Bài thơ Bánh trôi nước Tác giả Hồ Xuân Hương

Bánh trôi nước là một trong những tác phẩm nổi tiếng viết về vẻ đẹp và số phận của người phụ nữ Việt Nam trong xã hội xưa.

Download.vn muốn giới thiệu đến bạn đọc tài liệu về tác giả Hồ Xuân Hương và nội dung của bài thơ Bánh trôi nước dưới đây. 

1. Đôi nét về tác giả Hồ Xuân Hương

- Hồ Xuân Hương (chưa rõ năm sinh, năm mất) quê ở làng Quỳnh Đôi, huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An nhưng bà chủ yếu sống ở kinh thành Thăng Long.

- Hồ Xuân Hương có một ngôi nhà riêng ở gần Hồ Tây có tên là Cố Nguyệt Đường.

- Bà từng đi nhiều nơi và quen biết với nhiều danh sĩ nổi tiếng (trong đó có cả Nguyễn Du).

- Cuộc đời của Hồ Xuân Hương từng trải qua nhiều cuộc tình ngang trái, thường rơi vào cảnh ngộ éo le (làm vợ lẽ).

- Các tác phẩm của bà chủ yếu bao gồm thơ Nôm và thơ chữ Hán. Theo các nhà nghiên cứu, hiện nay còn khoảng 40 bài thơ được tương truyền là của Hồ Xuân Hương.

- Các sáng tác của bà đa phần đều viết về phụ nữ với tiếng nói thương cảm, cũng như sự khẳng định đề cao khát vọng của họ.

- Hồ Xuân Hương từng được mệnh danh là “Bà chúa thơ Nôm”.

- Một số bài thơ nổi tiếng như: Bánh trôi nước, Khóc Tổng Cóc, Không chồng mà chửa, Quả mít…

2. Giới thiệu về bài thơ Bánh trôi nước

2.1 Hoàn cảnh sáng tác

Được in trong “Hợp tuyển thơ văn Việt Nam”, tập III, NXB Văn hóa, Hà Nội năm 1963.

2.2 Thể thơ

• Bài thơ được viết theo thể thất ngôn tứ tuyệt.
• Bài thơ có bốn câu, mỗi câu có bảy chữ, cách hiệp vần ở câu 1, 2 và 4 (tròn - non - son).

2.3 Bố cục

Gồm 2 phần:

• Phần 1: Hình ảnh tả thực chiếc bánh trôi
• Phần 2: Vẻ đẹp, số phận của người phụ nữ Việt Nam.

2.4 Nội dung

Bánh trôi nước thể hiện sự trân trọng trước vẻ đẹp, phẩm chất trong trắng của người phụ nữ Việt Nam trong xã hội xưa. Đồng thời thể hiện niềm thương cảm cho cuộc đời lận đận của họ.

2.5 Nghệ thuật

Ngôn ngữ bình dị, hình ảnh ẩn dụ, thể thơ thất ngôn tứ tuyệt cô đọng, hàm súc…

3. Dàn ý phân tích bài thơ Bánh trôi nước

(1). Mở bài

Giới thiệu đôi nét về tác giả Hồ Xuân Hương, bài thơ Bánh trôi nước.

(2) Thân bài

a. Hình ảnh chiếc bánh trôi nước

- Hình dáng bên ngoài: màu sắc (vừa trắng), hình dáng (vừa tròn).

- Cách thức làm bánh:

• Luộc bánh trong nước, khi nào bánh nổi lên mặt nước có nghĩa là đã chín.
• Rắn hay nát phụ thuộc vào tay người nặn.

- Nhân bánh: thường được làm bằng đường phên (tấm lòng son).

=> Hình ảnh tả thực chiếc bánh trôi từ hình thức đến cách thức.

b. Hình ảnh người phụ nữ

- “Thân em” - mô típ quen thuộc trong ca dao xưa:

Thân em như dải lụa đào
Phất phơ giữa chợ biết vào tay ai.

*

Thân em như trái bần trôi
Gió dập sóng dồi biết tấp vào đâu.

*

Thân em như hạt mưa sa
Hạt vào đài các hạt ra ruộng cày.

- Hình ảnh ẩn dụ: “bánh trôi” để chỉ người phụ nữ.

- Ngoại hình của người phụ nữ được miêu tả: “vừa trắng lại vừa tròn” gợi ra một thân hình khá đầy đặn, nước da trắng hồng. Đó là chuẩn mực của người phụ nữ đẹp trong xã hội xưa.

- Số phận của người phụ nữ:

• “Bảy nổi ba chìm”: cuộc đời vất vả, gặp nhiều gian truân.
• “Rắn nát mặc dầu tay kẻ nạn”: số phận phải phụ thuộc vào người khác, không được tự mình quyết định. (Tại gia tòng phụ, xuất giá tòng phu, phu tử tòng tử - Ở nhà thì nghe theo cha, lấy chồng thì nghe theo chồng, chồng chết thì nghe theo con).
• “Mà em vẫn giữ tấm lòng son”: Dù cuộc đời có khó khăn, khổ cực thì người phụ nữ vẫn giữ được tấm lòng thủy chung, son sắc và không thay đổi.

=> Hình ảnh người phụ nữ hiện lên với đầy đủ nét đẹp từ ngoại hình đến tâm hồn.

(3) Kết bài

Khẳng định lại giá trị nội dung và nghệ thuật của bài thơ “Bánh trôi nước”.

4. Bánh trôi nước

Thân em vừa trắng lại vừa tròn
Bảy nổi ba chìm với nước non.
Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn
Mà em vẫn giữ tấm lòng son.