Phân tích tác phẩm Hoa đào nở trên vai của Vũ Thị Huyền Trang Viết văn bản nghị luận phân tích, đánh giá một tác phẩm truyện lớp 10

Phân tích truyện ngắn Hoa đào nở trên vai của Vũ Thị Huyền Trang mang đến bài văn mẫu cực hay. Qua đó giúp các bạn có thêm nhiều gợi ý tham khảo để biết cách viết văn bản nghị luận phân tích, đánh giá một tác phẩm truyện lớp 10.

Hoa đào nở trên vai là một truyện ngắn cảm động, khắc họa sâu sắc tình người và sức mạnh của lòng nhân ái trong cuộc sống. Để hiểu rõ hơn về tác phẩm này mời các bạn cùng theo dõi bài văn mẫu dưới đây. Bên cạnh đó các bạn xem thêm: phân tích truyện Mua nhà, phân tích Chữ người tử tù.

Đề bài: Phân tích truyện ngắn Hoa đào nở trên vai của Vũ Thị Huyền Trang.

Dàn ý Phân tích Hoa đào nở trên vai

1. Mở bài

• Trong dòng chảy của văn học Việt Nam, nhiều tác phẩm đã khắc sâu vào lòng người đọc bằng những câu chuyện cảm động và giàu giá trị nhân văn.
• Một trong số đó là truyện ngắn "Hoa đào nở trên vai" của Vũ Thị Huyền Trang.
• Tác phẩm kể về tình cảm chân thành của ông Vại và gia đình dành cho cậu bé Lụm, người bị cuốn trôi theo dòng lũ và được họ cưu mang.
• Qua câu chuyện, tác giả không chỉ tái hiện lại những mất mát do thiên tai gây ra mà còn gửi gắm một thông điệp sâu sắc về tình người và niềmhy vọng.

II. Thân bài

- Khái quát

• Vũ Thị Huyền Trang, một nhà văn trẻ thuộc thế hệ sau đổi mới, đã ghi dấu ấn với phong cách sáng tác tập trung vào đề tài gia đình và số phận con người, đặc biệt là phụ nữ và trẻ em.
• Những trang viết của chị luôn chứa đựng sự yêu thương day dứt, đặc biệt là những bi kịch đời thường.
• Truyện "Hoa đào nở trên vai" được kể theo ngôi thứ ba, qua điểm nhìn của nhân vật ông Vại, cho phép người đọc tiếp cận câu chuyện một cách toàn diện và khách quan.
• Cốt truyện của tác phẩm đơn tuyến, tập trung vào quá trình ông Vại và gia đình dần gắn bó với cậu bé Lụm để từ đó làm nổi bật chủ đề về tình người giữa những khó khăn và mất mát.
• Nhân vật trung tâm của truyện "Hoa đào nở trên vai" là Lụm, cậu bé bị trôi dạt theo dòng nước lũ và may mắn được ông Vại cứu sống và cưu mang. Đây là nhân vật chính góp phần làm nổi bật chủ đề của tác phẩm này.

- Tóm tắt và nêu chủ đề

• Truyện có thể được tóm tắt như sau: Lụm- một cậu bé sáu tuổi bị cuốn theo dòng lũ và được ông Vại cứu sống. Sau khi mất hết người thân, Lụm trở thành thành viên trong gia đình ông Vại và được mọi người yêu thương như con ruột. Câu chuyện diễn ra trong bối cảnh sau lũ, khi cuộc sống của người dân vẫn còn nhiều khó khăn, nhưng tình người đã giúp họ vượt qua mọi gian khó. Tác phẩm đề cập đến đề tài tình người trong hoàn cảnh thiên tai, một đề tài không mới nhưng vẫn mang đến sự cảm động bởi cách khai thác chân thực và nhân văn của tác giả.
• Chủ đề của truyện xoay quanh tình yêu thương, sự hy sinh và hy vọng, thể hiện qua cách ông Vại và gia đình chăm sóc, nuôi dưỡng Lụm, giúp cậu bé dần quên đi nỗi đau quá khứ và hướng về tương lai tươi sáng.

- Phân tích nhân vật chính

• Lụm, nhân vật trung tâm của truyện ngắn "Hoa đào nở trên vai," là một cậu bé sáu tuổi chịu đựng những mất mát khủng khiếp sau cơn lũ, khi gia đình và ngôi nhà của cậu đều bị cuốn trôi.
• Trong tình cảnh khốn khó, Lụm trở thành đứa trẻ vô gia cư, nhưng may mắn được ông Vại và gia đình cưu mang.
• Mặc dù cậu bé mang theo những tổn thương sâu sắc, thể hiện qua việc ôm chặt cột nhà mỗi khi gió nổi, và những cơn ác mộng hằng đêm, Lụm vẫn dần dần tìm lại được nụ cười và niềm vui trong cuộc sống. Hành động chăm chỉ làm việc, lội bùn bắt tôm tép, hay giúp đỡ ông Vại xây dựng lại ngôi nhà đều thể hiện sự kiên cường và ý chí vượt qua nghịch cảnh của Lụm.
• Những lúc Lụm cười tươi, dù lấm lem bùn đất, cho thấy cậu bé bắt đầu mở lòng đón nhận tình cảm và cuộc sống mới.

