Soạn bài Gặp Ka-ríp và Xi-la - Chân trời sáng tạo 10 Ngữ văn lớp 10 trang 43 sách Chân trời sáng tạo tập 1

Download.vn sẽ cung cấp tài liệu Soạn văn 10: Gặp Ka-ríp và Xi-la, vô cùng hữu ích trong quá trình chuẩn bị bài.

Mời các bạn học sinh lớp 10 cũng tham khảo nội dung chi tiết được chúng tôi đăng tải ngay sau đây.

1. Soạn bài Gặp Ka-ríp và Xi-la siêu ngắn

Câu 1. Tóm tắt các sự kiện chính được kể trong văn bản trên và cho biết: theo lời tiên đoán của Xi-ếc-xê, Ô-đi-xê đã căn dặn thủy thủ phải làm những gì để tránh sự quyến rũ nguy hiểm của các nàng Xi-ren?

Hướng dẫn giải:

- Tóm tắt các sự kiện chính được kể trong văn bản:

• Ô-đi-xê cùng tiếp tục vượt biển trở về nhà, nghe Xi-ếc-xê báo trước về những nguy hiểm.
• Ô-đi-xê bàn bạc kế hoạch với mọi người và thực hiện theo đúng kế hoạch đã bàn.
• Họ phải đối mặt với một bên là Xi-la, một bên là Ka-ríp.
• Mọi người chỉ chú ý đến Ka-ríp, còn Xi-la đã bắt mất sáu tay chèo thuyền khỏe nhất và họ đã chết.

- Ô-đi-xê đã căn dặn: coi chừng các nàng Xi-ren quyến rũ, coi chừng giọng hát và cánh đồng cỏ đầy hoa của họ và chỉ để một mình Ô-đi-xê nghe, lấy dây trói chặt Ô-đi-xê vào cột buồm để buộc chàng phải đứng yên một nơi; nếu chàng van xin hoặc ra lệnh cởi trói ra thì hãy trói chặt thêm nữa.

Câu 2. Dù đã có những dự liệu khôn ngoan, đề phòng khả năng xấu nhất, Ô-đi-xê và bạn đồng hành vẫn phải đối mặt với nhiều thử thách bất ngờ. Các chi tiết nào cho thấy điều đó.

Hướng dẫn giải:

- Vừa đi khỏi đảo, bụi nước bắn lên như một màn sương từ những ngọn sóng lớn và nghe thấy tiếng sóng đập ầm ầm. Những người bạn đồng hành sợ hãi nên đã đánh tuột mái chèo. Họ phải đối mặt với một bên là Xi-la, một bên là Ka-ríp.

- Mọi người chỉ chú ý đến Ka-ríp, còn Xi-la đã bắt mất sáu tay chèo thuyền khỏe nhất và họ đã chết.

Câu 3. Việc sử dụng ngôi kể thứ nhất trong văn bản trên có ưu thế gì so với ngôi thứ ba?

Hướng dẫn giải:

Ưu thế: câu chuyện được kể trở nên chi tiết, chân thực hơn

Câu 4. Hình tượng những quái vật biển như Ka-ríp, Xi-la được xây dựng từ hiện tượng tự nhiên nào? Các hiện tượng ấy giúp bạn hình dung như thế nào về không gian, thời gian sử thi?

Hướng dẫn giải:

• Hiện tượng tự nhiên: sóng thần
• Không gian rộng lớn, thời gian của quá khứ.

Câu 5. Phân tích một số chi tiết thể hiện bản lĩnh của Ô-đi-xê trong vai trò một người lãnh đạo trước những khó khăn, thử thách mà chàng và các bạn đồng hành phải đối mặt.

Hướng dẫn giải:

- Xi-ếc-xê căn dặn về nguy hiểm phía trước, Ô-đi-xê đã bàn bạc kế hoạch với những người bạn đồng hành.

- Chàng căn dặn họ tỉ mỉ về kế hoạch, trấn an tinh thần họ khi sợ hãi.

Câu 6. Nêu cảm hứng chủ đạo của đoạn trích.

Hướng dẫn giải:

Cảm hứng chủ đạo: khát vọng chinh phục thiên nhiên của con người.

2. Soạn bài Gặp Ka-ríp và Xi-la chi tiết

2.1 Trước khi đọc

Theo bạn, người giữ vai trò đứng đầu, lãnh đạo một tập thể cần phải có những điểm ưu trội nào về phẩm chất và năng lực?

Hướng dẫn giải:

- Người giữ vai trò đứng đầu, lãnh đạo một tập thể cần phải có những điểm ưu trội nào về phẩm chất và năng lực: Năng lực chuyên môn cao, khả năng lãnh đạo, công tư phân minh, biết thấu hiểu và cảm thông…

- Bố cục:

Gồm 3 phần: 

• Phần 1. Từ đầu đến "cở trói cho tôi": Ô-đi-xê dặn dò những người bạn đồng hành về nguy hiểm phía trước.
• Phần 2. Tiếp theo đến "không thấy nó đâu": Ô-đi-xê trấn an những người bạn đồng hành khi chuẩn bị gặp Ka-ríp và Xi-la.
• Phần 3. Còn lại: Ô-đi-xê và những người bạn đồng hành trong cuộc chiến với Ka-ríp và Xi-la.

