Những nhận định hay về truyện ngắn Tài liệu ôn thi vào lớp 10

Nhận định hay về truyện ngắn gồm 43 nhận định đắt giá, đặc trưng về truyện ngắn, giúp các em dễ dàng lồng ghép, đưa các nhận định vào bài văn nghị luận của mình thêm chặt chẽ, sâu sắc.

Qua những nhận định về truyện ngắn, các em còn hiểu thêm về nội dung, ý nghĩa của tác phẩm cũng như tác giả, giúp cho quá trình đánh giá truyện ngắn chính xác, chặt chẽ hơn. Ngoài ra, có thể tham khảo thêm Nhận định lí luận văn học hay dùng cho mở bài để viết văn nghị luận thêm hay.

Những nhận định hay về truyện ngắn

1. Tô Hoài: Người viết truyện ngắn phải rèn luyện đến từng dấu phẩy. Và anh chỉ viết được những gì anh hiểu khá kỹ càng. Có thể nói truyện ngắn đòi hỏi nhà văn phải lương thiện rất mực. Tôi cho rằng truyện ngắn là một thể văn tập cho người viết nhiều nét quý lắm. Chỉ với truyện ngắn, người ta mới biết tận dụng từng chữ, lo săn sóc từng chữ. Nhà văn mình thường yếu, không tạo được phong cách riêng. Truyện ngắn đòi hỏi hoàn thiện, ở đây ta được rèn luyện đến việc dùng từng dấu phẩy…Nếu ký nặng về phần sự thực để minh hoạ ý thì truyện ngắn đã đứng hẳn ở phía của người sáng tạo. Một truyện ngắn hay, không chỉ có ý nghĩa ở chủ đề tư tưởng và nhân vật mà từng câu, từng chữ của truyện ấy sẽ tạo nên nội dung cái hay cho chủ đề tư tưởng và nhân vật. Mỗi chữ có sức mạnh riêng đồng thời sức mạnh hòa chung cả hai phía ấy dựng nên hồn chữ, hồn câu toàn bài…

2. Nguyễn Minh Châu: Tôi thường hình dung thể loại truyện ngắn như mặt cắt giữa một thân cây cổ thụ: chỉ liếc qua những đường ván trên cái khoảng gỗ tròn tròn kia, dù sau trăm năm vẫn thấy cả cuộc đời của thảo mộc. Nói đến truyện ngắn là nói đến nghệ thuật của bố cục và sự hàm súc. Kỹ thuật viết truyện ngắn– nó có gì giống như kỹ thuật của người làm pháo: dồn nén tư tưởng vào trong một cái cốt truyện thật ngắn gọn, thật tự nhiên. Cho nên những người viết truyện ngắn bậc thầy đều cao tay trong kỹ thuật dựng truyện và tinh xảo trong ngôn ngữ.

3. “Hãy niềm nở nhưng cũng hãy cảnh giác với những chữ và cách đặt câu lúc nào cũng đứng chực sẵn , lấp ló ngay đầu ngòi bút”

4. Maugham: “Truyện ngắn là sự trình bày một sự kiện theo trình tự của câu chuyện diễn biến hoặc theo trình tự của tâm tình”

5. Pauxtopki: “Truyện ngắn là một truyện viết rất ngắn gọn , trong đó cái không bình thường hiện ra như một cái gì đó bình thường, và cái bình thường hiện ra như một cái gì không bình thường”

6. Pauxtopki: “Nếu như thơ có những vần luật chặt chẽ , chính xác thì theo tôi hiểu văn xuôi cũng phải có nhịp điệu của nó”

7. Varonin: “Cả tư tưởng , cả tính cách nhân vật cũng chưa làm nên truyện ngắn thực thụ. Còn phải nói cái này nữa: giọng điệu, cái nhạc tính của tâm trạng, cái khiến cho người đọc không ngừng nảy sinh những liên tưởng , những cảm xúc , thiếu nó, không thể có nghệ thuật”

8. Con hãy lắng nghe nỗi buồn của cành cây héo khô của chim muông què quặt, của hành tinh lạnh ngắt nhưng trước hết con hãy lắng nghe nỗi buồn của con người

