Phân tích bài thơ Cảnh rừng Việt Bắc của Hồ Chí Minh Những bài văn hay lớp 12

Phân tích bài thơ Cảnh rừng Việt Bắc của Hồ Chí Minh mang đến 2 bài văn mẫu khác nhau cực hay, đạt điểm cao của các bạn học sinh giỏi. Thông qua 2mẫu phân tích Cảnh khuya các bạn có thêm nhiều gợi ý ôn luyện trau dồi kiến thức để biết cách viết văn bản nghị luận phân tích, đánh giá một bài thơ hay.

Cảnh rừng Việt Bắc là một tác phẩm ngắn nhưng giàu giá trị về mặt nội dung và hình thức. Thông qua những câu thơ giản dị, Hồ Chí Minh đã khắc họa một bức tranh thiên nhiên tươi đẹp, đồng thời thể hiện tình cảm gắn bó, nhớ nhung của người chiến sĩ cách mạng đối với miền đất Việt Bắc. Vậy sau đây là 2 mẫu phân tích Cảnh rừng Việt Bắc mời các bạn cùng theo dõi. Ngoài ra các bạn xem thêm bài văn mẫu phân tích bài thơ Áo trắng, phân tích bài thơ Hoa cau.

Dàn ý phân tích bài thơ Cảnh rừng Việt Bắc

I. Mở bài

Giới thiệu tác giả, tác phẩm (xuất xứ, hoàn cảnh sáng tác).

II. Thân bài

* Luận điểm 1: Nội dung

- Hai câu đề: Thể hiện cảm xúc trước cảnh rừng Việt Bắc.

• Từ ngữ “thật là hay” bày tỏ sự yêu mến, ngợi ca thiên nhiên.
• Hình ảnh thiên nhiên sống động qua tiếng vượn, chim kêu gợi cảnh gần gũi, bình dị.

- Hai câu thực: Cuộc sống giản dị, thú vị nơi núi rừng.

• Hình ảnh “ngô nếp nướng”, “thịt rừng quay” thể hiện sự hoà hợp với thiên nhiên, cuộc sống mộc mạc nhưng đầy tình người.
• Sự thân mật trong cách diễn đạt “chén” thay cho “ăn” gợi nét hài hước, gần gũi.

- Hai câu luận: Tận hưởng thiên nhiên và cuộc sống lạc quan.

• “Non xanh, nước biếc; Rượu ngọt, chè xanh” thể hiện sự phong phú của đời sống vật chất lẫn tinh thần.
• Tâm trạng lạc quan, vui say trước vẻ đẹp thiên nhiên của Bác qua cách diễn đạt “tha hồ dạo, mặc sức say”.

- Hai câu kết: Niềm tin và tinh thần lạc quan về tương lai cách mạng.

Câu thơ “Kháng chiến thành công ta trở lại” thể hiện niềm tin tưởng vào thắng lợi của dân tộc, kết hợp với hình ảnh “trăng xưa”, “hạc cũ” tạo nên bức tranh vừa hiện thực, vừa thơ mộng.

* Luận điểm 2: nghệ thuật

- Thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật với bố cục chặt chẽ, hài hòa.

- Cách gieo vần, đối câu và sử dụng nhịp điệu tạo cảm giác mượt mà, uyển chuyển.

- Sử dụng ngôn ngữ gần gũi, tươi sáng, hình ảnh ước lệ kết hợp với tả thực.

III. Kết bài

Khẳng định giá trị của bài thơ và cảm nhận về tinh thần lạc quan, yêu thiên nhiên của Bác Hồ.

Phân tích bài thơ Cảnh rừng Việt Bắc

Trong nền thơ ca Việt Nam hiện đại, Hồ Chí Minh không chỉ là vị lãnh tụ thiên tài mà còn là một nhà thơ lớn, người đã để lại nhiều tác phẩm vừa đậm chất hiện thực, vừa dạt dào tình cảm cách mạng. Một trong những bài thơ tiêu biểu cho tâm hồn nghệ sĩ và nhân cách của Người là “Cảnh rừng Việt Bắc”, sáng tác năm 1947 trong thời kỳ đầu của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp. Bài thơ không chỉ khắc họa vẻ đẹp hùng vĩ, thơ mộng của thiên nhiên Việt Bắc mà còn thể hiện tình yêu nước, niềm tin vào cách mạng và tinh thần lạc quan của Bác Hồ giữa gian khổ chiến đấu.