2.2 Đọc văn bản

Câu 1. “Tôi” ở đây là ai? Chi tiết nào giúp bạn nhận ra điều đó?

Hướng dẫn giải:

• “Tôi” là Ô-đi-xê.
• Chi tiết: Phần tóm lược ở đầu văn bản.

Câu 2. Chi tiết “bụi nước bắn lên” và “tiếng sóng đập ầm ầm” cho thấy điều gì sắp xảy ra?

Hướng dẫn giải:

Chi tiết “bụi nước bắn lên” và “tiếng sóng đập ầm ầm” cho thấy sắp có nguy hiểm, một thiên tai sẽ xảy ra.

Câu 3. Cách nói “lựa lời dịu ngọt” của Ô-đi-xê trong tình huống này, theo bạn có thực sự cần thiết không và nó có tác dụng gì?

Hướng dẫn giải:

Cách nói “lựa lời dịu ngọt” là cần thiết. Vì trong hoàn cảnh nguy hiểm, lời nói như vậy sẽ giúp khích lệ, động viên tinh thần những người bạn đồng hành và giúp họ thêm mạnh mẽ, vững tin hơn.

2.3 Sau khi đọc

Câu 1. Tóm tắt các sự kiện chính được kể trong văn bản trên và cho biết: theo lời tiên đoán của Xi-ếc-xê, Ô-đi-xê đã căn dặn thủy thủ phải làm những gì để tránh sự quyến rũ nguy hiểm của các nàng Xi-ren?

Hướng dẫn giải:

- Tóm tắt các sự kiện chính được kể trong văn bản:

• Chôn cất En-pê-no xong, Ô-đi-xê cùng những người bạn tiếp tục vượt biển trở về nhà, chàng đã được nghe Xi-ếc-xê báo trước về những nguy hiểm.
• Ô-đi-xê nói với mọi người về lời Xi-ếc-xê căn dặn để bàn bạc kế hoạch. Đến gần đảo Xi-ren, họ đã thực hiện theo đúng dự định đã bàn trước đó.
• Vừa đi khỏi đảo, bụi nước bắn lên như một màn sương từ những ngọn sóng lớn và tiếng sóng đập ầm ầm. Những người bạn đồng hành sợ hãi nên đã đánh tuột mái chèo. Họ phải đối mặt với một bên là Xi-la, một bên là Ka-ríp.
• Mọi người chỉ chú ý đến Ka-ríp, còn Xi-la đã bắt mất sáu tay chèo thuyền khỏe nhất và họ đã chết.

- Ô-đi-xê đã căn dặn: Coi chừng các nàng Xi-ren quyến rũ, coi chừng giọng hát và cánh đồng cỏ đầy hoa của họ và chỉ để một mình Ô-đi-xê nghe. Nhưng cần phải lấy dây trói chặt Ô-đi-xê vào cột buồm để buộc chàng phải đứng yên một nơi. Nếu Ô-đi-xê có van xin hay ra lệnh cho các thủy thủ cởi trói ra thì hãy trói chặt thêm nữa.

Câu 2. Dù đã có những dự liệu khôn ngoan, đề phòng khả năng xấu nhất, Ô-đi-xê và bạn đồng hành vẫn phải đối mặt với nhiều thử thách bất ngờ. Các chi tiết nào cho thấy điều đó.

Hướng dẫn giải:

• Vừa đi khỏi đảo, bụi nước bắn lên như một màn sương từ những ngọn sóng lớn và nghe thấy tiếng sóng đập ầm ầm. Những người bạn đồng hành sợ hãi nên đã đánh tuột mái chèo. Họ phải đối mặt với một bên là Xi-la, một bên là Ka-ríp.
• Mọi người chỉ chú ý đến Ka-ríp, còn Xi-la đã bắt mất sáu tay chèo thuyền khỏe nhất và họ đã chết.

Câu 3. Việc sử dụng ngôi kể thứ nhất trong văn bản trên có ưu thế gì so với ngôi thứ ba?

Hướng dẫn giải:

Việc sử dụng ngôi kể thứ nhất sẽ giúp câu chuyện được kể trở nên chi tiết, chân thực hơn vì người kể trực tiếp trải nghiệm và chứng kiến sự việc.

Câu 4. Hình tượng những quái vật biển như Ka-ríp, Xi-la được xây dựng từ hiện tượng tự nhiên nào? Các hiện tượng ấy giúp bạn hình dung như thế nào về không gian, thời gian sử thi?

