Phân tích tác phẩm Một bữa no (4 Mẫu) Viết văn bản nghị luận phân tích, đánh giá một tác phẩm truyện lớp 10

Phân tích tác phẩm Một bữa no bao gồm gợi ý cách viết kèm theo 3 mẫu khác nhau cực hay, ấn tượng nhất. Qua đó giúp các em học sinh tham khảo, trau dồi vốn từ rèn kỹ năng viết văn bản nghị luận phân tích, đánh giá một tác phẩm truyện lớp 10.

TOP 3 bài phân tích Một bữa no được biên soạn gồm cả mẫu ngắn gọn và đầy đủ. Qua đó giúp các bạn học sinh biết cách triển khai diễn đạt mạch lạc, súc tích cho các bạn chưa biết bắt đầu viết từ đâu. Đồng thời các em học sinh sẽ bớt lo lắng, dễ dàng hoàn thành bài viết của mình. Bên cạnh đó các bạn xem thêm bài văn: phân tích Thần mưa, phân tích truyện Thần Trụ Trời.

Dàn ý phân tích Một bữa no

1. Mở bài

– Giới thiệu khái quát tác giả Nam Cao

– Giới thiệu nội dung chính tác phẩm Một bữa no

– Vào đề: phân tích những nét đặc sắc về nội dung và hình thức nghệ thuật của truyện ngắn Một bữa no .

Nhà nghiên cứu đầu ngành về văn học Nguyễn Đăng Mạnh đã từng nhận xét về Nam Cao rằng: “Nếu như ở tác phẩm của Ngô Tất Tố là tiếng kêu cứu đói, thì ở tác phẩm của Nam Cao lại là tiếng cứu lấy nhân cách, nhân phẩm, nhân tính của con người đang bị cái đói và miếng ăn làm cho tiêu mòn đi, thui chột đi, hủy diệt đi”. Thật vậy, tác phẩm của Nam Cao luôn mang đến cho độc giả những suy ngẫm, cảm xúc, giá trị nhân văn về cuộc sống, với những cốt truyện độc đáo, và bút pháp xây dựng nhân vật đặc sắc. Ta có thể dễ dàng cảm nhận được tài hoa ấy của ông qua tác phẩm “Một bữa no” – một tác phẩm với độc đáo, điển hình cho bút pháp tài hoa của Nam Cao.

2. Thân bài

a. Giới thiệu phong cách sáng tác của Nam Cao và hoàn cảnh sáng tác tác phẩm truyện Một bữa no

Nam Cao được biết đến là Cây bút hiện thực tài hoa của văn chương Việt Nam, tác phẩm của ông luôn có sự mới lạ, đặc sắc ở cốt truyện, và không chỉ ở đề tài mà ngay cả trong cách xây dựng hình tượng nhân vật. Qua sự hòa quyện giữa cốt truyện, ngôn ngữ và nhân vật, các tác phẩm của ông luôn mang đến những giá trị triết lí sâu sắc, tư tưởng nhân đạo mới mẻ.

Vào những năm 1943, khi đất nước ta đang phải hứng chịu rất nhiều loại giặc như giặc ngoại xâm, giặc dốt, thêm vào đó là sự hoành hành của nạn đói. Khi ấy, con người ta sẽ thường chết vì đói. Nhưng ở thời điểm kinh khủng, tàn khốc như vậy, nhà văn Nam Cao đã lấy cảm hứng và biến tấu với một cốt truyện vô cùng đặc sắc về việc con người “chết vì no” qua tác phẩm “Một bữa no”.

