Soạn bài Dế chọi Kết nối tri thức Ngữ văn lớp 9 trang 18 sách Kết nối tri thức tập 1

Bài Soạn văn 9: Dế chọi, hướng dẫn trả lời câu hỏi trong SGK, cũng như cung cấp thêm kiến thức về tác phẩm. 

Bạn đọc có thể tham khảo để chuẩn bị bài nhanh chóng và đầy đủ hơn. Nội dung chi tiết ngay sau đây.

Soạn bài Dế chọi

Trước khi đọc

1. Em đã chơi hay quan sát trò chọi dế bao giờ chưa? Em hiểu gì về trò chơi này?

Hướng dẫn giải:

- Ý kiến: đã từng/chưa từng chơi hay quan sát trò chọi dế

- Hiểu biết: phải chọn chú dế khỏe mạnh,...

2. Em suy nghĩ thế nào về hậu quả của việc một ông vua lại mê chơi trò chọi dế?

Hướng dẫn giải:

Hậu quả: vua là người phải lo công việc của đất nước, còn trò chọi dế là trò chơi của trẻ nhỏ, vậy mà vua lại mê chơi trò chọi dế khiến đất nước suy kiệt, nhân dân khổ cực.

Đọc văn bản

Câu 1. Thời gian, không gian và sự việc liên quan đến nhan đề của truyện.

Hướng dẫn giải:

- Thời gian: Đời Tuyên Đức nhà Minh

- Không gian: Trong cung, dân gian

- Sự việc liên quan: trong cung rất chuộng trò chọi dế, yêu cầu dân gian cống nộp

Câu 2. Hoàn cảnh của nhân vật chính trong truyện.

Hướng dẫn giải:

Hoàn cảnh của nhân vật chính: Thành dự khoa Đồng tử nhưng lâu không thi đỗ, bị bắt làm lí trưởng

Câu 3. Bà đồng bói toán có liên quan đến những sự việc nào trong truyện.

Hướng dẫn giải:

Bà đồng bói toán chỉ dẫn địa điểm bắt dế cho vợ chồng Thành

Câu 4. Dự đoán điều gì xảy ra sau khi con Thành sống lại nhưng “thần thái ngây ngốc như người gỗ, cứ ngủ mê mệt”?

Hướng dẫn giải:

Thành tìm được con dế khác, đánh bại mọi con dế.

Câu 5. Con dế mới bắt được có gì kì lạ?

Hướng dẫn giải:

Câu 6. Điều em dự đoán ở trên có chính xác không?

Hướng dẫn giải:

Kết quả: chính xác/không

Sau khi đọc

Trả lời câu hỏi

Câu 1. Nêu các sự kiện tạo nên cốt truyện và nhận xét ngắn gọn về không gian, thời gian, nhân vật chính trong truyện.

Hướng dẫn đọc:

Các sự kiện tạo nên cốt truyện:

• Trong cung, vua rất mê trò chọi dế, khiến từ lý dịch đến quan lại phải đua nhau tìm dế lên nộp
• Thành bị ép phải giữ chức nhỏ trong làng, phải thúc dân đem dế lên nộp, nhưng không đáp ứng được yêu cầu nên bị đánh đập tàn tạ
• Bà đồng chỉ dẫn, Thành tìm được con dế quý
• Cha mẹ đi vắng, con Thành làm mất dế, sợ bị mắng nên bỏ trốn
• Ban đầu, Thành tức giận vì nghe tin mất con dế quý, nhưng thấy con bị nạn, thương xót vô cùng
• Thành bắt được một con dế nhỏ nhưng có sức khỏe, đánh bại các con dế khác
• Các quan được vua trọng thưởng, nâng đỡ Thành
• Cuộc sống của gia đình Thành sung túc hơn trước

- Không gian gắn với sinh hoạt của các nhân vật; thời gian gắn với thời gian sinh hoạt hằng ngày; nhân vật là con người thuộc giai cấp khác nhau

Câu 2. Vì dế chọi mà gia đình Thành lâm vào cảnh ngộ như thế nào? Cũng nhờ dế chọi mà sau đó gia đình Thành được hưởng những gì? Phân tích ý nghĩa của sự đối lập giữa hai tình huống.