Sau Cách mạng Tháng Tám năm 1945, thực dân Pháp quay lại xâm lược nước ta. Trung ương Đảng và Chính phủ phải rút lên căn cứ Việt Bắc – vùng rừng núi hiểm trở, nơi trở thành “thủ đô kháng chiến” của cả nước. Trong hoàn cảnh gian khổ đó, Hồ Chí Minh đã sáng tác bài thơ “Cảnh rừng Việt Bắc” để động viên tinh thần chiến sĩ, đồng bào, đồng thời thể hiện tình yêu thiên nhiên, yêu con người và niềm tin vững chắc vào thắng lợi cuối cùng của dân tộc.

Mở đầu bài thơ, Hồ Chí Minh đã vẽ ra một bức tranh thiên nhiên tràn đầy sức sống:

"Giữa mày xanh ngắt rừng già,
Con suối uốn quanh co dưới những bóng cây cổ thụ,
Hoa chuối đỏ tươi nở giữa màu xanh,
Chim hót vang rừng như đón chào ngày mới."

Chỉ bằng vài nét chấm phá, Bác đã tái hiện một khung cảnh rừng núi Việt Bắc vừa hùng vĩ, vừa nên thơ. Màu “xanh ngắt” của rừng già là gam màu chủ đạo, tượng trưng cho sức sống bền bỉ, mãnh liệt của thiên nhiên. Trên nền xanh ấy, hoa chuối đỏ tươi trở thành điểm nhấn rực rỡ, gợi cảm giác ấm áp giữa không gian lạnh giá của núi rừng. Hình ảnh ấy vừa hiện thực vừa biểu tượng – biểu tượng cho tinh thần cách mạng đang nảy nở, cho ngọn lửa kháng chiến rực sáng giữa núi rừng Việt Bắc.

Âm thanh “chim hót vang rừng” càng làm bức tranh thêm sinh động. Thiên nhiên không tĩnh lặng mà tràn đầy âm sắc của sự sống, của niềm vui và hy vọng. Qua đó, ta thấy tâm hồn yêu đời, yêu thiên nhiên sâu sắc của Bác, dù trong hoàn cảnh kháng chiến gian khổ vẫn luôn tìm thấy vẻ đẹp trong từng nhành cây, ngọn cỏ.

Không chỉ tả cảnh, bài thơ còn phản ánh cuộc sống chiến đấu nơi rừng núi Việt Bắc:

“Sáng ra bờ suối, tối vào hang,
Cháo bẹ, rau măng vẫn sẵn sàng,
Bàn đá chông chênh dịch sử Đảng,
Cuộc đời cách mạng thật là sang.”

Bốn câu thơ vừa giản dị, vừa thấm đượm tinh thần lạc quan cách mạng. Hình ảnh “sáng ra bờ suối, tối vào hang” gợi cuộc sống vất vả, thiếu thốn giữa rừng sâu. Thức ăn chỉ là “cháo bẹ, rau măng”, biểu tượng cho sự đạm bạc của kháng chiến. Nhưng Bác không hề than vãn, trái lại, Người cảm thấy “cuộc đời cách mạng thật là sang” – “sang” không phải ở vật chất, mà ở tinh thần thanh cao, lý tưởng lớn lao.

Câu thơ “Bàn đá chông chênh dịch sử Đảng” đặc biệt nổi bật. Hình ảnh “bàn đá chông chênh” không chỉ là thực cảnh nơi Bác làm việc, mà còn là biểu tượng cho tinh thần kiên định, vượt lên gian khổ. Giữa rừng sâu, trên chiếc bàn đá đơn sơ, Bác vẫn cùng đồng chí lãnh đạo cuộc kháng chiến, viết nên những trang sử vẻ vang của dân tộc. Cái “chông chênh” của bàn đá cũng chính là cái “vững vàng” trong ý chí – dù khó khăn đến đâu, cách mạng vẫn tiến lên.

Trong bài thơ, thiên nhiên và con người hòa vào nhau. Rừng núi không chỉ là nơi trú ẩn, mà là người bạn, người đồng hành của cách mạng. Thiên nhiên Việt Bắc như ôm ấp, che chở cho chiến sĩ, như cùng chia sẻ niềm tin và nghị lực:

“Rừng che bộ đội, rừng vây quân thù,
Rừng là áo giáp, rừng là chiến khu.”

Tuy câu thơ này không nằm trực tiếp trong “Cảnh rừng Việt Bắc” mà trong tư tưởng chung của thơ Bác, nhưng tinh thần ấy bao trùm toàn bộ bài thơ: thiên nhiên không còn chỉ là phông nền mà trở thành biểu tượng của lòng dân, của sức mạnh kháng chiến.