=>Tác giả Vũ Thị Huyền Trang đã xây dựng nhân vật Lụm như một biểu tượng của sức sống mãnh liệt, khả năng hồi sinh từ đổ nát và sự tái sinh của niềm hy vọng. Qua nhân vật này, nhà văn muốn gửi gắm thông điệp về sức mạnh của tình người, lòng nhân ái, và niềm tin vào tương lai dù cuộc đời có nhiều đau thương, mất mát.

Phân tích các nhân vật khác

Nhân vật phụ trong truyện gồm ông Vại, cô Thảo, và chồng cô Thảo, mỗi người đều đóng vai trò quan trọng trong cuộc sống mới của Lụm. Ông Vại, với tấm lòng nhân hậu và sự kiên nhẫn, đã trở thành người cha thứ hai của Lụm, không chỉ cứu sống cậu bé mà còn giúp cậu tìm lại niềm tin vào cuộc sống. Cô Thảo, với tình yêu thương dịu dàng, đã chăm sóc và bảo vệ Lụm như con ruột của mình, giúp cậu bé cảm nhận được sự ấm áp của tình mẫu tử. Chồng cô Thảo, dù ở xa, cũng đóng góp bằng cách gửi tiền về xây dựng một ngôi nhà vững chãi, biểu tượng cho sự ổn định và tương lai mới của gia đình. Những nhân vật này đều góp phần làm nổi bật chủ đề về tình người và tinh thần vươn lên sau những khó khăn mất mát.

- Đánh giá về nghệ thuật của đoạn trích

Tác phẩm có rất nhiều nét đặc sắc về nghệ thuật kể chuyện:

• Cốt truyện của tác phẩm đơn giản nhưng giàu cảm xúc, tập trung vào những khoảnh khắc đời thường nhưng đầy ý nghĩa của cuộc sống sau lũ.
• Ngôi kể thứ ba giúp tác giả linh hoạt trong việc miêu tả nội tâm và hành động của các nhân vật, tạo nên sự gần gũi và đồng cảm từ phía người đọc.
• Cách dựng tình huống truyện cũng được xây dựng một cách khéo léo, từ cảnh gặp gỡ ban đầu đầy ngẫu nhiên giữa ông Vại và Lụm cho đến quá trình Lụm hòa nhập vào gia đình mới.
• Cách khắc họa nhân vật qua hành động, lời nói và suy nghĩ đã giúp truyện trở nên sống động và chân thực.
• Ngôn ngữ truyện đơn giản nhưng giàu hình ảnh, có sự kết hợp miêu tả và biểu cảm, giúp người đọc dễ dàng hình dung và cảm nhận được tình cảm chân thành của các nhân vật.
• Giọng điệu trong truyện trầm buồn nhưng ấm áp, pha lẫn chút hy vọng, tạo nên một bầu không khí lắng đọng và sâu lắng vô cùng.

- Đánh giá chung và liên hệ

• Truyện "Hoa đào nở trên vai" là một tác phẩm đặc sắc với nội dung nhân văn sâu sắc và nghệ thuật kể chuyện tinh tế.
• Tác phẩm gửi gắm thông điệp về sức mạnh của tình người, sự đoàn kết và niềm hy vọng trong cuộc sống, đặc biệt là trong những hoàn cảnh khó khăn, mất mát.
• Qua câu chuyện, Vũ Thị Huyền Trang đã cho thấy khả năng thấu hiểu và miêu tả sâu sắc tâm lý nhân vật, đồng thời khẳng định vị thế của mình trong dòng văn học Việt Nam hiện đại.
• So sánh với các tác phẩm cùng đề tài như “Vợ nhặt" của Kim Lân, "Hoa đào nở trên vai" mang đến một góc nhìn mới mẻ, tươi sáng hơn về tình người và cuộc sống.