b. Tóm tắt và nêu đặc sắc về nội dung tác phẩm Một bữa no

Tác phẩm viết về số phận của một người phụ nữ suốt đời gặp khó khăn, cơ cực trong cuộc sống. Chồng mất sớm, bà cả đời cặm cụi nuôi con. Đến khi con lớn, tưởng chừng như sẽ có thể nương tựa và nhờ vả được con, thì lại chịu cảnh “người đầu bạc tiễn kẻ đầu xanh”. Đến cả cô con dâu sau khi chịu tang chồng cũng quay lưng mà bỏ bà đi. Dành cả tuổi xuân để chăm con trai lớn, đến khi về già lại phải tiếp tục chăm đứa cháu gái nhỏ. Hai bà cháu cùng nhau trải qua cuộc sống khó khăn, thiếu thốn 7 năm, sau đó bà phải bán đứa cháu gái nhỏ này cho nhà bà Phó làm con nuôi. Tưởng chừng có thể sống tiết kiệm, dành dụm cho cuộc sống, nhưng cuộc đời bà cũng không mấy khá khẩm hơn. Bà dành tám phần tiền để lo mồ mả cho con trai, còn hai phần dành dụm mà sống, nhưng ông trời lại bắt bà ốm một trận thập tử nhất sinh, số tiền ít ỏi cũng dần vơi đi không ít. Trong lúc tuyệt vọng, lay lắt giữa đời, đói khổ nhất, bà mặc kệ những lời đàm tiếu, khỉnh bỉ, chấp nhận đi xin ăn để cứu lấy tấm thân tàn. Để rồi, bữa cơm huy hoàng nhất, no ngon nhất lại là bữa cơm cuối trong đời bà.

c. Phân tích nghệ thuật trong tác phẩm truyện Một bữa no.

– Nghệ thuật xây dựng tình huống:

• Cốt truyện cùng cực, tăm tối, không tìm thấy lối thoát của bà cụ.
• Bà phải chịu đựng một cuộc đời cô độc, đói nghèo, đánh mất phẩm giá của mình để đi xin ăn.
• Mặc cho sự khinh bỉ, coi thường từ bà Phó Thụ, bà vẫn mặc nhiên và tận hưởng bữa ăn no.
• Bữa ăn no bất chợt lại là bữa ăn cuối cùng, kết thúc cuộc đời.

=> Một cốt truyện bi hài, thảm thương.

– Nghệ thuật xây dựng nhân vật:

• Ngòi bút của Nam Cao tuy lạnh lùng nhưng lại đầy tình thương.
• Bằng ngôn ngữ đa dạng, phong phú kết hợp cùng giọng điệu châm biếm, mỉa mai, Nam Cao đã khắc họa số phận bà lão vô cùng bi hài: nghèo đói, thiếu thốn, thiếu ăn, lúc nào cũng trong tình trạng đói mòn. Nhưng đến khi có một bữa ăn no, thì đó lại là bữa ăn cuối cùng.

=> Hầu hết, các tác phẩm truyện của Nam Cao đã thành công khắc họa hiện thực tàn khốc nhưng vẫn chưa tìm được lối đi, ánh sáng cho nhân vật của mình.

3. Kết bài

– Khẳng định giá trị nội dùng và nghệ thuật của tác phẩm.

– Nêu cảm nhận của bản thân.

Phân tích truyện ngắn Một bữa no

Nhà nghiên cứu Nguyễn Đăng Mạnh đã nhận xét: Nếu như ở tác phẩm của Ngô Tất Tố là tiếng kêu cứu đói, thì ở tác phẩm của Nam Cao lại là tiếng kêu cứu lấy nhân cách, nhân phẩm, nhân tính của con người đang bị cái đói và miếng ăn làm cho tiêu mòn đi, thui chột đi, hủy diệt đi. Các tác phẩm của Nam Cao chân thực đến đáng sợ, thể hiện một ý thức rõ ràng và chính xác trong việc phân tích vấn đề cuộc sống. Ông tập trung vào sự thật và thực tế, đem đến những hình ảnh sống động về cuộc sống của người nghèo. Từ "Lão Hạc" đến "Chí Phèo" và "Đời thừa", mỗi tác phẩm đều nêu lên câu chuyện của những nhân vật và số phận khốn khổ, đối mặt với những bất công trong xã hội. Trong số các tác phẩm của Nam Cao, "Một bữa no" là một truyện ngắn đầy cảm động.