Qua đó, ta nhận ra trong tâm hồn Hồ Chí Minh luôn hiện hữu một tình yêu nước thiết tha. Người yêu từng ngọn núi, con suối, yêu tiếng chim, bông hoa – bởi tất cả đều gắn bó với kháng chiến, với vận mệnh Tổ quốc. Chính tình yêu ấy đã giúp Bác giữ vững niềm tin vào ngày thắng lợi, dù cuộc sống còn muôn vàn gian khổ.

Phân tích Cảnh rừng Việt Bắc

Cảnh rừng Việt Bắc của Hồ Chí Minh được sáng tác vào những năm 1947, giai đoạn kháng chiến chống Pháp đang trở nên căng thẳng. Tuy vậy, Bác Hồ vẫn có thể cảm nhận được thiên nhiên tuyệt diệu và dành niềm tin vào chiến thắng của dân tộc.

“Cảnh rừng Việt Bắc thật là hay,
Vượn hót chim kêu suốt cả ngày”

Ngay trong 2 câu thơ đầu tiên, Bác đã khiến cho người đọc ngạc nhiên vì khung cảnh Việt Bắc. Câu cảm thán khiến cho mọi người đều tò mò không hiểu được khung cảnh ấy xinh đẹp đến mức nào mà khiến cho một nhà lãnh đạo phải thốt lên như vậy. Cũng có lẽ, tâm hồn tác giả cũng quá đẹp, có thể đồng điệu và cảm nhận được thiên nhiên tươi đẹp đó. Trong câu thơ thứ hai, vẻ đẹp được làm rõ hơn khi biết được cả ngày thiên nhiên đều cất lên tiếng hát. Chúng không làm cho người nghe khó chịu, mà dường như khiến cho người đọc thêm rung động, biết cách thưởng thức hơn. Sự rộn ràng đó đã khiến cho cuộc sống làm việc tẻ nhạt của những người lính thêm đặc sắc muôn màu.

“Khách đến thì mời ngô nếp nướng,
Săn về thường chén thịt rừng quay,
Non xanh, nước biếc tha hồ dạo,
Rượu ngọt, chè tươi mặc sức say.”

Đoạn tiếp theo là cảnh sinh hoạt của con người ở nơi đây, là cuộc sống thường ngày của vị lãnh tụ và các chiến sĩ. Bên cạnh khung cảnh hùng tráng, cuộc sống của con người lại được đơn giản hóa hết mức, trở nên bình dị và gần gũi. Cuộc sống nơi đây tuy không khấm khá nhưng cũng đủ đầy, khi khách tới có những đặc sản đậm chất riêng để mời chào. Đây còn là phép ẩn dụ nói về những con người tại Việt Bắc, có lòng hiếu khách và yêu người.

“Kháng chiến thành công ta trở lại,
Trăng xưa, hạc cũ với xuân này.”

Hai câu thơ cuối là niềm tin của một người mà như vạn người, là kỳ vọng vào chiến thắng cuối cùng của kháng chiến. Không chỉ vậy, đây còn là kết quả của quá trình kháng chiến dài đằng đẵng của cả dân tộc. Sau chiến thắng, núi rừng ấy vẫn còn ở đó, đợi những người lính chiến thắng trở về.

Cảnh rừng Việt Bắc không chỉ là một bài thơ về vẻ đẹp thiên nhiên hùng vĩ của Việt Bắc, mà còn là niềm tin của con người vào một chiến thắng trước mắt. Trong hoàn cảnh khó khăn đó, vẻ đẹp của những người lính càng thêm rõ ràng.

Phân tích bài thơ Cảnh rừng Việt Bắc

Bài thơ Cảnh rừng Việt Bắc được Bác Hồ viết vào mùa xuân năm 1947, sau một năm quân ta tạm rút khỏi thủ đô Hà Nội để lên núi rừng bạt ngàn Việt Bắc, lập căn cứ làm cuộc trường kỳ kháng chiến thần thánh chín năm chống thực dân Pháp. Đây là lần thứ hai, Bác Hồ và Trung ương Đảng sống, làm việc tại căn cứ địa Việt Bắc để lãnh đạo cách mạng.

Lần thứ nhất là trước Tổng khởi nghĩa Tháng Tám 1945. Nói vắn tắt đôi lời để thấy trong bối cảnh như vậy mà vị lãnh tụ vĩ đại, nhà thơ lớn Hồ Chí Minh vẫn luôn dạt dào niềm xúc động trước cảnh sắc thiên nhiên núi rừng hùng vĩ, với một tứ thơ tức cảnh hàm xúc và tràn đầy lạc quan, mà có lẽ chỉ những người cách mạng mẫu mực như Bác Hồ mới có trong một hoàn cảnh khó khăn như vậy.

