Phân biệt phản xạ có điều kiện và phản xạ không điều kiện So sánh phản xạ có điều kiện và phản xạ không điều kiện

Phân biệt phản xạ có điều kiện và phản xạ không điều kiện là một trong những kiến thức trọng tâm trong chương trình Khoa học tự nhiên 8 sách Cánh diều. Tuy nhiên nhiều bạn học sinh vẫn chưa nắm vững được các phân biệt. Vì vậy trong bài học hôm nay Download.vn sẽ giới thiệu chi tiết cách so sánh phản xạ có điều kiện và phản xạ không điều kiện chi tiết nhất.

So sánh phản xạ có điều kiện và phản xạ không điều kiện mang đến 3 câu trả lời hay, ngắn gọn dễ hiểu nhất. Qua đó giúp các bạn lớp 8 có thêm nhiều gợi ý tham khảo để biết cách tìm ra điểm giống và khác nhau của 2 loại phản xạ này. Từ đó biết cách trả lời câu hỏi để đạt kết quả cao trong các bài kiểm tra, bài thi học kì 2 sắp tới.

1. Phản xạ có điều kiện là gì?

- Phản xạ có điểu kiện là phản xạ được hình thành trong đời sống cá thể, là kết quả của quá trình học tập, rèn luyện.

-  Cơ chế hình thành phản xạ có điều kiện là thay đổi liên hệ giữa các neuron khi chúng tăng cường hoạt động do bị kích thích nhiều lần. Điều kiện để hình thành phản xạ có điều kiện:

- Phản xạ có điều kiện được hình thành dựa trên cơ sở một phản xạ không điều kiện hoặc một phản xạ có điều kiện đã được thành lập bền vững từ trước.

- Tác nhân kích thích có điều kiện tác động trước hoặc đồng thời với tác nhân kích thích không điều kiện. Tác nhân kích thích có điều kiện không được ảnh hưởng lớn tới đời sống của động vật.

- Tính chất và ý nghĩa của phản xạ có điều kiện: Phản xạ có điều kiện được hình thành qua quá trình luyện tập, dễ mất nếu không được củng cố, không di truyền được. Phản xạ có điều kiện dễ thay đổi giúp cơ thể thích nghi với điều kiện sống mới

2. So sánh phản xạ có điều kiện và phản xạ không điều kiện

Phản xạ không điều kiện (PXKĐK) là phản xạ sinh ra đã có, không cần phải học tập.

Phản xạ có điều kiện (PXCĐK) là phản xạ được hình thành trong đời sống cá thể, là kết quả của quá trình học tập, rèn luyện, rút kinh nghiệm.

Tuy phản xạ không điều kiện và phản xạ có điều kiện có những điểm khác nhau, song lại có liên quan chặt chẽ với nhau:

+ Phản xạ không điều kiện là cơ sở thành lập phản xạ có điều kiện.

+ Phải có sự kết hợp giữa một kích thích có điều kiện với kích thích không điều kiện (trong đó kích thích có điều kiện phải tác động trước kích thích không điều kiện 1 thời gian ngắn).

3. Phân biệt phản xạ có điều kiện và phản xạ không điều kiện

Gợi ý 1

*Sự giống nhau của phản xạ có điều kiện và phản xạ không điều kiện

Mặc dù tên gọi của hai loại phản xạ có phần khác nhau nhưng chúng lại có một số điểm chung.

• Phản xạ có điều kiện và phản xạ không điều kiện đều là phản ứng của cơ thể đối với kích thích từ môi trường.
• Đây đều là những phản xạ giúp cơ thể thích nghi với những thay đổi của môi trường.
• Phản xạ có điều kiện và phản xạ không điều kiện đều có sự tham gia của cung phản xạ. Các cung phản xạ gồm cơ quan thụ cảm, nơron hướng tâm, nơron li tâm và trung ương thần kinh.

*Sự khác nhau của phản xạ có điều kiện và phản xạ không điều kiện

Ngoài những điểm giống nhau ở trên thì phản xạ có điều kiện và phản xạ không có điều kiện còn có những điểm khác biệt. Những điểm khác biệt này giúp ta dễ dàng phân loại các phản xạ.

• Phản xạ có điều kiện được hình thành bằng những sợi dây liên lạc tạm thời trong vỏ não. Còn phản xạ không có điều kiện được hình thành từ tủy sống và những bộ phận hạ đẳng của bộ não.
• Phản xạ có điều kiện có cung phản xạ phức tạp, có đường liên hệ tạm thời. Phản xạ không có điều kiện thì có cung phản xạ đơn giản hơn.
• Phản xạ có điều kiện phải trải qua quá trình học tập, rèn luyện mới có được. Còn phản xạ không có điều kiện sinh ra đã có và không cần phải học tập.
• Phản xạ có điều kiện nếu không tập luyện thường xuyên sẽ dễ bị mất đi. Còn phản xạ không có điều kiện thì bền vững, không dễ bị mất đi.
• Phản xạ có điều kiện mang tính cá thể, không di truyền. Còn phản xạ không có điều kiện mang tính chủng loại và có tính chất di truyền.
• Số lượng phản xạ có điều kiện ít hơn số lượng phản xạ không có điều kiện.