Truyện ngắn "Một bữa no" của Nam Cao tập trung vào nhân vật người bà, một người phụ nữ gặp nhiều khó khăn trong cuộc sống. Sau khi chồng mất sớm, bà phải một mình nuôi con. Bà hy vọng rằng con sẽ giúp đỡ bà khi bà già yếu, nhưng con lại bỏ bà một mình. Con dâu của bà cũng không có lòng nhân từ và ngay sau đám tang chồng, con dâu cũng rời bỏ bà và để lại đứa cháu nhỏ cho bà nuôi dưỡng. Khi đứa cháu trưởng thành, nó đã bắt đầu kiếm sống để giúp bà giảm bớt khổ cực. Tuy nhiên, khi bà mắc bệnh và không đủ kinh phí, bà buộc phải đi làm thuê cho người khác. Ban đầu có nhiều người muốn thuê bà, nhưng sau một thời gian ngắn, đến cuộc sống của mình còn không lo được thì ai lại lo cho một bà già bệnh tật như thế nữa? Bà không có việc gì để làm, bị cái đói và bệnh tật hành hạ, chỉ nhờ vào sự thương hại của một người chủ cuối cùng để sống qua ngày. Bà không giữ được phẩm giá của mình và phải xin ăn từ chợ với tấm thân già yếu và mệt mỏi. Cuộc sống của người phụ nữ bất hạnh này chỉ còn hy vọng vào những bữa cơm mà thiên hạ thương hại cho mình.

Một lần sau nhiều ngày chịu đói, khi được một bữa ăn, bà không cầm đũa được vì tay chân run rẩy và không thể nắm thức ăn, khiến thức ăn tràn ra khỏi đĩa. Mặc dù bị khinh bỉ và chê cười trong suốt bữa ăn, bà không cảm thấy xấu hổ và ăn với niềm vui. Trong khi mọi người đã kết thúc việc ăn, bà vẫn ngồi miệt mài ăn, như thể chưa từng có cơ hội được no bụng. Có vẻ như sau quá lâu không được ăn cơm, bà ăn mãi vẫn không thấy no. Sau bữa ăn hoành tráng đó, bà trở về nhà với bụng căng tròn đầy, nhưng cảm thấy mệt nhọc. Sau đó, bà bị đau bụng, tiêu chảy và kéo dài suốt nửa tháng trước khi qua đời. Cái chết đến bất chợt khi bà đã có một bữa ăn no, nhưng đáng thương và đáng xấu hổ xiết bao! Trong cơn đói khát khốn nạn, bà không thể giữ được phẩm giá của mình và bà đã ăn một bữa ăn đầy đau khổ, cuối cùng chết một cách đáng thương. Tác phẩm kết thúc bằng lời răn của bà Thụ đối với đám con gái, con nuôi và con thụ: "Chúng mày hãy nhìn đi, con người đói đến mức nào cũng không chết, nhưng khi no một bữa là đủ để chết. Chúng mày hãy biết điều đó và hãy biết ăn một cách tử tế!...".

Bút pháp của Nam Cao vẫn giữ nguyên tính lạnh lùng nhưng người đọc vẫn thấy được đầy tình thương. Ông luôn khắc họa nhân vật của mình ở đỉnh cao của cảnh nghèo khó. Họ là những con người tốt bụng, hòa nhã nhưng bị xã hội phong kiến và thực dân bóp ép, đàn áp và kết cục của họ đều bi thảm. Đây cũng là một giới hạn của tác phẩm của ông. Từ Lão Hạc, Chí Phèo đến ông giáo Thứ, họ không chết về thể xác thì cũng chết về tinh thần. Các truyện của Nam Cao đã lột tả chân thực hiện thực xã hội thời đó, nhưng vẫn chưa tìm ra con đường hay lối thoát cho người nông dân và trí thức nghèo khốn khi chưa có ánh sáng của cách mạng. Tác phẩm của Nam Cao đặt ra những câu hỏi đau đớn về bất công và khốn khổ trong cuộc sống.

Những trang truyện cuối cùng khiến lòng người đọc tràn đầy cảm xúc và dư vị khó quên. Nó mang đến sự đau lòng cho số phận đáng thương của những người nông dân trong xã hội phong kiến xưa, cũng như làm tức giận trước sự bất công của những người có quyền lực, đã đẩy những người tốt bụng vào con đường biến chất. Không chỉ "Một bữa no", mà còn những câu chuyện khác của Nam Cao đều chạm đến lòng người như vậy. Các truyện ngắn của ông không sử dụng ngôn từ hoa mỹ, mà từ nhân vật, hình thức và nội dung câu chuyện đều đơn giản và chân thực. Chính vì vậy, Nam Cao dẫn dắt người đọc đến sự cảm thông chứ không phải là tình cảm giả tạo và lấp lánh. Như Nam Cao từng nói trong tác phẩm "Đời thừa" của mình: Người mạnh không phải là người dùng người khác để thỏa mãn lòng ích kỷ. Người mạnh chính là người giúp đỡ người khác trên vai.

