Các dạng bài tập về Nitơ - Photpho Bài tập về Nitơ Hóa 11

Bài tập về Nitơ - Photpho là tài liệu ôn tập không thể thiếu dành cho các học sinh lớp 11 chuẩn bị thi giữa kì 1 hoặc cuối học kì 1 môn Hóa 11. Tài liệu thể hiện chi tiết các dạng bài tập trắc nghiệm và tự luận trọng tâm giúp học sinh có phương hướng ôn thi chính xác nhất.

Bài tập về Nitơ được biên soạn khoa học, phù hợp với mọi đối tượng học sinh có học lực từ trung bình, khá đến giỏi. Qua đó giúp học sinh củng cố, nắm vững chắc kiến thức nền tảng, vận dụng với các bài tập cơ bản; học sinh có học lực khá, giỏi nâng cao tư duy và kỹ năng giải đề với các bài tập vận dụng nâng cao.

Các dạng bài tập về Nitơ - Photpho

Dạng 1: Nhận biết một số chất tiêu biểu của nhóm nitơ

Phương pháp

Lựa chọn những phản ứng có dấu hiệu đặc trưng (sự biến đổi màu, mùi, kết tủa, sủi bọt khí…) để nhận biết.

Ví dụ 1: Chỉ được dùng một kim loại, làm thế nào phân biệt những dung dịch sau đây: NaOH, NaNO₃, HgCl₂, HNO₃, HCl.

Giải

Dùng kim loại Al, cho Al tác dụng lần lượt với các mẫu thử

Nếu có khí màu nâu bay ra là HNO₃:

Al + 4HNO₃ → Al(NO₃)₃ + NO↑ + 2H₂O

2NO + O₂ → 2NO₂ (màu nâu)

Nếu có kim loại trắng sinh ra là HgCl₂

2Al + 3HgCl₂ → 3Hg + 2AlCl₃

Có bọt khí bay ra và có kết tủa, kết tủa tan ra là NaOH

2Al + 2H₂O + 2NaOH → 2NaAlO₂ + 3H₂↑

Có bọt khí bay ra là HCl

2Al + 6HCl → 2AlCl₃ + 3H₂↑

Còn lại là NaNO₃

Ví dụ 2 : Chỉ dùng một chất khác để nhận biết từng dung dịch sau : NH₄NO₃, NaHCO₃, (NH₄)₂SO₄, FeCl₂ và FeCl₃. Viết phương trình các phản ứng xảy ra.

Giải

Dùng Ba(OH)₂ để nhận biết. Tóm tắt theo bảng sau :

Ví dụ 3: Mỗi cốc chứa một trong các chất sau: Pb(NO₃)₂, Na₂S₂O₃, MnCl₂ NH₄Cl, (NH₄)₂CO₃, ZnSO₄. Ca₃(PO₄) và MgSO₄. Dùng nước, dung dịch NaOH, dung dịch HCl để nhận biết mỗi chất trên.

Giải

Cho nước vào các mẫu thử, tất cả đều tan, chỉ có mẫu thử chứa Ca₃(PO₄)₂ không tan.

Cho từ từ dung dịch NaOH vào các mẫu thử chứa các hoá chất trên có những hiện tượng xảy ra như sau:

Chỉ có hai mẫu thử cho khí NH₃ mùi khai là NH₄Cl và (NH₄)₂CO₃.

NH₄Cl + NaOH → NH₃↑+ H₂O + NaCl
(NH₄)₂CO₃ + NaOH → 2NH₃↑ + 2H₂O + Na₂CO₃

Để nhận biết hai muối này ta cho tác dụng với dung dịch HCl, mẫu thử nào cho khí bay lên là (NH₄)₂CO₃, còn mẫu thử không có hiện tượng gì xảy ra là NH₄Cl.

Có bốn mẫu thử cho kết tủa trắng Zn(OH)₂, Mg(OH)₂, Pb(OH)₂ và Mn(OH)₂, nếu tiếp tục cho NaOH và Zn(OH)₂ và Pb(OH)₂ tan còn Mg(OH)₂ không tan, như vậy ta biết được cốc chứa MgSO₄:

ZnSO₄ + 2NaOH → Zn(OH)₂↑ + Na₂SO₄

Zn(OH)₂ + 2NaOH → Na₂ZnO₂ + 2H₂O

MgSO₄ + 2NaOH → Mg(OH)₂↑ + Na₂SO₄

Pb(NO₃)₂ + 2NaOH → Pb(OH)₂ ­ + 2NaNO₃

Pb(OH)₂ + 2NaOH → Na₂PbO₂ + 2H₂O

MnCl₂ + 2NaOH → Mn(OH)₂ + 2NaCl

Để nhận biết Pb(NO₃)₂ với ZnSO₄ ta cho dung dịch HCl vào hai mẫu thử, mẫu thử nào cho kết tủa màu trắng là Pb(NO₃)₂, còn mẫu thử không tác dụng là ZnSO₄.

Pb(NO₃)₂ + 2HCl → PbCl₂↓ + 2HNO₃

Mn(OH)₂ không bền, dễ bị oxi hoá thành Mn(OH)₄ màu nâu còn Mg(OH)₂ không bị oxi hoá.

2Mn(OH)₂ + O_2(kk) + 2H₂O → 2Mn(OH)₄

Mẫu cuối cùng còn lại là Na₂S₂O₃

Có thể cho dung dịch HCl vào mẫu thử còn lại này, có kết tủa màu vàng và có khí mùi hắc (SO₂):

Na₂S₂O₃ + 2HCl → 2NaCl + SO₂↑ + S↓+ H₂O

Dạng 3: Cân bằng phản ứng oxi hoá - khử của những phản ứng có sự tham gia của HNO₃ hoặc NO₃^- theo phương pháp thăng bằng ion – electron

Phương pháp

Cân bằng phản ứng oix hoá - khử theo phương pháp thăng bằng ion – electron cũng phải đảm bảo nguyên tắc: tổng electron mà chất khử cho bằng tổng electron mà chất oxi hoá nhận (như ở phương pháp thăng bằng electron).Chỉ khác là chất oxi hoá, chất khử viết dưới dạng ion.

Cần nhớ: Chất kết tủa (không tan), chất khí (chất dễ bay hơi), chất ít điện li (H₂O) phải để dạng phân tử.

Tuỳ theo môi trường phản ứng là axit, bazơ hoặc trung tính mà sau khi xác định nhường, nhận electron ta phải cân bằng thêm điện tích hai vế.

Nếu phản ứng xảy ra trong môi trường axit, ta thêm H⁺ vào vế nào dư oxi, vế còn lại thêm H₂O.

Nếu phản ứng xảy ra trong môi trường bazơ, ta thêm OH^- vào vế nào thiếu oxi, vế còn lại thêm H₂O.

Nếu phản ứng xảy ra trong môi trường nước thì nếu tạo axit ta cân bằng như môi trường axit, nếu tạo bazơ ta cân bằng như môi trường bazơ.

Nhân hệ số cho hai quá trình nhường và nhận electron sao cho: số electron nhường ra của chất khử bằng số electron nhận vào của chất oxi hoá.

Kiểm tra số nguyên tố ở hai vế theo thứ tự: kim loại →  phi kim→  hiđro và oxi.

................

Mời các bạn tải File tài liệu để xem thêm bài tập về Nitơ - Photpho