9. Tác phẩm nghệ thuật sẽ chết nếu nó miêu tả cuộc sống chỉ để miêu tả, nếu nó không phải là tiếng thét khổ đau hay lời ca tụng hân hoan, nếu nó không đặt ra câu hỏi hoặc trả lời những câu hỏi đó

10. Nghệ thuật không phải là ánh trăng lừa dối, nghệ thuật không nên là ánh trăng lừa dối, nghệ thuật chỉ có thể là tiếng đau khổ ngoài kia thoát ra từ những kiếp lầm than

11. Sống đã rồi hãy viết, hãy hòa mình vào cuộc sống vĩ đại của nhân dân

12. Không có câu chuyện cổ tích nào đẹp hơn câu chuyện do chính cuộc sống viết ra ra

13. Cuộc đời là nơi xuất phát và cũng là nơi đi tới của văn học

14. Văn học phản ánh hiện thực nhưng không phải là chụp ảnh sao chép hiện thực một cách thời hợt nông cạn. Nhà văn không bê nguyên si các sự kiện, con người vào trong sách một cách thụ động, giản đơn. Tác phẩm nghệ thuật là kết quả của quá trình nuôi dưỡng cảm hứng thai nghén sáng tạo ra một thế giới hấp dẫn sinh động, thể hiện những vấn đề có ý nghĩa sâu sắc, bản chất của đời sống xã hội con người. Nhân vật trong tác phẩm của một thiên tài thật sự nhiều khi thật hơn cả con người ngoài đời, bởi chính sức sống lâu bền bởi ý nghĩa điển hình của nó. Qua nhân vật ta thấy cả một tầng lớp 1 giai cấp một thời đại thậm chí có nhân vật vượt lên khỏi thời đại có ý nghĩa nhân loại vĩnh cửu sống mãi với thời gian

15. Các ông muốn tiểu thuyết cứ là tiểu thuyết, tôi và các nhà văn cùng chí hướng như tôi muốn tiểu thuyết là sự thật ở đời

16. Điều quan trọng hơn hết trong sự nghiệp của những nhà văn vĩ đại ấy là cuộc sống – trường đại học chân chính của thiên tài. Họ đã biết đời sống xã hội của thời đại, đã cảm thấy sâu sắc mọi đau đớn của con người trong thời đại, đã rung động tận đáy tâm hồn với những nỗi lo âu bực bội tuổi hổ và những ước mong tha thiết nhất của loài người. Đó chính là cái hơi thở cái sức sống của những tác phẩm vĩ đại

17. Văn học thực chất là cuộc đời. Văn học sẽ không là gì cả nếu không vì cuộc đời mà có

18. Nghệ thuật luôn vận động và phát triển trong sự ràng buộc tự nhiên với đời sống xã hội. Những giá trị nghệ thuật chân chính từ xưa tới nay đều là sáng tác bắt rễ sâu xa trong mảnh đất thực tế của thời đại mình. Những đỉnh cao nghệ thuật trong bất kỳ một nền văn học nào cũng đều được xây cất trên nền tảng vững chắc của thực tại cuộc sống.

19. Phong cách là cái còn lại hoặc hạt nhân mà sau khi từ nhà văn chúng ta bóc đi những cái không phải của bản thân anh ta và tất cả những thứ mà anh ta giống với người khác.

20. Văn như con người của nó, văn thâm hậu thì con người nó trầm mà tỉnh, văn ôn nhu thì con người của nó khiêm mà hòa, văn cao khiết thì con người của nó đạm mà giản, văn hùng hồn thì con người nó cương và nhanh, văn chuyên sâu thì con người nó thuần túy mà đứng đắn.

21. Phải Chăng Anh chưa bao giờ đọc hàng giấy biết kín mà có có cảm giác rằng anh cũng có thể viết không kém và đúng nguyên như thế cũng nên, vì trong ấy không có gì là đặc sắc riêng biệt. Nhưng liền ngay đó anh bắt gặp một mẩu truyện ngắn, một bức phác thảo, một vài dòng thôi và anh cảm thấy khác hẳn, anh không thể nói được như thế và có thể là hay hơn hoặc kém hơn, nhất định là phải khác, bởi vì muốn nói được như thế, muốn bắt đúng cái nốt ấy thì phải có một thanh quản tổ chức đúng như thế, cũng giống như chim ấy. Đó là nét riêng biệt chủ yếu của một tài năng độc đáo và đầy sức sống.

