Soạn bài Thơ duyên - Chân trời sáng tạo 10 Ngữ văn lớp 10 trang 68 sách Chân trời sáng tạo tập 1

Download.vn sẽ cung cấp tài liệu Soạn văn 10: Thơ duyên, vô cùng hữu ích trong quá trình chuẩn bị bài.

Mời các bạn học sinh lớp 10 cũng tham khảo nội dung chi tiết được chúng tôi đăng tải ngay sau đây.

1. Soạn bài Thơ duyên ngắn gọn

Câu 1. Bạn hiểu thế nào về từ “duyên” trong nhan đề “Thơ duyên”?

Hướng dẫn giải:

“Duyên”: phần được cho trời định dành cho mỗi người, giữa họ có mối quan hệ về tình cảm gắn bó, hòa hợp.

Câu 2. Phân tích, so sánh tác dụng của từ ngữ, hình ảnh, vần, nhịp… trong việc gợi tả cảnh sắc thiên nhiên chiều thu ở khổ 1 và khổ 4.

Hướng dẫn giải:

- Khổ 1: gieo vần chân tạo sự êm ái; hình ảnh thiên nhiên gợi sự gắn bó; nhịp thơ chậm rãi.

- Khổ 4: sử dụng từ láy tạo nên sự xa cách, vần “ân” cùng nhịp thơ như nhanh hơn.

Câu 3. Trước những sắc thái và thời khắc khác nhau của bức tranh thiên nhiên chiều thu, duyên tình giữa “anh” và “em” có sự thay đổi như thế nào theo các khổ thơ? Có thể trả lời dựa vào bảng sau ( làm vào vở):

Hướng dẫn giải:

Câu 4. Cảm xúc của “anh’’/“em’’ trước thiên nhiên chiều thu giữ vai trò như thế nào trong việc hình thành, phát triển duyên tình giữa “anh’’ và “em’’?

Hướng dẫn giải:

Vai trò: phát triển duyên tình giữa “anh’’ và “em’’.

Câu 5. Xác định chủ thể trữ tình và nêu cảm hứng chủ đạo của bài thơ.

Hướng dẫn giải:

• Chủ thể trữ tình: anh, em
• Cảm hứng chủ đạo: tình yêu thiên nhiên và tình cảm đôi lứa.

Câu 6. Chỉ ra nét độc đáo trong cách cảm nhận và miêu tả thiên nhiên mùa thu của Xuân Diệu qua Thơ duyên ( Có thể so sánh với một vài bài thơ khác để làm rõ nét độc đáo ấy).

Hướng dẫn giải:

• Thiên nhiên: tươi mới
• Các bài thơ khác mang tâm trạng khá buồn bã, Thơ duyên thì tươi tắn, vui vẻ.

2. Soạn bài Thơ duyên chi tiết

2.1 Trước khi đọc

1. Bạn hãy chia sẻ những cảm xúc đặc biệt, những quan sát, phát hiện thú vị của bản thân về thiên nhiên quanh ta.

Hướng dẫn giải:

Thiên nhiên đầy màu sắc, đẹp đẽ khiến cho con người cảm thấy say mê, thích thú.

2. Trong hình dung của bạn, bức tranh mùa thu có những hình ảnh, sắc màu, đường nét đặc trưng nào?

Hướng dẫn giải:

Bức tranh thu có những hình ảnh như lá vàng rơi, hoa sữa nở khắp phố…

2.2 Đọc văn bản

Câu 1. Lưu ý các từ ngữ chỉ mối quan hệ giữa các sự vật trong khổ 1. Đó là mối quan hệ như thế nào?

Hướng dẫn giải:

• Từ ngữ chỉ mối quan hệ giữa các sự vật trong khổ 1: hòa, cặp, qua, động.
• Mối quan hệ gắn bó, hòa hợp.

Câu 2. Trong khổ 4, cảnh vật hiện có sự thay đổi như thế nào so với khổ 1,2?

Hướng dẫn giải:

Trong khổ 4, cảnh vật trở nên hối hả, gấp gáp hơn so với khổ 1, 2.

2.3 Sau khi đọc

Câu 1. Bạn hiểu thế nào về từ “duyên” trong nhan đề “Thơ duyên”?

Hướng dẫn giải:

• “Duyên”: phần được cho trời định dành cho mỗi người, giữa họ có mối quan hệ về tình cảm gắn bó, hòa hợp.
• “Thơ duyên”: Ý chỉ sự gắn bó, hòa hợp giữa vạn vật xung quanh.

Câu 2. Phân tích, so sánh tác dụng của từ ngữ, hình ảnh, vần, nhịp… trong việc gợi tả cảnh sắc thiên nhiên chiều thu ở khổ 1 và khổ 4.

Hướng dẫn giải:

- Khổ 1:

• Cách gieo vần: duyên - chuyền - huyền, tạo sự êm ái.
• Hình ảnh thiên nhiên gợi sự gắn bó, hòa hợp và tràn đầy sức sống.
• Nhịp thơ chậm rãi.

- Khổ 4:

• Sử dụng từ láy: (gấp gấp, phân vân) tạo nên sự xa cách, sự thay đổi tâm trạng cảnh vật.
• Vần “ân” cùng nhịp thơ như nhanh hơn.
• Hình ảnh thơ quen thuộc với khung cảnh đồng quê.