Gợi ý 2

- Tính chất bẩm sinh:

• Phản xạ không điều kiện: Phản xạ không điều kiện là một trong hai loại phản xạ của cơ thể. Tất cả các sinh vật đều có loại phản xạ này khi mới sinh. Phẩm chất chung này tạo nên các hành động diễn ra trong vô thức. Với các điều kiện mà hoạt động được thực hiện, hoạt động được thực hiện khi không xác định được sự nguy hiểm hoặc cần thiết. Thậm chí có những phản xạ rất nhanh mà con người chưa phát triển được. Phản xạ không điều kiện không cần đào tạo hay rèn luyện vì nó vốn là bản năng của loài mang tính chất cụ thể và suốt đời. Các phản xạ có ở các loài khác nhau là khác nhau. Và sau khi nghiên cứu khoa học, thật dễ dàng để giải thích những phản xạ này: Phản xạ không điều kiện là phản xạ sinh ra đã có, không cần phải học tập. Cũng như các gắn kết với loài theo suốt thời gian dài, trong điều kiện bình thường. Có tính chất di truyền qua các thế hệ. Bởi tập tính được hình thành tạo nên bản năng. Ví dụ, nếu tay bạn chạm vào một vật nóng, tay bạn sẽ thu lại. Nếu đi ngoài nắng thì sẽ đổ mồ hôi, ...
• Phản xạ có điều kiện: Được xây dựng trong quá trình sống, với các kinh nghiệm và bài học. Đặc trưng với tính chất luyện tập có cường độ cao, thường xuyên, gắn với thời gian gần. Phản xạ này không có tính chất di truyền cũng như có thể cố gắng sửa đổi theo thời gian.

- Tính chất loài:

• Phản xạ không điều kiện: có tính chất của loài mang đặc tính di truyền. Đặc biệt, không cần phải học tập hoặc gặp phải các tình huống đã xảy ra trước đó. Các phản xạ xảy ra một cách rất tự nhiên và không bị kiểm soát bởi các hành động. Giống như khi gặp nguy hiểm thì con mèo nó sẽ cuộn hay thu mình lại thành hình tròn, con nhím sẽ cuộn lông và xù gai xung quanh của chúng lên. Đối mặt với những nguy hiểm thường xuyên, hai con vật này vô thức tự bảo vệ chúng.
• Phản xạ có điều kiện: Các phản xạ riêng lẻ có những tính chất cá thể của các cá nhân riêng biệt khác nhau. Với các giai đoạn thời gian quá xa, có thể các phản xạ cũng không được giữ lại.

- Trung tâm phản xạ:

• Phản xạ không điều kiện: Là hoạt động phần dưới của hệ thần kinh trung tâm của phản xạ gót chân. Phản xạ đùi bìu là ở tủy sống hay các bộ phận khác của cấu tạo cơ thể sống. Tất cả đều được giải thích với tính chất vô thức và không thể sửa. Mang đến các bản năng chắc chắn sẽ được thực hiện trong hoàn cảnh cụ thể.
• Phản xạ có điều kiện: Là hoạt động của vỏ bán cầu đại não với các ghi nhớ và luyện tập nhuần nhuyễn. Vỏ não là nơi đường liên lạc tạm thời nối kín mạch truyền xung động thần kinh gây phản xạ có điều kiện. Khi đó, các cách thức giải quyết được tiến hành thực hiện nhanh chóng.

- Tác nhân kích thích và bộ phận kích thích:

• Phản xạ không điều kiện: Phản xạ không điều kiện phụ thuộc vào tác nhân kích thích và bộ phận cảm thụ bị kích thích. Có thể nói nó là mối liên kết ràng buộc vĩnh viễn giữa con người và môi trường xung quanh. Với các điều kiện phản ánh của môi trường sẽ là các trả lời tương ứng của cơ thể. Cũng như gắn với đúng các tình huống cụ thể, chính xác thì phản xạ sẽ được thực hiện. Tùy thuộc tính chất của tác nhân kích thích và bộ phận cảm thụ ánh sáng chiếu vào mắt gây co đồng tử, nhưng tiếng động không gây co đồng tử. Ánh sáng chiếu vào da không có phản ứng như vào mắt. Với hoạt động thực hiện không mang đến tác nhân kích thích. Và do đó mà không diễn ra phản xạ không điều kiện.
• Phản xạ có điều kiện: Chỉ phụ thuộc điều kiện xây dựng phản xạ. Với luyện tập cường độ cao trong thời gian dài. Các tình huống càng thường xuyên lặp lại, phản xạ càng được nhớ lâu. Từ đó mà các hành động phản xạ lại luôn theo cách thức quy định.

4. Ví dụ về phản xạ có điều kiện

• Đến mùa đông, mặc đồ ấm để không bị lạnh.
• Khi lưu thông trên đường, gặp đèn đỏ thì dừng lại, còn gặp đèn xanh thì tiếp tục đi.
• Không dại mà chơi đùa với lửa.
• Biết chữ, biết làm toán...
• Biết bật quạt khi trời nóng

5. Ví dụ về phản xạ không điều kiện

• Khi chào đời là đã biết khóc
• Khi gặp lạnh nổi da gà
• Nóng thì chảy mồ hôi
• Hắt hơi
• Khi đụng vật nóng tay ta liền rụt lại