ta ơi (Nguyên Hồng), Gửi Nam Bộ mến yêu (Xuân Diệu), Ga Hàng Cỏ dọc đường Nam Bộ (Nguyễn Việt Chiến)...

Câu 2. (trang 93 SGK NGữ văn 7 tập 1)

Chia sẻ những điều em biết về vẻ đẹp của miền đất này.

Hướng dẫn giải:

• Mảnh đất Nam Bộ: Miền đất với những cánh đồng mênh mông, Miền Tây sông nước, Rừng ngập mặn.
• Con người Nam Bộ: chân chất, thẳng thắn, phóng khoáng…

* Một số kiến thức: 

- Bố cục:

• Phần 1. Từ đầu đến “người tôi yêu”: khung cảnh thiên nhiên của Gò Me 
• Phần 2. Tiếp theo đến “lụa mềm lửng lơ”: hình ảnh người dân Gò Me
• Phần 3. Còn lại: giai điệu của quê hương 

- Nội dung: Bài thơ thể hiện tình yêu, nỗi nhớ dành cho quê hương, cùng với đó là niềm tự hào về vẻ đẹp của quê hương.

- Nghệ thuật: hình ảnh sinh động, ngôn ngữ đậm chất Nam Bộ,...

2.2 Đọc văn bản

Câu 1. (trang 93 SGK NGữ văn 7 tập 1)

Ánh sáng, âm thanh và không gian miền quê Gò Me.

Hướng dẫn giải:

• Ánh sáng hiện lên với nhiều màu sắc: ánh sáng trầm tĩnh của đốm hải đăng tắt, lóe; ánh sáng chói rực của mặt trời; ánh sáng lung linh của vầng trăng khuya.
• Âm thanh vui tươi, rộn ràng: Tiếng nhạc ngựa leng keng, lao xao của vườn mía, nhẹ nhàng của những mái lá.
• Không gian mênh mông, thoáng đãng: ruộng đồng, ao làng…

Câu 2. (trang 94 SGK NGữ văn 7 tập 1)

Những chi tiết miêu tả các cô gái Gò Me.

Hướng dẫn giải:

Các cô gái Gò Me được miêu tả với những chi tiết:

• Má núng đồng tiền duyên dáng
• Nọc cấy, tay tròn, nghiêng nón làm duyên
• Véo von điệu hát cổ truyền

=> Những cô gái duyên dáng, say mê lao động.

Câu 3. (trang 94 SGK NGữ văn 7 tập 1)

Những chi tiết miêu tả thiên nhiên Gò Me.

Hướng dẫn giải:

Những chi tiết miêu tả thiên nhiên Gò Me:

• Nằm dưới hàng me, nghe tre thổi sáo
• Bướm chim bay lượn rập rờn
• Chim cu gáy giữa trưa hanh nồng
• Gió dìu xao xuyến bờ tre

=> Thiên nhiên thanh bình, đậm chất thôn quê.

2.3 Sau khi đọc

Trả lời câu hỏi

Câu 1. (trang 95 SGK NGữ văn 7 tập 1)

Qua nỗi nhớ của nhà thơ - một người con phải sống xa quê - cảnh sắc Gò Me hiện lên như thế nào?

Hướng dẫn giải:

Qua nỗi nhớ của nhà thơ - một người con phải sống xa quê - cảnh sắc Gò Me hiện lên chi tiết, sinh động. Từ vị trí địa lí đến thiên nhiên, con người.

Câu 2. (trang 95 SGK NGữ văn 7 tập 1)

Hình ảnh người dân Gò Me được tác giả khắc họa qua những chi tiết nào? Những chi tiết đó gợi cho em cảm nhận gì về con người nơi đây?

Hướng dẫn giải:

- Hình ảnh người dân Gò Me được tác giả khắc họa qua những chi tiết:

• Các cô gái: Má núng đồng tiền duyên dáng; Nọc cấy, tay tròn, nghiêng nón làm duyên; Véo von điệu hát cổ truyền;
• Nhân vật “tôi”: Nằm trên võng mẹ đưa; Cắt cỏ, chăn bò, Gối đầu lên áo; Năm dưới hàng me, nghe tre thổi sáo.
• Chị tôi: má đỏ, thẹn thò; giã me bên trã canh chua ngọt ngào

- Con người sống giản dị, yêu lao động và hòa hợp với thiên nhiên.

Câu 3. (trang 95 SGK NGữ văn 7 tập 1)

Nhớ đến Gò Me, tác giả nhớ da diết điệu hò quê hương. Việc nhà thơ hai lần dẫn lại câu hò gợi cho em suy nghĩ gì?

Hướng dẫn giải:

Nhà thơ dẫn lại câu hò cho thấy nỗi nhớ, cũng như tình yêu da diết của tác giả với quê hương. Chính điệu hò đã góp phần làm nên nét đẹp cho mảnh đất này.

Câu 4. (trang 95 SGK NGữ văn 7 tập 1)

Bài thơ Gò Me có nhiều hình ảnh sinh động, giàu sức gợi. Em thích những hình ảnh nào? Vì sao?

Hướng dẫn giải:

• Hình ảnh yêu thích: Tôi nằm trên võng mẹ đưa/Có chim cu gáy giữa trưa hanh nồng.
• Nguyên nhân: Hình ảnh gợi về tuổi thơ của mỗi đứa trẻ sống ở làng quê, gắn bó và hòa hợp với thiên nhiên.