Mở đầu bài thơ, Bác đã như reo lên trước cảnh đẹp thiên nhiên kỳ vĩ: “Cảnh rừng Việt Bắc thật là hay”. Nhưng lạ là ở chỗ, cái hay ấy không phải là cái gì xa vời, lại càng không phải những cái gì gợi sự tò mò, kiểu như võ sĩ vào rừng săn tìm sự lạ lùng và khơi gợi trí tò mò. Ở đây, cái hay chính là thiên nhiên, nói cách khác, là sự gắn kết thiên nhiên với con người, con người với thiên nhiên ở một nơi thiên nhiên vẫn như còn nguyên sơ và con người vẫn nguyên vẹn tình yêu tha thiết với thiên nhiên.

Thế nên, dẫu có suốt ngày vượn hót, chim kêu mà có ai đó khó tính cảm thấy đinh tai, nhức óc, thì với Bác Hồ, đến cỏ cây hoa lá đất trời xanh cũng làm cho lòng Người rưng rưng tha thiết, thì ngày ngày được nghe tiếng vượn hót, chim kêu ấy càng như nhắc nhở, giục giã công việc và khơi gợi suy nghĩ vì non sông, đất nước. Chỉ với hai câu mở đầu đã cho người đọc thấy nhà thơ yêu thiên nhiên, gắn bó với thiên nhiên đến mức nào; hay nói rộng ra, lòng yêu nước ở Bác Hồ không phải là cái gì xa vời mà chính là từ tình yêu thiên nhiên, yêu những gì gắn bó, thiết tha, gần gũi với cuộc sống thường nhật của chính mình và đồng loại, mà vì nó có thể hy sinh tất thảy để phụng sự suốt đời. Hơn nữa, trong hoàn cảnh thực tại của cuộc kháng chiến chín năm muôn vàn khó khăn, gian khổ thì thiên nhiên ở đây không chỉ “rừng che bộ đội, rừng vây quân thù” (thơ Tố Hữu), mà còn thực sự góp phần giải quyết những khó khăn trong sinh hoạt đời thường, nuôi dưỡng sức lực cho quân ta đánh giặc. Cái thực tại ấy được Bác Hồ khắc họa bằng nét mộc mạc, giản dị, chân thực trong bốn câu thơ đặc tả sinh hoạt đời thường rất gợi:

Khách đến thì mời ngô nếp nướng,
Săn về thường chén thịt rừng quay.
Non xanh, nước biếc tha hồ dạo,
Rượu ngọt, chè tươi mặc sức say.

Chỉ bốn câu thôi, mà làm người đọc thấy được cuộc sống của những người đi kháng chiến ở núi rừng. Không phải là một cuộc sống hoàn toàn sung sướng “cơm gà, cá gỡ”, nhưng cũng không phải là một cuộc sống túng bấn đến mức “cơm không có mà ăn”, như hồi ấy có kẻ lầm tưởng những người kháng chiến ở rừng xanh núi ngàn. Cảnh sống ấy thật đơn giản mà lịch sự biết nhường nào, bởi cái tình người với nhau chan chứa, mặn nồng, tha thiết đến cái bắp ngô, củ sắn cũng bẻ đôi:

Khách đến thì mời ngô nếp nướng,
Săn về thường chén thịt rừng quay.

Chỉ có thế, nhưng thật là thịnh soạn, với một từ “chén” đủ làm người đọc thấy niềm lạc quan của những người đi kháng chiến bất chấp khó khăn ở rừng xanh núi ngàn. Với niềm lạc quan ấy thì trước phong cảnh thiên nhiên kỳ thú, có thể thả bộ thư giãn sau những giây phút làm việc căng thẳng, hay ngồi ngẫm nghĩ giây lát bên chén rượu, ấm trà cũng là điều rất hợp lẽ, rất đời thường:

Non xanh, nước biếc tha hồ dạo,
Rượu ngọt, chè tươi mặc sức say.

Đến đây, người đọc càng thấy sự bình dị và niềm lạc quan ở Bác Hồ gấp bội phần. Nhất là ở hai câu kết:

Kháng chiến thành công ta trở lại,
Trăng xưa, hạc cũ với xuân này.

Thì ta càng thấy sự bình dị, lạc quan ở Bác Hồ trong một hoàn cảnh khó khăn như năm 1947 giữa núi rừng Việt Bắc biết chừng nào.