Soạn bài Cảm hoài Kết nối tri thức Ngữ văn lớp 12 trang 42 sách Kết nối tri thức tập 1

Tài liệu Soạn văn 12: Cảm hoài, sẽ được Download.vn giới thiệu đến bạn đọc với kiến thức hữu ích. 

Hãy cùng theo dõi nội dung chi tiết của tài liệu tham khảo sẽ được chúng tôi đăng tải để chuẩn bị bài nhanh chóng và đầy đủ hơn.

1. Soạn bài Cảm hoài chi tiết

1.1 Trước khi đọc

Trong lịch sử và trong cuộc sống đời thường, có những thất bại khiến cho người đời không chỉ cảm thấy buồn thương, tiếc nuối mà còn nể phục, kính trọng. Hãy kể về một thất bại như thế và cho biết điều gì gây ấn tượng với bạn.

Hướng dẫn giải:

Phan Bội Châu, Phan Châu Trinh là những nhà yêu nước có hoạt động tích cực, nhưng đều thất bại.

1.2 Đọc văn bản

Câu 1. Hình dung thời gian, không gian ở hai câu thơ đầu.

Hướng dẫn giải:

- Thời gian: khi quân Minh xâm lược Đại Việt

- Không gian: rộng lớn, bao trùm toàn cảnh đất nước,...

Câu 2. Chú ý:

- Các hình ảnh thể hiện hoàn thành, khát vọng, tâm trạng của nhân vật trữ tình

- Biện pháp tu từ đối ở hai liên thơ giữa

Hướng dẫn giải:

- Các hình ảnh: chí, địa trục, tẩy binh, thiên hà

- Biện pháp tu từ đối: thời thế đối với lỡ vận; đồ điếu đối với anh hùng.

1.3 Sau khi đọc

Câu 1. Xác định thể thơ và nhân vật trữ tình của bài thơ.

Hướng dẫn giải:

- Thể thơ: thất ngôn bát cú

- Nhân vật trữ tình của bài thơ: tác giả

Câu 2. Hình ảnh nào trong bốn câu thơ đầu đã gợi ra hoàn cảnh – tình thế của nhân vật trữ tình? Hoàn cảnh – tình thế đó có đặc điểm gì?

Hướng dẫn giải:

- Hình ảnh: thế sự ngổn ngang, đất trời, đồ điếu công thành dễ, anh dùng hận xót xa.

- Hoàn cảnh – tình thế có đặc điểm: nhân vật trữ tình đã có tuổi, đất nước thì loạn lạc

Câu 3. Nhân vật trữ tình có những cảm xúc, suy nghĩ gì khi đối diện với hoàn cảnh tình thế đó.

Hướng dẫn giải:

Nhân vật trữ tình có những cảm xúc, suy nghĩ khi đối diện với hoàn cảnh tình thế đó:

• Rối bời khi “việc đời dằng dặc mà ta đã già rồi” - bi kịch của người anh hùng bất lực trước cuộc đời
• Xót xa, cay đắng trước tình cảnh của đất nước
• Khao khát được làm nên công trạng.

Câu 4. Trong hai câu luận, tác giả sử dụng những biểu tượng quen thuộc của thơ trung đại để bày tỏ nỗi lòng. Hãy giải thích ý nghĩa của một số biểu tượng (xoay trục đất, rửa binh khí, kéo sông Ngân…) và nêu cảm nhận về nỗi lòng của nhân vật trữ tình.

Hướng dẫn giải:

- Giải thích ý nghĩa biểu tượng:

• Xoay trục đất: hỗ trợ xoay chuyển địa trục (trục đất)
• Rửa binh khí: chuẩn bị cho trận chiến
• Kéo sông Ngân: mượn ý thơ của Đỗ Phủ thể hiện ý chí chiến đấu

- Cảm nhận nỗi lòng của nhân vật trữ tình: sẵn sàng được chiến đấu bảo vệ đất nước.

Câu 5. Phân tích ý nghĩa của hình ảnh người tráng sĩ mài gươm trong hai câu kết..

