Soạn bài Tiếng đàn mưa Kết nối tri thức Ngữ văn lớp 9 trang 46 sách Kết nối tri thức tập 1

Bài thơ Tiếng đàn mưa của Bích Khê sẽ được hướng dẫn tìm hiểu. Tài liệu Soạn văn 9: Tiếng đàn mưa, cung cấp kiến thức về tác phẩm, hướng dẫn trả lời câu hỏi.

Bạn đọc có thể tham khảo để chuẩn bị bài nhanh chóng và đầy đủ hơn. Nội dung chi tiết ngay sau đây.

1. Soạn bài Tiếng đàn mưa siêu ngắn

Câu 1. Chỉ ra những đặc điểm của thể thơ song thất lục bát thể hiện trong bài thơ Tiếng đàn mưa.

Hướng dẫn giải:

• Hai câu bảy chữ và cặp lục bát
• Vần chân, vần lưng
• Câu bảy ngắt nhịp 3/4, cặp lục bát ngắt theo nhịp theo thể lục bát.

Câu 2. Xác định bố cục của bài thơ và nêu nội dung chính của từng phần.

Hướng dẫn giải:

• Ba khổ đầu: cảnh mưa rơi
• Khổ cuối: tâm trạng của nhân vật khách

Câu 3. Những từ ngữ nào được sử dụng nhiều lần trong bài thơ? Việc lặp lại những từ ngữ đó có tác dụng gì?

Hướng dẫn giải:

• Từ được sử dụng nhiều lần: mưa, hoa xuân, ý khách, bóng dương
• Tác dụng: nhấn mạnh vào khung cảnh mưa rơi

Câu 4. Nêu đặc điểm chung của những sự vật, hiện tượng phụ họa cùng mưa trong bài thơ. Theo em, tác giả muốn khắc họa tâm trạng gì qua những sự vật, hiện tượng ấy?

Hướng dẫn giải:

• Điểm chung: ở trạng thái rơi rụng, u buồn
• Tâm trạng: buồn bã, cô đơn

Câu 5. Chỉ ra mối liên hệ giữa hình ảnh nước non ở ba khổ thơ đầu với nội dung của hai câu thơ cuối.

Hướng dẫn giải:

Hai câu cuối là sự tiếp nối, hô ứng hòa nhịp với hình ảnh non nước ở ba khổ thơ đầu. Cảnh và tình hòa làm một.

Câu 6. Em có ấn tượng nhất với điều gì ở bài thơ? Vì sao?

Hướng dẫn giải:

Nhạc tính tạo ra bởi sự kết hợp vần và nhịp vốn có của thể thơ song thất lục bát, biện pháp tu từ điệp thanh, điệp vần được tác giả vận dụng khéo léo, sáng tạo.

2. Soạn bài Tiếng đàn mưa chi tiết

2.1 Trước khi đọc

Hãy chia sẻ cảm nhận về một âm thanh hoặc bản nhạc từng khiến em cảm động.

Hướng dẫn giải:

• Âm thanh tiếng nước chảy như tiếng hát, nghe vui tai.
• Một số bản nhạc của Moza: giàu cảm xúc, truyền tải thông điệp ý nghĩa

2.2 Đọc văn bản

Câu 1. Những sự vật, hiện tượng phụ họa cùng mưa.

Hướng dẫn giải:

Những sự vật, hiện tượng phụ họa cùng mưa: “thềm lan”, “hoa”, “nước non”, “nội”, “ngàn”

Câu 2. Nguyên nhân khiến nhân vật “khách tha hương” phải rơi lệ.

Hướng dẫn giải:

Nguyên nhân: cảnh ngộ cô đơn dưới “bóng dương”, nỗi nhớ về quê hương,

2.3 Sau khi đọc

Trả lời câu hỏi

Câu 1. Chỉ ra những đặc điểm của thể thơ song thất lục bát thể hiện trong bài thơ Tiếng đàn mưa.