III. Kết bài

• "Hoa đào nở trên vai" của Vũ Thị Huyền Trang không chỉ là một câu chuyện cảm động về tình người mà còn là một bài học về sự kiên cường, vượt qua khó khăn để hướng về tương lai.
• Tác phẩm đã khơi gợi trong lòng người đọc những cảm xúc ấm áp và lòng tin vào những điều tốt đẹp trong cuộc sống.
• Với lối kể chuyện giản dị nhưng giàu hình ảnh, truyện đã chứng tỏ sức sống lâu bền trong lòng bạn đọc, là một minh chứng cho sự vững chãi của tình người giữa dòng đời đầy biến động.

Phân tích Hoa đào nở trên vai

Vũ Thị Huyền Trang là một nhà văn trẻ, là cây bút mới của nền văn học Việt Nam, tuy vậy cô là một cây bút khá tiêu biểu, có nhiều tác phẩm đóng góp xuất sắc vào nền văn học hiện đại. Vũ Thị Huyền Trang có lối văn bình dị, đơn giản, mộc mạc nhưng đầy sâu lắng, khung cảnh và những tình huống được tác giả xây dựng trong tác phẩm của mình vô cùng gần gũi, quen thuộc, các tác phẩm của cô thuộc nhiều thể loại như truyện ngắn, tản văn,.... có thể kể đến như “Cỗ xe mây” , “Khi không có bà”; “Giặc bên Ngô” “ Chỉ cần nhắm chặt mắt”, “ Kí ức miền quê” Chỉ thấy mây trời”, “Bình yên bóng mẹ”,.... trong đó, tác phẩm truyện ngắn “Hoa đào nở trên vai” của cô cũng để lại nhiều ấn tượng và suy ngẫm trong lòng độc giả. Tác phẩm mang đầy tình yêu thương, sự tích cực qua câu chuyện của gia đình ông Vại, như muốn nhắn nhủ rằng, dù có bị cuộc đời này vùi dập đến đâu, thì vẫn sẽ có những điều tươi đẹp tồn tại xung quanh chúng ta, chỉ cần ta đủ lạc quan để nhìn thấy nó....

“Hoa đào nở trên vai” xoay quanh câu chuyện về gia đình ông Vại cùng cậu bé Lụm được gia đình ông nhận nuôi sau trận lũ kinh hoàng. Cơn lũ quét đã khiến cho Lụm trở thành đứa trẻ mồ côi đầy tội nghiệp, trôi dạt đến nhà ông Vại và trở thành con nuôi của nhà ông. Tại đây, Lụm được hết mực yêu thương và chăm sóc như con cháu ruột thịt trong nhà, cả làng xóm nơi đây cũng rất chào đón Lụm. Qua đó, cho ta thấy rằng, tuy hoàn cảnh của cậu bé thật đáng xót xa nhưng cũng thật may mắn khi cơ duyên cho cậu được gặp gia đình ông Vại, trong đau thương mất mát vẫn luôn có hạnh phúc mỉm cười.

Đến với truyện ngắn, ai nấy đều không khỏi xót xa thay cho cậu bé Lụm, mới nhỏ tuổi mà đã mất cha mất mẹ. Xuôi theo cơn lũ, Lụm dạt đến nhà ông Vại, được gia đình ông nhận làm con nuôi. Thoạt đầu, thằng bé lúc nào cũng buồn tuổi, nhớ nhà khôn nguôi, nhưng tình yêu thương, săn sóc của cả gia đình ông đã cảm hóa, dỗ dành được thằng bé, Lụm dần dần vui vẻ hơn, cười nhiều hơn và mở lòng đón nhận, hòa nhập cùng gia đình ông Vại. Và qua những hành động, lời nói, cử chỉ của Lụm, ta thấy rằng cậu bé là một đứa trẻ vô cùng hiểu chuyện và trong sáng. Bằng ngòi bút của mình, Vũ Thị Huyền Trang qua nhân vật Lụm đã cho người đọc cảm nhận được sự xót xa trong hoàn cảnh của cậu bé, đồng thời soi rọi nên tình yêu thương tha thiết đáng trân trọng của gia đình ông Vại dành cho Lụm.

Về phía gia đình ông Vại, đây chẳng phải là gia đình giàu có gì nhưng lại vô cùng tử tế và lạc quan trong cuộc sống. Do đợt lũ tàn khốc vừa đi qua khiến nhà cửa tan hoang, ông phải bỏ tiền ra xây lại căn nhà, không những thế, gà vịt nuôi trong nhà cũng theo lũ và đi hết, vậy nên trong nhà cũng chẳng có mấy đồng sắm Tết, cô Thảo có mấy mối nợ cũ nhưng cũng thương họ chẳng buồn hỏi đến. Túng thiếu là thế, song gia đình ông vẫn giữ tinh thần lạc quan rằng “có nhiều ăn nhiều, có ít ăn ít”. Qua đây ta thấy nhà ông Vại không những giàu tình yêu thương mà còn rât lạc quan và tử tế.