Câu 3. Trước những sắc thái và thời khắc khác nhau của bức tranh thiên nhiên chiều thu, duyên tình giữa “anh” và “em” có sự thay đổi như thế nào theo các khổ thơ? Có thể trả lời dựa vào bảng sau ( làm vào vở):

Hướng dẫn giải:

Câu 4. Cảm xúc của “anh’’/“em’’ trước thiên nhiên chiều thu giữ vai trò như thế nào trong việc hình thành, phát triển duyên tình giữa “anh’’ và “em’’?

Hướng dẫn giải:

Cảm xúc của “anh’’/“em’’ trước thiên nhiên chiều thu giữ vai trò quan trọng trong việc hình thành, phát triển duyên tình giữa “anh’’ và “em’’.

Câu 5. Xác định chủ thể trữ tình và nêu cảm hứng chủ đạo của bài thơ.

Hướng dẫn giải:

• Chủ thể trữ tình: anh và em
• Cảm hứng chủ đạo: Tình yêu thiên nhiên và tình cảm đôi lứa.

Câu 6. Chỉ ra nét độc đáo trong cách cảm nhận và miêu tả thiên nhiên mùa thu của Xuân Diệu qua Thơ duyên ( Có thể so sánh với một vài bài thơ khác để làm rõ nét độc đáo ấy).

Hướng dẫn giải:

• Thiên nhiên được miêu tả rất độc đáo và gợi cảm. Bài thơ cho thấy sự yêu đời, tươi trẻ trong những “duyên tình” qua sự gắn bó, tươi mới của cảnh vật thiên nhiên khi vào thu.
• Đa số bài thơ về mùa thu của Xuân Diệu đều khá buồn, nhưng bài Thơ duyên lại không vậy.

3. Tác giả - Tác phẩm Thơ duyên

3.1 Tác giả

a. Cuộc đời

- Xuân Diệu (1916 - 1985), còn có bút danh là Thảo Tra, tên thật là Ngô Xuân Diệu.

- Ông thân sinh của Xuân Diệu là một nhà nho, quê ở làng Trảo Nha (nay là xã Đại Lộc), huyện Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh.

- Ông lớn lên ở Quy Nhơn. Sau khi tốt nghiệp tú tài, ông đi dạy học tư và làm viên chức ở Mĩ Tho (nay là Tiền Giang), sau đó ra Hà Nội sống bằng nghề viết văn, là thành viên của Tự lực văn đoàn.

- Xuân Diệu tham gia mặt trận Việt Minh trước Cách mạng tháng Tám năm 1945, hăng say hoạt động trong lĩnh vực nghệ thuật.

- Ông là Ủy viên của Ban chấp hành Hội Nhà văn Việt Nam các khóa I, II, III. Năm 1983, ông được bầu là Viện sĩ Thông tấn Viện Hàn lâm nghệ thuật Cộng hòa dân chủ Đức.

b. Sự nghiệp

- Xuân Diệu được mệnh danh là “nhà thơ mới nhất trong các nhà thơ mới” (Hoài Thanh), là “ông hoàng của thơ tình yêu Việt Nam”.

- Ông đã đem đến cho thơ ca đương thời một sức sống mới, một nguồn cảm hứng mới, thể hiện một quan niệm sống mới mẻ, cùng với những cách tân nghệ thuật đầy sáng tạo.

- Ông là nhà thơ của mùa xuân, của tình yêu và của tuổi trẻ. Giọng thơ Xuân Diệu sôi nổi, đắm say và yêu đời.
- Sau Cách mạng, thơ ông hướng vào đời sống, thực tế và giàu tính thời sự. Ông cổ vũ và hăng hái thể hiện khuynh hướng tăng cường chất hiện thực trong thơ.

- Một vài đánh giá:

“Xuân Diệu mới nhất trong các nhà thơ mới - nên chỉ những người còn trẻ mới thích đọc Xuân Diệu, mà đã thích thì phải mê. Xuân Diệu không như Huy Cận vừa bước vào làng thơ đã được người ta dành ngay cho chỗ ngồi yên ổn. Xuân Diệu đến giữa chúng ta tới nay đã ngót năm năm mà những tiếng khen chê chưa ngớt. Người khen, khen hết sức; người chê, chê không tiếc lời”

(Thi nhân Việt Nam - Hoài Thanh, Hoài Chân)

“Xuân Diệu đào hoa và đam mê, cả đời đuổi theo mộng, nhiều mộng, nhiều mối tình trai.”

(Cát bụi chân ai - Tô Hoài)

“Thơ ông tài hoa, tinh tế và sang trọng.”

(Chân dung và đối thoại - Trần Đăng Khoa)

- Một số tác phẩm nổi tiếng:

• Các tập thơ: Thơ thơ (1938), Gửi hương cho gió (1945), Ngọn quốc kỳ (1945), Một khối hồng (1964), Thanh ca (1982)...
• Văn xuôi: Phấn thông vàng (1939, truyện ngắn), Trường ca (1945, bút ký), 9 bài, Miền Nam nước Việt (1945, 1946, 1947, bút ký)...
• Tiểu luận phê bình: Thanh niên với quốc văn (1945), Tiếng thơ (1951, 1954), Những bước đường tư tưởng của tôi (1958, hồi ký), Ba thi hào dân tộc (1959)...
• Ngoài ra còn có thơ dịch của các tác giả như Victor Hugo, Aleksandr Pushkin, Hồ Chí Minh…

2.2 Tác phẩm

a. Xuất xứ

Thơ duyên được in trong tập Thơ thơ (1933-1938), tập thơ đầu tay của Xuân Diệu.

b.Thể thơ

Thơ duyên được sáng tác theo thể thơ bảy chữ.

c. Cảm hứng chủ đạo

Tình yêu thiên nhiên và tình cảm đôi lứa.