Phân tích truyện Một bữa no

Nam Cao là một trong những nhà văn xuất sắc của văn học Việt Nam thế kỷ XX. Các sáng tác của ông trước 1945 đã đóng góp không nhỏ vào sự phát triển của văn xuôi trên các phương diện: khả năng miêu tả và phân tích tâm lý, khả năng sử dụng ngôn ngữ nghệ thuật... Đặc biệt, nhà văn được khẳng định là lá cờ đầu của chủ nghĩa nhân đạo trong Trào lưu văn học Hiện thực phê phán 1930-1945. Thông qua hai đề tài chính của Nam Cao là người nông dân và người trí thức tiểu tư sản nghèo. Một bữa no là đề tài về người nông dân.

Trong trào lưu văn học hiện thực phê phán, chủ nghĩa nhân đạo vừa là thái độ đồng cảm, xót thương, trân trọng đối với những kiếp người bé nhỏ bị áp bức, bóc lột, vừa là tiếng nói lên án, tố cáo những thế lực xấu xa, bạo tàn đang đè nén, áp bức con người. Đối với các nhà văn hiện thực, việc nhìn thấu những khổ đau mà người dân phải gánh chịu thực ra không quá khó khăn, bởi rất nhiều người trong số họ hoặc xuất thân từ tầng lớp nhân dân lao động, hoặc đã từng trải qua cảnh sống “chạy từng bữa”. Điều đó giải thích vì sao ngòi bút của họ hướng hẳn về phía nhân dân với sự đồng cảm sâu sắc đến vậy.

Nói đến Ngô Tất Tố cũng vậy. Ấn tượng về một chị Dậu với những phẩm chất tuyệt vời, đơn thương độc mã chống lại cả xã hội cầm thú xung quanh để bảo vệ gia đình thân yêu mãi đậm nét trong lòng độc giả. Đồng thời, những kẻ cai trị xấu xa, lòng lang dạ sói như Nghị Quế, quan phủ, quan cố sẽ không bao giờ thoát khỏi sự nguyền rủa, căm ghét của bao thế hệ bạn đọc.

So với Ngô Tất Tố, tấm lòng thương yêu những người dân lam lũ của Nguyên Hồng dường như đa cảm hơn. Có lẽ bởi chính cuộc đời ông đã từng gánh chịu bao đắng cay, mất mát. Có lẽ bởi ông chính là cậu bé Hồng bất hạnh trong Những ngày thơ ấu, mất cha, xa mẹ từ khi lên mười. Nhân vật Tám Bính trong tác phẩm Bỉ vỏ của ông cũng đã khiến bao người phải xót xa. Con đường trở thành nữ quái của cô nhanh như một giấc mơ, bởi cô còn biết làm gì khác khi luôn bị xã hội rẻ rúng, xua đuổi, lừa lọc, hãm hại. Song chính Tám Bính, Năm Sài Gòn, những kẻ tưởng chỉ biết trộm cắp, giết chóc, lại là những người giàu lòng nhân ái hơn cả. Có lẽ, đó chính là một trong những thông điệp quan trọng mà Nguyên Hồng muốn gửi đến bạn đọc qua tác phẩm này.

Những ngọn cờ tiên phong của chủ nghĩa nhân đạo trong trào lưu văn học hiện thực phê phán lại chính là người xuất hiện muộn nhất - Nam Cao. Tấm lòng trắc ẩn của ông được thể hiện kín đáo, trầm lắng nhưng không vì thế mà kém phần sâu sắc. Tương tự các cây bút cùng thời, Nam Cao thể hiện thái độ trân trọng, xót thương đối với những số phận đau khổ bị vùi dập như dì Hảo (Dì Hảo), mợ Nhu (Mợ Nhu), lão Hạc (Lão Hạc), cái Dần (Một đám cưới), người mẹ và những đứa con tội nghiệp (Trẻ con không được ăn thịt chó), đặc biệt Một bữa no là một bức tranh phản ánh rõ nhất nỗi khổ cùng cực của người nông dân lúc bấy giờ.