Hướng dẫn đọc: 

- Vì dế chọi mà gia đình Thành lâm vào cảnh ngộ khốn khỏi: bị ép giữ chức lí chính mà thực chất là để tìm dế, bị đánh đòn thậm tệ đến mức phải tự tử,...

- Cũng nhờ dế chọi mà sau đó gia đình Thành được hưởng: thưởng tiền bạc, miễn sai dịch, nâng đỡ để được đỗ tú tài, …

Câu 3. Truyện có những yếu tố kì ảo nào? Các yếu tố kì ảo đó có ý nghĩa, vai trò gì trong truyện?

Hướng dẫn đọc:

- Yếu tố kì ảo: mảnh giấy do bà đồng gù ném ra sau khi vợ chồng Thành sắm lễ đến xin bói; sau khi làm chết con dế quý của cha đứa con trai 9 tuổi đã hóa thành con dế, đánh bại mọi con dế khác

- Vai trò, ý nghĩa: giúp tháo gỡ bế tắc của nhân vật, đẩy câu chuyện phát triển theo chủ ý sáng tạo của tác giả.

Câu 4. Tính chất hiện thực của truyện được thể hiện qua những chi tiết sự việc nào? Em có suy nghĩ gì về thái độ của tác giả khi miêu tả hiện thực đó.

Hướng dẫn đọc:

- Tính chất hiện thực: thời gian xác định (đời Tuyên Đức nhà Minh); có địa danh cụ thể (huyện Hoa Âm, tỉnh Thiểm Tây); vị thế và cách hành xử của nhân vật đúng với bản chất các quan hệ xã hội thời đó (quan lại bắt dân làm theo, quan lại trách phạt, đánh đập dân nếu trái ý).

- Suy nghĩ về thái độ của tác giả khi miêu tả hiện thực đó: sự phê phán nghiêm khắc của tác giả đối với hiện thực xã hội đương thời, thể hiện thái độ châm biếm khi miêu tả sự tồn tại công nhiên của những điều phi lí, vô lối

Câu 5. Phân tích lời người kể trong đoạn văn từ “Thành giở đi giở lại” đến “kì hạn nộp quan”.

Hướng dẫn đọc:

Lời người kể chuyện đảm trách các nhiệm vụ: phần dẫn cho lời nhân vật, miêu tả cảnh vật, kể lại diễn biến sự việc. Qua lời người kể chuyện, ta thấy được thái độ của tác giả.

Câu 6. Những đặc điểm nào của truyện truyền kì được thể hiện trong truyện Dế chọi?

Hướng dẫn đọc:

Những đặc điểm:

• Cốt truyện là chuỗi sự kiện được tổ chức theo quan hệ tuyến tính.
• Có sự kết hợp giữa yếu tố hiện thực và yếu tố kì ảo.

Viết kết nối với đọc

Hướng dẫn đọc:

Viết đoạn văn (khoảng 7 – 9 câu) nêu nhận xét của em về tính chất kì ảo của truyện Dế chọi.

Truyện Dế chọi sử dụng yếu tố kì ảo thể hiện được nhiều giá trị. Yếu tố kì ảo được thể hiện qua hai chi tiết. Chi tiết thứ nhất là mảnh giấy do bà đồng gù ném ra sau khi vợ chồng Thành sắm lễ đến xin bói. Và chi tiết thứ hai là tiết sau khi làm chết con dế quý của cha đứa con trai 9 tuổi đã hóa thành con dế, đánh bại mọi con dế khác. Giữa hai chi tiết này có sự liên đới với nhau. Nhờ mảnh giấy mà Thành tìm được con dế chọi. Mặc dù Thành không có dế nộp cho quan (do bị con trai làm chết) nhưng đứa con trai lại hóa dế để cứu cha. Nhờ có chi tiết kì ảo đã giúp tháo gỡ bế tắc của nhân vật, đẩy câu chuyện phát triển theo chủ ý sáng tạo của tác giả.