Đối với Lụm, nhà ông Vại hết mực thương yêu cậu bé. Một phần là bởi con cái ông cưới nhau nay đã 10 năm nhưng lại chưa có con, sự xuất hiện của Lụm được gia đình ông xem như một món quà mà ông trời ban cho. Nhà ông Vại vô cùng xót thương cho hoàn cảnh của cậu bé, ông rất đồng cảm : “Tội nghiệp! Có đứa trẻ nào mất ba mất mẹ mà vui. Dẫu cho cả thế giới có yêu thương ôm ấp nó vào lòng cũng không thể bằng tình thân máu mủ”. Ông chẳng để tâm gì đến chuyện Lụm có phần lầm lì, ngược lại ông càng xót xa và thấu hiểu cho thằng bé. Đặc biệt, chi tiết đáng nói trong truyện ngắn là khi ông dặn chị Thảo nhớ phải mua cho Lụm một bộ quần áo mới mặc dù khi đó trong nhà chẳng có mấy đồng tiêu tết, vậy nên ta cảm nhận được rằng, tuy Lụm chẳng phải máu mủ ruột rà gì của ông nhưng ông lại thương hơn cả bản thân mình. Không những thế ông còn chiều theo ý cậu bé, dắt cậu ra đồng bắt cá, còn cho cậu đi chợ tết mua những thứ đồ mà cậu bé thích. Đồng thời, trong những đêm lạnh, ông Vại còn nhắc chị Thảo rằng “Kéo chăn đắp cho thằng nhỏ kẻo ho đấy con ơi”, chỉ một câu nói mà ta thấm thía được một tấm lòng đầy tình yêu thương mà chẳng có từ ngữ nào diễn tả được. Về phần chị Thảo, có những đêm chị nằm ôm Lụm ngủ, chị hát ru cho cậu, tắm rửa và lo cho Lụm từng miếng ăn, giấc ngủ, như thế ta thấy rằng người phụ nữ không con ấy đã coi Lụm như con mình, mặc dù chị hiểu trong lòng thằng bé chẳng ai có thể thay thế được người mẹ đã đứt ruột sinh cậu ra, điều đó đã khắc họa đầy đủ tình yêu thương và lòng bao dung của chị Thảo. Tới đây, tác phẩm như gợi lên cho người đọc về hai câu thơ của Tố Hữu:

“Có gì đẹp trên đời hơn thế
Người với người sống để yêu nhau”

Thật vậy, chỉ cần có tình yêu thương thì mọi bất hạnh trên đời đều may mây khói mà tan đi, chỉ còn lại tiếng cười và niềm hạnh phúc mà vật chất chẳng thể nào mua được.

Đặc biệt, trong truyện ngắn có chi tiết làm nên nhan đề của tác phẩm, chính là hình ảnh vết bớt hình hoa đào nở trên vai của Lụm. Hình ảnh tươi sáng đầy ý nghĩa, đó là hình ảnh về sự hy vọng, niềm tin về một tương lai tươi sáng, hạnh phúc hơn. Từ đó tạo nên giá trị nhân đạo cho tác phẩm, khiến truyện ngắn có chiều sâu hơn, để lại nhiều suy nghĩ và lưu luyến trong lòng độc giả.

Bằng giọng văn mộc mạc, giản dị đầy gần gũi, khung cảnh làng quê Việt Nam; nhan đề đầy gợi hình, gợi cảm, tình huống truyện nhẹ nhàng mà đầy suy tư, xây dựng tính cách các nhân vật tài tình, miêu tả tâm lý nhân vật, xây dựng các đoạn hội thoại vô cùng sinh động, nhà văn Vũ Thị Huyền Trang đã kể lại câu chuyện đầy tình người xoay quanh gia đình ông Vại cùng bé Lụm. Từ đó làm nổi bật được quan điểm rằng tình yêu thương là thứ có thể cảm hóa và xóa nhòa được nỗi đau, đồng thời, ngòi bút của tác giả còn hướng con người tới sự lạc quan, niềm tin về hạnh phúc, tạo nên giá trị nhân đạo to lớn cho tác phẩm này.

“Hoa đào nở trên vai” là tác phẩm truyện ngắn đầy ý nghĩa và tràn ngập tình yêu thương. Tác phẩm tuy mới được sáng tác gần đây nhưng bằng những giá trị mà nó mang lại thì tác phẩm đã khẳng định vị thế của mình trong lòng người đọc bởi câu chuyện đem lại cho đọc giả sự tích cực và niềm tin về cuộc sống, tin rằng sự lạc quan và tình thương giữa người với người chính là chiếc chìa khóa dẫn đến hạnh phúc đầy nhiệm màu.