22. Nếu như đó là một nhà văn cũ đã quen thuộc thì câu hỏi không phải là anh ấy là người như thế nào mà sẽ là: nào anh có thể cho tôi thêm một điều gì mới– Một nhà văn lớn quyết không thể chỉ có một con dấu

23. Mỗi tác phẩm nghệ thuật phải là một phát minh về hình thức và khám phá mới về nội dung

24. Cái quan trọng trong tài năng văn học là tiếng nói của chính mình Cái giọng riêng của chính mình mà không thể tìm thấy trong cổ họng của bất kỳ một người nào khác

25. Nghệ thuật là lĩnh vực của cái độc đáo vì vậy Nó đòi hỏi phải có phong cách tức là phải có nét gì đó rất mới rất riêng thể hiện trong tác phẩm của mình.

26. Nhà văn Nga M.Gorky có nói: ” nghệ sĩ là con người biết khai thác những ấn tượng riêng – chủ quan – của mình, tìm thất trong những ấn tượng đó cái có giá trị khái quát và biết làm cho những ấn tượng ấy có được hình thức riêng.”

27. “ Trong một nhân tài thì một phần mười là thiên bẩm và chín phần mười là nước mắt và mồ hôi”.

28. Tác phẩm văn học lớn hấp dẫn người đọc bởi cách nhìn nhận mới, tình cảm mới về những điều, nhưng việc ai cũng biết cả rồi”.

29. Bùi Hiển: Truyện ngắn lấy một khoảnh khắc trong cuộc đời một con người mà dựng lên. Có khi nhân vật đặt trước một vấn đề phải băn khoăn, suy nghĩ, lựa chọn, quyết định. Có khi chỉ là một cảnh sống làm việc bình thường, trong đó nhân vật biểu lộ ý chí tình cảm của mình. Có khi có những hành động mãnh liệt những tình tiết éo le. Có khi chỉ là một tâm trạng, một nỗi vui buồn, một ý tình chớm nở. Nhưng phải chọn khoảnh khắc mà nhân vật thể hiện đầy đủ nhất (trong khía cạnh cần thể hiện)

30. Nguyên Ngọc: Truyện ngắn mang rất rõ cái chất của từng người viết, nhất là cái chất quả quyết, đột ngột. Viết truyện ngắn phải có nghề lắm. Vả lại, phải viết về những cái mới, hững cái không dễ thấy, nhưng ở chiều sâu của nó, cuộc đời đang đặt ra.

31. Nguyễn Thành Long: Truyện ngắn phải mang dấu ấn của tác giả biểu hiện sự tồn tại của tác giả. Dấu ấn ấy trước hết là tấm lòng đằm thắm của anh sau đó là bút pháp, giọng nói, nhịp điệu câu chuyện của anh, những “cái áo”, “làn da” của tấm lòng tác giả. Nếu không có gì để nói, làm sao anh nâng nổi ngòi bút của anh cho được.

Nhà văn phải luôn luôn để ý, ghi nhạn ngẫm nghĩ. Bắt tay một người con gái, ta không thể nói vắn tắt: “Tôi bắt tay cô ta”. Bàn tay ấy nồng ấm, hay lạnh, hay hờ hững, hay trơn như lươn.

32. Nguyễn Quang Sáng: Viết truyện ngắn là chơi bố cục, thú lắm. Theo tôi quan niệm, truyện ngắn phải có “chuyện” tức có thể kể lại cho người khác nghe được. Mà muốn kể, câu chuyện phải chặt chẽ, hấp dẫn. Yêu cầu bố cục đặt ra từ đấy. Học các nhà văn nước ngoài, truyện ngắn nước ngoài cũng trông vào bố cục. Như Môpatxăng, như truyện ngắn Nga, toàn là bố cục khiếp cả.