Câu 5. (trang 95 SGK NGữ văn 7 tập 1)

Nêu cảm nhận của em về tình cảm của tác giả đối với quê hương đất nước được thể hiện trong bài thơ.

Hướng dẫn giải:

Bài thơ thể hiện tình yêu, nỗi nhớ dành cho quê hương, cùng với đó là niềm tự hào về vẻ đẹp của quê hương.

Câu 6. Nhà thơ lấy tên một vùng đất làm nhan đề bài thơ. Hãy kể tên một số tác phẩm mà em đã học, đã đọc cũng có cách đặt nhan đề tương tự.

Hướng dẫn giải:

Một số tác phẩm mà em đã học, đã đọc cũng có cách đặt nhan đề tương tự là: 

• Một người Hà Nội (Nguyễn Hải)
• Hà Nội băm sáu phố phường (Thạch Lam)
• Việt Bắc (Tố Hữu)
• Cô Tô (Nguyễn Tuân)
• Truyện Tây Bắc (Tô Hoài)....

Viết kết nối với đọc

Viết đoạn văn (khoảng 5 - 7 câu) nêu cảm nhận của em về đoạn thơ từ: “Ôi, thuở ấu thơ” đến “Lá xanh như dải lụa mềm lửng lơ”.

Hướng dẫn giải:

Mẫu 1

Bài thơ “Gò Me” của Hoàng Tố Nguyên đã để lại cho em nhiều ấn tượng, đặc biệt là khổ thơ:

“Ôi, thuở ấu thơ
Cắt cỏ, chăn bò
Gối đầu lên áo
Nằm dưới hàng me, nghe tre thổi sáo
Lòng nghe theo bướm, theo chim
Me non cong vắt lưỡi liềm
Lá xanh như dải lụa mềm lửng lơ ”

Với khổ thơ này, em như được nhớ lại những kỉ niệm về thời thơ ấu. Tất cả đã quá đỗi quen thuộc với công việc cắt cỏ, chăn bò. Hình ảnh nhân vật tôi nằm gối đầu lên áo, nằm dưới hàng me và lắng nghe gió thổi qua lá tre như tiếng sáo. Và lúc này, trong lòng tôi đang phiêu lãng theo cánh bướm, cánh chim. Không chỉ vậy, thiên nhiên tươi đẹp, thơ mộng đã được khắc họa rõ nét qua biện pháp so sánh "Lá xanh như dải lụa mềm lửng lơ". Nhờ thể thơ bốn chữ kết hợp thể lục bát truyền thống và biện pháp so sánh, nhân hóa "nghe tre thổi sáo", tác giả đã thành công trong việc bày tỏ tình cảm đối với quê hương.

Mẫu 2

Đến với bài thơ “Gò Me” của Hoàng Tố Nguyên, em cảm thấy rất yêu thích đoạn thơ:

“Ôi, thuở ấu thơ
Cắt cỏ, chăn bò
Gối đầu lên áo
Nằm dưới hàng me, nghe tre thổi sáo
Lòng nghe theo bướm, theo chim
Me non cong vắt lưỡi liềm
Lá xanh như dải lụa mềm lửng lơ”

Chắc hẳn, mỗi người đều có những kỉ niệm tuổi thơ của riêng mình. Trong đoạn thơ này, tác giả đã gợi nhắc lại một tuổi thơ rất quen thuộc của những đứa trẻ làng quê. Đó là những ngày ở ngoài đồng cắt cỏ, chăn bò hay gối đầu lên áo. Đó là những ngày nằm dưới hàng me, lắng nghe tiếng tre rì rào, lòng theo bướm theo chim. Nhà thơ như chìm vào không gian của tuổi thơ. Với hình ảnh quả me non được liên tưởng với lưỡi liềm, còn chiếc lá xanh như dải lụa. Những liên tưởng, so sánh giàu sức gợi hình. Thiên nhiên hiện lên mới tươi vui, sức sống làm sao!

3. Tác giả - Tác phẩm Gò Me

3.1 Tác giả

- Hoàng Tố Nguyên sinh năm 1929, mất năm 1975

- Quê quán: Gò Công Đông, Tiền Giang

- Thơ ông đậm chất Nam Bộ, thể hiện tình yêu và nỗi nhớ quê hương da diết của một con người Nam Bộ đang sống trên đất Bắc.

- Các tác phẩm tiêu biểu: Từ nhớ đến thương (1950), Đất nước (1956), Quê chung (1962), Gửi chiến trường chống Mỹ (1966)...

3.2 Tác phẩm

a. Xuất xứ

In trong Từ nhớ đến thương, NXB Tác phẩm mới, Hà Nội, 1977.

b. Bố cục

• Phần 1. Từ đầu đến “người tôi yêu”: khung cảnh thiên nhiên của Gò Me
• Phần 2. Tiếp theo đến “lụa mềm lửng lơ”: hình ảnh người dân Gò Me
• Phần 3. Còn lại: giai điệu của quê hương

c. Nội dung

Bài thơ thể hiện tình yêu, nỗi nhớ dành cho quê hương, cùng với đó là niềm tự hào về vẻ đẹp của quê hương.

d. Nghệ thuật

Hình ảnh sinh động, ngôn ngữ đậm chất Nam Bộ,...