Hướng dẫn giải:

- Câu thơ “Thù nước chưa trả được mà đầu đã bạc” chất chứa nỗi xót xa, cay đắng, phẫn uất của người anh hùng: mặc dù đã cống hiến trọn vẹn cho sự nghiệp cứu nước, đã bền gan vững chí vượt qua biết bao thử thách, gian nguy mà đến khi đầu bạc, nghiệp lớn vẫn chưa thành, thù vẫn chưa trả được.

- Người anh hùng hiểu rõ hiện thực “lỡ thời thất thế” và thực tại phũ phàng nghiệt ngã không thể vãn hồi, trong khi sức lực của mình đã cạn. Nhưng bất chấp hoàn cảnh đó, người anh hùng vẫn không nản chí, bao phen mài gươm báu dưới ánh trăng, thể hiện nhiệt huyết cứu nước, tinh thần bất khuất và ý chí kiên cường dù biết rõ kết cục đang đợi.

- Hình tượng tráng sĩ trong hai câu thơ là biểu tượng cho người anh hùng thất bại nhưng vẫn hiên ngang.

Câu 6. Nêu một số biểu hiện của phong cách cổ điển trong bài thơ.

Hướng dẫn giải:

- Đề tài: nỗi lòng của người tráng sĩ ôm hoài bão lớn, cao cả

- Cảm hứng: khẳng định chí lớn, theo hình mẫu lí tưởng

- Nghệ thuật: thể thơ Đường luật, bối cảnh không gian vũ trụ, hình ảnh mang tính quy phạm, giọng điệu hào hùng,..

1.4 Kết nối đọc - viết

Viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) phân tích một biểu tượng mà bạn cho là đặc sắc trong bài thơ Cảm hoài.

Hướng dẫn giải:

Cảm hoài là một trong những bài thơ tiêu biểu của Đặng Dung. Trong bài thơ, tôi ấn tượng nhất với hình ảnh mang tầm vóc vũ trụ đó chính là “phù địa trục” và “vấn thiên hà”. Hai hình ảnh đã thể hiện được tầm vóc to lớn của con người khi ấp ủ hoài bão. Con người muốn lên cao chiếm lĩnh về không gian trong cái nhìn xa xăm, bao quát, đăng cao để viễn vọng, để “thu vào tầm mắt muôn trùng nước non”. Nhà thơ khao khát xoay chuyển trái đất, xoay chuyển xã hội đảo điên loạn lạc, xoay vần thế sự, mong muốn được góp sức lực. Từ đó, chúng ta thấy được nhà thơ không chỉ khao khát cống hiến tài năng mà còn ước muốn đầy nhân văn về một tương lai hòa bình, thịnh vượng.

2. Tác giả - Tác phẩm Cảm hoài

2.1 Tác giả

- Đặng Dung (? - 1414) quê ở huyện Thiên Lộc, nay là huyện Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh.

- Dưới triều nhà Hồ, ông giúp cha là tướng quân Đặng Tất cai quản đất Thuận Hoá. Khi quân Minh xâm lược nước ta, ông cùng cha tham gia cuộc khởi nghĩa của Trần Ngỗi, lập nhiều công lớn, trong đó có trận thắng Bô Cô hiển hách. Đáng tiếc là Trần Ngỗi nghe lời gièm pha, nghi kị và giết Đặng Tất.

- Đặng Dung bỏ Trần Ngỗi, tôn Trần Quý Khoáng làm minh chủ, chỉ huy nghĩa quân giao chiến với quân Minh hàng trăm trận.

- Năm 1414, khi thua trận, bị giặc Minh bắt giải sang Trung Quốc, ông đã tuẫn tiết trên đường đi.

2.2 Tác phẩm

a. Thể thơ

Bài thơ được sáng tác theo thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật

b. Bố cục

- Hai câu đề: thời thế và cảnh ngộ của nhân vật trữ tình

- Hai câu thực: bi kịch của người anh hùng

- Hai câu luận: hoài bão lớn lao của người anh hùng trong tình thế bấy giờ

- Hai câu kết: khát khao được làm nên công trạng, cứu giúp đất nước