Một bữa no kể về một bà lão chồng mất sớm, cả đời cặm cụi nuôi con. Tưởng lớn lên nó sẽ là điểm tựa của bà thì nó lại bỏ bà ra đi. Vợ con trai bà sau khi chịu tang chồng cũng bỏ bà cùng con gái đi tìm hạnh phúc mới. Hai bà cháu nuôi con bảy năm trời, do quá khó khăn bà bán đứa cháu gái duy nhất cho nhà bà Phó làm con nuôi. Nhưng sau khi bán cháu gái đi cuộc sống của bà không mấy dễ dàng hơn. Có tất cả mười đồng bạc thì cải mả cho con trai hết tám đồng, còn hai đồng dành dụm làm vốn. Ấy vậy mà ông trời cũng không thương bà, năm ngoái ông bắt bà ốm một trận thập tử nhất sinh. Giờ đây sức khỏe không cho phép bà đi làm việc bế em bé. Nhưng theo lời bà kể có năm bà đổi năm sáu lần chứ, rồi mỗi lần đổi là một lần xuống giá, có tháng bà phải ăn bánh đúc chay. Hôm ấy bà ra thăm cái đĩ, nhưng bà lại bị bà phó thụ chà đạp lên lòng tự trọng của bà. Một bữa no nhất của bà lại chính là bữa cơm cuối cùng của đời bà.

Câu chuyện là một vấn đề rất bình thường trong xã hội xưa. Dường như đọc từng chữ, lật từng trang lòng người đọc như trải ra cùng số phận của bà lão. Đến người già đau yếu như bà mà không có một ai cưu mang giúp đỡ. Nhớ lại tác phẩm Lão Hạc, một tác phẩm có cùng chủ đề với "Một bữa no" cũng đã nói lên điều đó. Nếu như lão Hạc chọn cách tự kết thúc đời mình bằng bả chó thì bà lão chọn bữa cơm no nhất trong đời, đó là hai trong nhiều cái chết đau đớn nhất. Con người ta khi chết đi có gia đình có bạn bà hàng xóm ở bên, còn bà thì ra đi trong sự đau đớn, tức tưởi vô cùng cô đơn, cái chết đó để lại nhiều suy nghĩ trong lòng độc giả. Ai trong số chúng ta đều có quyền lựa chọn cuộc sống của mình, không ai muốn nghèo khổ nhưng xã hội bấy giờ đã nhấn chìm mọi hi vọng của con người. Đó là một khoảng tối mà dân tộc ta đã phải chịu đựng trong suốt một thời gian dài. Những con người đó đáng ra có thể sống bình yên bên người thân, không phải chết đau đớn như vậy. Hình ảnh người bà cũng như lão Hạc và rất nhiều nhân vật khác trong tuyển tập truyện của Nam Cao đã phản ánh sự cơ cực, cùng khổ của nhân dân.

Đọc xong tác phẩm này, căm phần có lẽ vẫn chưa đủ diễn tả hết được cảm xúc, suy nghĩ. Nếu xã hội lúc bấy giờ không có những nhà văn như Nam cao đứng ra vạch trần bộ mặt giai cấp thống trị thì liệu thế hệ ngày nay có biết đến thời kỳ đen tối của quá khứ.

Phân tích tác phẩm Một bữa no

“Nghệ thuật không cần phải là ánh trăng lừa dối, nghệ thuật không nên là ánh trăng lừa dối. Nghệ thuật có thể chỉ là tiếng đau khổ kia, thoát ra từ những kiếp sống lầm than”- Nam Cao. Nhà văn Nam Cao với ngòi bút đi sâu vào mảnh đất hiện thực mà phê phán, cải tạo. Vì vậy, tác giả đã sáng tác ra truyện ngắn “một bữa no” để nói về tình cảnh của con người trong xã hội thời kỳ đó.