Hướng dẫn giải: 

• Số chữ trong câu: hai câu bảy chữ đến 1 cặp lục bát (1 câu 6 tiếng - 1 câu 8 tiếng)
• Vần chân (lan - ngàn, dương - hương), vần lưng (ngàn - đàn)
• Hai câu bảy ngắt nhịp 3/4, cặp lục bát ngắt theo nhịp theo thể lục bát.

Câu 2. Xác định bố cục của bài thơ và nêu nội dung chính của từng phần.

Hướng dẫn giải: 

• Phần 1. Ba khổ đầu: cảnh mưa rơi
• Phần 2. Khổ cuối: tâm trạng của nhân vật khách

Câu 3. Những từ ngữ nào được sử dụng nhiều lần trong bài thơ? Việc lặp lại những từ ngữ đó có tác dụng gì?

Hướng dẫn giải: 

• Từ được sử dụng nhiều lần trong bài thơ: mưa, hoa xuân, ý khách, bóng dương
• Tác dụng: nhấn mạnh vào khung cảnh mưa rơi gợi nỗi niềm cô đơn.

Câu 4. Nêu đặc điểm chung của những sự vật, hiện tượng phụ họa cùng mưa trong bài thơ. Theo em, tác giả muốn khắc họa tâm trạng gì qua những sự vật, hiện tượng ấy?

Hướng dẫn giải: 

• Những sự vật, hiện tượng phụ họa cùng mưa đang ở trạng thái rơi rụng, u buồn
• Tác giả muốn khắc họa nỗi buồn bã, cô đơn của nhân vật trữ tình trước cảnh vật.

Câu 5. Chỉ ra mối liên hệ giữa hình ảnh nước non ở ba khổ thơ đầu với nội dung của hai câu thơ cuối.

Hướng dẫn giải:

- Từ “nước non” được nhắc tới ở ba khổ thơ đầu, gắn với hình ảnh đẹp nhưng đượm buồn.

• Mưa rơi, hoa rụng, bóng chiều tà: gợi cảm giác buồn thương
• Thèm lan, hoa xuân, mưa xuân: liên tưởng đến cái đẹp

- Hai câu thơ cuối không nói đến nước non, nhưng lại đặc tả nhân vật “khách tha hương” (một con người không được sống trên mảnh đất quê hương của mình) đang rơi lệ trong không gian mưa rơi, thời gian lúc chiều tà. Con người, không gian, thời gian như hòa điệu trong nỗi buồn thương.

=> Hai câu cuối là sự tiếp nối, hô ứng hòa nhịp với hình ảnh non nước ở ba khổ thơ đầu. Cảnh và tình hòa làm một.

Câu 6. Em có ấn tượng nhất với điều gì ở bài thơ? Vì sao?

Hướng dẫn giải:

- Nhạc tính: tạo ra bởi sự kết hợp vần và nhịp vốn có của thể thơ song thất lục bát, biện pháp tu từ điệp thanh, điệp vần được tác giả vận dụng khéo léo, sáng tạo.

- Sự hòa quyện hình ảnh mưa đổ, hoa đổ, bóng chiều tà và lệ rơi tạo cảm nhận một nỗi buồn mênh mang, rất đẹp và lãng mạn.

Viết kết nối với đọc

Viết đoạn văn (khoảng 7 – 9 câu) phân tích cảm xúc của nhân vật “khách tha hương” trong bài thơ Tiếng đàn mưa.

Hướng dẫn giải:

Bài thơ Tiếng đàn mưa của Bích Khuê đã để lại cho tôi nhiều ấn tượng. Nhân vật trữ tình trong bài là “khách tha hương”. Hình ảnh một con người không xác định được tên tuổi, không rõ hình dáng nhưng hiện lên rõ nét qua từng khổ thơ. Trong khoảng không gian rộng lớn, “khách tha hương” đã bộc lộ tâm trạng buồn bã, thê lương. Dường như con người trở nên nhỏ bé, cô đơn. Nước mắt tuôn rơi như tuôn chảy vào từng lớp cảm xúc, tâm hồn. Tóm lại, Tiếng đàn mưa đã khắc họa nỗi buồn bã, cô đơn của nhân vật trữ tình trước cảnh vật.