33. Nguyễn Công Hoan: Khi tôi thấy một hiện tượng (một câu nói, một cảnh, một việc) làm cho tôi xúc động, nếu bản thân hiện tượng ấy chưa thành truyện ngắn được, vì nó chỉ có thân mà chưa có kết, thì lập tức thói quen nghĩ truyện ngắn của tôi kết ngay dược truyện ấy. Lúc bấy giờ, tuỳ theo cái kết tôi vừa nghĩ ra để tâm vấn đề nói vui hay thảm, chua chát hay nực cười, tôi phỏng theo hiện tượng ấy mà sáng tạo ra truyện, theo hướng vấn đề ấy. Khi một hiện tượng chỉ gói ghém một ý hay thì tôi dùng hiện tượng ấy làm kết một truyện. Ngay lập tức, câu chuyện tưởng tượng, bố trí sẵn sàng theo cái kết ấy, hiện ra trong óc tôi như mở gói ấy cho tôi trong thấy.

Nhận định "đắt giá" về đặc trưng truyện ngắn

1. “Điều quan trọng hơn cả là sau mỗi cách kết thúc, tác giả phải gieo vào lòng người đọc những nhận thức sâu sắc về quy luật đời sống và những dự cảm về tương lai, về cái đẹp tất yếu sẽ chiến thắng”

(Bùi Việt Thắng)

⇒ Nhận định của tác giả Bùi Việt Thắng khẳng định vai trò quan trọng của phần kết thúc trong truyện ngắn

2. “Theo tôi, viết truyện ngắn cốt nhất phải tô đậm cái mở đầu và cái kết luận”

(Sê - khốp)

⇒ Ý kiến của Sê - khốp nhấn mạnh vai trò quan trọng của phần mở đầu và kết luận trong một truyện ngắn, mang đậm dấu ấn sáng tạo của nhà văn, đóng vai trò trong sự thành bại của một truyện ngắn.

3. “Chỉ cần một số ít trang văn xuôi mà họ (các bậc thầy về truyện ngắn) có thể làm nổ tung trong tình cảm và ý nghĩ người đọc những điều rất sâu xa và da diết của con người, khiến người đọc phải nhớ mãi, suy nghĩ mãi, đọc đi đọc lại vẫn không thấy chán”.

(Nguyễn Minh Châu)

⇒ Ý kiến nêu lên đặc trưng của truyện ngắn, đồng thời khẳng định giá trị của những truyện ngắn xuất sắc: Tuy có quy mô nhỏ nhưng những vấn đề mà các nhà sáng tác truyện ngắn đặt ra là hết sức lớn lao, thể hiện những tư tưởng nhân sinh sâu sắc, có khả năng tác động mạnh mẽ đến nhận thức và tình cảm của người đọc và sự tác động ấy là rất bền lâu.

4. “Truyện ngắn dẫu sao cũng phải ngắn, do đó thủ thuật chủ yếu của truyện ngắn là thủ thuật điểm huyệt. Trên cơ thể con người cũng như trên cơ thể cuộc đời, có những huyệt điểm nào đó, có thể làm rung động tất cả. Truyện ngắn nhằm vào đó. Truyện ngắn điểm huyệt hiện thực bằng cách nắm bắt trúng những tình huống cho phép phơi bày cái chủ yếu nhưng lại bị che giấu trong muôn mặt cuộc sống hàng ngày”

(Nguyên Ngọc)

⇒ Nhận định trên của tác giả đã đề cập đến một trong những yếu tố quan trọng của thể loại truyện ngắn là cách lựa chọn và xây dựng tình huống truyện.

5. “Những truyện ngắn hay - theo cảm nhận của tôi - thường gắn với thơ (...) Truyện ngắn dường như là đứa con tất yếu của người mẹ thơ và người cha văn xuôi. Nó là thơ viết bằng văn xuôi, bề ngoài mang tính cha mà bề trong mang tính mẹ”

(Phạm Thị Hoài)

⇒ Ý kiến của Phạm Thị Hoài đã thể hiện những suy ngẫm, trải nghiệm của bà với tư cách là một nhà văn. Bằng cách nói hình ảnh, tác giả đã khẳng định tính chất giao thoa của hai thể loại truyện ngắn và thơ.