Truyện ngắn "Một bữa no" của Nam Cao tập trung vào nhân vật người bà, một người phụ nữ gặp nhiều khó khăn trong cuộc sống. Sau khi chồng mất sớm, bà phải một mình nuôi con. Bà hy vọng rằng con sẽ giúp đỡ bà khi bà già yếu, nhưng con lại bỏ bà một mình. Con dâu của bà cũng không có lòng nhân từ và ngay sau đám tang chồng, con dâu cũng rời bỏ bà và để lại đứa cháu nhỏ cho bà nuôi dưỡng. Khi đứa cháu trưởng thành, nó đã bắt đầu kiếm sống để giúp bà giảm bớt khổ cực. Tuy nhiên, khi bà mắc bệnh và không đủ kinh phí, bà buộc phải đi làm thuê cho người khác. Ban đầu có nhiều người muốn thuê bà, nhưng sau một thời gian ngắn, đến cuộc sống của mình còn không lo được thì ai lại lo cho một bà già bệnh tật như thế nữa? Bà không có việc gì để làm, bị cái đói và bệnh tật hành hạ, chỉ nhờ vào sự thương hại của một người chủ cuối cùng để sống qua ngày. Bà không giữ được phẩm giá của mình và phải xin ăn từ chợ với tấm thân già yếu và mệt mỏi. Cuộc sống của người phụ nữ bất hạnh này chỉ còn hy vọng vào những bữa cơm mà thiên hạ thương hại cho mình.

Một lần sau nhiều ngày chịu đói, khi được một bữa ăn, bà không cầm đũa được vì tay chân run rẩy và không thể nắm thức ăn, khiến thức ăn tràn ra khỏi đĩa. Mặc dù bị khinh bỉ và chê cười trong suốt bữa ăn, bà không cảm thấy xấu hổ và ăn với niềm vui. Trong khi mọi người đã kết thúc việc ăn, bà vẫn ngồi miệt mài ăn, như thể chưa từng có cơ hội được no bụng. Có vẻ như sau quá lâu không được ăn cơm, bà ăn mãi vẫn không thấy no. Sau bữa ăn hoành tráng đó, bà trở về nhà với bụng căng tròn đầy, nhưng cảm thấy mệt nhọc. Sau đó, bà bị đau bụng, tiêu chảy và kéo dài suốt nửa tháng trước khi qua đời. Cái chết đến bất chợ khi bà đã có một bữa ăn no, nhưng đáng thương và đáng xấu hổ xiết bao! Trong cơn đói khát khốn nạn, bà không thể giữ được phẩm giá của mình và bà đã ăn một bữa ăn đầy đau khổ, cuối cùng chết một cách đáng thương. Tác phẩm kết thúc bằng lời răn của bà Thụ đối với đám con gái, con nuôi và con thụ: "Chúng mày hãy nhìn đi, con người đói đến mức nào cũng không chết, nhưng khi no một bữa là đủ để chết. Chúng mày hãy biết điều đó và hãy biết ăn một cách tử tế!...".

Bút pháp của Nam Cao vẫn giữ nguyên tính lạnh lùng nhưng người đọc vẫn thấy được đầy tình thương. Ông luôn khắc họa nhân vật của mình ở đỉnh cao của cảnh nghèo khó. Họ là những con người tốt bụng, hòa nhã nhưng bị xã hội phong kiến và thực dân bóp ép, đàn áp và kết cục của họ đều bi thảm. Đây cũng là một giới hạn của tác phẩm của ông. Từ Lão Hạc, Chí Phèo đến ông giáo Thứ, họ không chết về thể xác thì cũng chết về tinh thần. Các truyện của Nam Cao đã lột tả chân thực hiện thực xã hội thời đó, nhưng vẫn chưa tìm ra con đường hay lối thoát cho người nông dân và trí thức nghèo khốn khi chưa có ánh sáng của cách mạng. Tác phẩm của Nam Cao đặt ra những câu hỏi đau đớn về bất công và khốn khổ trong cuộc sống.

Những trang truyện cuối cùng khiến lòng người đọc tràn đầy cảm xúc và dư vị khó quên. Nó mang đến sự đau lòng cho số phận đáng thương của những người nông dân trong xã hội phong kiến xưa, cũng như làm tức giận trước sự bất công của những người có quyền lực, đã đẩy những người tốt bụng vào con đường biến chất. Không chỉ "Một bữa no", mà còn những câu chuyện khác của Nam Cao đều chạm đến lòng người như vậy. Các truyện ngắn của ông không sử dụng ngôn từ hoa mỹ, mà từ nhân vật, hình thức và nội dung câu chuyện đều đơn giản và chân thực. Chính vì vậy, Nam Cao dẫn dắt người đọc đến sự cảm thông chứ không phải là tình cảm giả tạo và lấp lánh. Như Nam Cao từng nói trong tác phẩm " Đời thừa" của mình: “Người mạnh không phải là người dùng người khác để thỏa mãn lòng ích kỷ. Người mạnh chính là người giúp đỡ người khác trên vai mình”.