Hướng dẫn giải:

• Hình tượng những quái vật biển như Ka-ríp, Xi-la được xây dựng từ hiện tượng tự nhiên: sóng thần trên biển.
• Không gian rộng lớn gắn liền với cuộc phiêu lưu của các anh hùng, thời gian của quá khứ gắn với cộng đồng.

Câu 5. Phân tích một số chi tiết thể hiện bản lĩnh của Ô-đi-xê trong vai trò một người lãnh đạo trước những khó khăn, thử thách mà chàng và các bạn đồng hành phải đối mặt.

Hướng dẫn giải:

- Khi được Xi-ếc-xê căn dặn về nguy hiểm phía trước, Ô-đi-xê đã nói với những người bạn đồng hành để bàn bạc kế hoạch.

- Chàng căn dặn họ tỉ mỉ: Coi chừng các nàng Xi-ren quyến rũ, coi chừng giọng hát và cánh đồng cỏ đầy hoa của họ và chỉ để một mình Ô-đi-xê nghe. Nhưng cần phải lấy dây trói chặt Ô-đi-xê vào cột buồm để buộc chàng phải đứng yên một nơi. Nếu Ô-đi-xê có van xin hay ra lệnh cho các thủy thủ cởi trói ra thì hãy trói chặt thêm nữa.

- Khi những người bạn đồng hành sợ hãi thì đã trấn an tinh thần họ: “Các bạn ơi! Chúng ta chẳng phải là những người chưa qua thử thách…”

Câu 6. Nêu cảm hứng chủ đạo của đoạn trích.

Hướng dẫn giải:

Cảm hứng chủ đạo của đoạn trích: Khát vọng chinh phục thiên nhiên của con người.

3. Tác giả - tác phẩm Gặp Ka-ríp và Xi-la

3.1 Đôi nét về thể loại

a. Khái niệm

- Sử thi là tác phẩm tự sự dân gian có quy mô lớn, sử dụng ngôn ngữ có vần, nhịp, xây dựng những hình tượng nghệ thuật hoành tráng, hào hùng để kể về một hoặc nhiều biến cố lớn diễn ra trong đời sống cộng đồng cư dân thời cổ đại.

- Các dân tộc thiểu số nước ta hiện còn giữ được một kho tàng sử thi dân gian đồ sộ, có giá trị.

b. Đặc trưng

- Nội dung: Một thiên tự sự rộng lớn, thường kể về các sự kiện trọng đại trong quá khứ của một cộng đồng, biểu hiện toàn bộ đời sống văn hóa, lịch sử của cộng đồng, thể hiện quá trình vận động của tộc người đó qua các giai đoạn khác nhau.

- Nghệ thuật:

• Những câu chuyện kể văn xuôi xen lẫn văn vần.
• Nhân vật chính trong các sử thi thường là những người anh hùng có công lao với cộng đồng.
• Thời gian trong sử thi thường là thời gian của quá khứ; không gian trong sử thi thường là không gian chiến trận.
• Giọng điệu hào hùng, ngợi ca và thành kính, thiêng liêng.
• Sử dụng các yếu thành ngữ, tục ngữ, những từ ngữ cổ, hình thức nghệ thuật ngôn từ dân gian (phóng đại, ước lệ, …)

c. Phân loại

Có hai loại sử thi là:

- Sử thi thần thoại:

• Kể về sự hình thành thế giới và sự ra đời của muôn loài, sự hình thành các dân tộc và các vùng cư trú cổ đại của họ.
• Ví dụ: Đẻ đất đẻ nước (Mường), Ẳm ệt luông (Thái), Cây nêu thần (Mnông)...

- Sử thi anh hùng:

• Kể về cuộc đời và sự nghiệp của các tù trưởng anh hùng.
• Ví dụ: Đăm Săn, Đăm Di, Xinh Nhã (Ê-đê), Đăm Noi (Ba-na)...

3.2 Tác phẩm

a. Xuất xứ

Theo Ô-đi-xê – Hô-me-rơ, Phan Thị Miến dịch, NXB Văn học, Hà Nội, 1983, tr. 85 – 89)

b. Tóm tắt

Chôn cất En-pê-no xong, Ô-đi-xê cùng những người bạn tiếp tục vượt biển trở về nhà, chàng đã được nghe Xi-ếc-xê báo trước về những nguy hiểm.Ô-đi-xê nói với mọi người về lời Xi-ếc-xê căn dặn để bàn bạc kế hoạch. Đến gần đảo Xi-ren, họ đã thực hiện theo đúng dự định đã bàn trước đó. Vừa đi khỏi đảo, bụi nước bắn lên như một màn sương từ những ngọn sóng lớn và tiếng sóng đập ầm ầm. Những người bạn đồng hành sợ hãi nên đã đánh tuột mái chèo. Họ phải đối mặt với một bên là Xi-la, một bên là Ka-ríp. Mọi người chỉ chú ý đến Ka-ríp, còn Xi-la đã bắt mất sáu tay chèo thuyền khỏe nhất và họ đã chết.