6. “Nhưng viết cách nào thì viết, truyện ngắn cũng như mọi thể tài văn học khác, là một phương tiện để nhà văn tiếp xúc với đời giá. Sau cùng văn là sự đối thoại giữa người đọc và người viết. Truyện ngắn phải mang đậm dấu ấn của tác giả, biểu hiện sự tồn tại của tác giả. Đầu tiên, trước hết là tấm lòng đằm thắm của anh, sau đó là bút pháp, giọng nói, nhịp điệu câu chuyện của anh, những “cái áo” “làn da” của tấm lòng tác giả. Nếu không có gì đó nói, làm sao anh nâng nổi ngôi bút của anh cho được?

(Nguyễn Thành Long)

7. “Với tôi, thường cốt truyện không thành vấn đề lắm. Và cả nhân vật nữa, giữa nhân vật và tôi không có những phân biệt đáng kể. Tôi không bám vào hiện tượng quan sát được, mà thường ướm mình vào nhân vật, không giả sử mình đóng vai người khác sẽ ra sao, mà thường giả sử trong trường hợp đó, mình sẽ xử sự ra sao. Tôi muốn huy động vai trò của bản thân tới mức cao nhất. Và mỗi truyện ngắn trở thành một mảnh của sự phân thân”

(Đỗ Chu)

8. “Từ nguyên mẫu đến nhân vật, có sự tái tạo của nhà văn. Đây là một điều quan trọng. Trong tác giả, hình tượng nhân vật dần dà dậy lên một đời sống riêng, nó gồm những nét chủ yếu trong thực tế, cũng đồng thời lại óng ả lên những sắc thái mới, khiến cho đẹp đẽ hơn, thân thiết hơn. Cái gì đã xảy ra vậy? Nhà văn hồi tưởng lại một hình ảnh cụ thể. Những cái hình ảnh ấy đã trở thành một kỷ niệm, một mảnh của quá khứ, của tâm hồn. Nó lại giữ được đến những khi kỷ niệm khác vang vọng, giao lưu, bồi đắp; đó những tình cảm, suy nghĩ cũ, mới; do những ước vọng ấm áp thiết tha; tóm lại, do cả cuộc đời, sự từng trải của tác giả.

(Nhà văn Bùi Hiển)

9. “Về mặt nội dung cũng như về tư tưởng, truyện ngắn không có gì khác tiểu thuyết. Nó cũng phải nói những gì cần thiết cho nó, chỉ có điều do ngắn, nên khó hơn. Truyện ngắn đòi hỏi sự nghiêm khắc, sự chính xác trong hình thức. Truyện ngắn đòi hỏi một công phu lao động lớn. Đây là chỗ đánh dấu trình độ nghệ thuật một nền văn học. Nhà văn cần phải cảm thấy vinh dự khi thấy mình trước tiên là một người viết truyện ngắn.”

(Nhà văn Liên Xô Alexandr Fadeev)

10. “Truyện ngắn là một hình thức nghệ thuật khó khăn bậc nhất. Trong các tác phẩm thể tài lớn, chúng ta có thể “đơn” cho độc giả “no” với những món sang đại loại như miêu tả cho thật sinh động, đối thoại cho thật sắc,… Còn như trong truyện ngắn, tất cả như trong bàn tay anh. Anh phải thông minh, như anh đã phải biết. Bởi lẽ, hình thức nhỏ không có nghĩa là nội dung không lớn lao. Anh phải viết một cách ngắn gọn, như nhà thơ làm thơ tuyệt. Nhưng ngắn gọn đây là ngắn gọn tập trung tài liệu, lựa chọn những gì cần viết. Về mặt kiến tạo, truyện ngắn cần phải có những dấu phẩy, những chữ “nhưng”. Cần phải có những tác phẩm trọn vẹn. Truyện ngắn là một trường học tốt nhất đối với các nhà văn”

(Aleksey Nikolayevich Tolstoy)