Văn mẫu lớp 11: Dàn ý vẻ đẹp cổ điển và hiện đại trong bài thơ Tràng giang Tràng giang của Huy Cận

Dàn ý vẻ đẹp cổ điển và hiện đại trong bài thơ Tràng giang mang đến 2 mẫu dàn ý chi tiết, đầy đủ nhất. Qua đó giúp các bạn học sinh lớp 11 có thêm nhiều gợi ý ôn tập, nhanh chóng nắm vững được kiến thức để biết cách triển khai các luận điểm, luận cứ từ đó đó biết cách làm văn ngày một hay hơn.

Vẻ đẹp cổ điển và hiện đại trong bài thơ Tràng giang hiện lên qua những hình ảnh thiên nhiên hùng vĩ nhưng lại mang nỗi buồn da diết. Tràng giang sẽ còn mãi đi vào lòng người với phong cách tiêu biểu của Huy Cận, với vẻ đẹp cổ điển trang nhã sâu lắng và vẻ đẹp hiện đại mang nặng một tấm lòng yêu nước, yêu quê hương. Vậy dưới đây là 2 dàn ý vẻ đẹp cổ điển và hiện đại trong Tràng giang, mời các bạn cùng đón đọc.

Dàn ý vẻ đẹp cổ điển và hiện đại trong Tràng giang

1. Giới thiệu tác giả, tác phẩm

• Huy Cận là một nhà thơ xuất sắc trong phong trào Thơ mới.
• Tràng giang (sáng tác năm 1939, in trong tập Lửa thiêng) là bài thơ nổi tiếng và tiêu biểu nhất của Huy Cận trước Cách mạng tháng Tám, Tràng giang mang vẻ đẹp vừa cổ điển vừa hiện đại.

2. Phần tích khổ thơ

a. Khổ thơ 1

• Nhan đề và lời đề từ đã gợi lên phần nào cảm xúc chủ đạo của bài thơ: bâng khuâng trước vũ trụ mênh mông.
• Bài thơ mở đầu với dòng sông ngoại cảnh cũng là dòng sông tâm hồn, nỗi buồn trải ra cùng lớp lớp sóng. Khác với trường giang hùng vĩ, cuồn cuộn của Lý Bạch, Đỗ Phủ, tràng giang của Huy Cận lặng lờ (sóng gợn, thuyền xuôi mái), nhuốm nỗi chia li (thuyền về nước lại, sầu trăm ngả). Củi lạc cành khô lạc mấy dòng là hình ảnh đời thực, gửi gắm ưu tư của tác giả về thân phận con người.

b. Khổ thơ 2

- Trước thiên nhiên rộng lớn ấy, nhà thơ mong tìm những nơi chốn tụ họp của con người (làng, chợ, bến) những cảnh hoang vắng, trơ trọi. Huy Cận đã học từ câu thơ dịch Chinh phụ ngâm (Bến Phì gió thổi đìu hiu mấy gò), nhưng thêm một từ láy (Lơ thơ cồn nhỏ gió đìu hiu) khiến cảnh vật càng quạnh quẽ. Câu thơ Đâu tiếng làng xa vãn chợ chiều nói đến âm thanh mà lại làm nổi bật cái vắng lặng.

(Lưu ý: Có thể chấp nhận 2 cách hiểu: có và không có tiếng vãn chợ chiều)

Nếu khổ 1 triển khai chiều rộng, chiều dài thì khổ 2 mở thêm vào chiều cao. Những cấu trúc đăng đối nắng xuống trời lên, sông dài trời rộng nhấn mạnh ấn tượng không gian được mở ra ở cả ba chiều. Kết hợp độc đáo sâu chót vót với cái thăm thẳm của vũ trụ. Lời đề từ được nhắc lại ở đây, tô đậm nỗi cô liêu.

c. Khổ thơ 3

• Khổ thơ 3 thể hiện rõ bút pháp tả cảnh ngụ tình với những hình ảnh vừa gần gũi thân quen vừa giàu sức gợi. Những cảnh nghèo phiêu dạt giữa lặng lẽ bờ xanh tiếp bãi vàng phải chăng cũng là hình ảnh những kiếp người lênh đênh, vô định.
• Nhà thơ mong tìm một sự giao cảm, gắn bó nhưng trước mắt chỉ là không gian mênh mông, không một chuyến đò, không một cây cầu kết nối. Con người cảm thấy bơ vơ, cô độc giữa một cõi đời không chút niềm thân mật.

d. Khổ thơ 4

• Nỗi cô đơn càng thấm thía lúc hoàng hôn. Được gợi từ câu dịch thơ Đỗ Phủ (Mặt đất mây đùn cửa ải xa), Huy Cận đã sáng tạo nên hình ảnh một hoàng hôn hùng vĩ Lớp lớp mây cao đùn núi bạc. Cánh chim quen thuộc trong thơ ca về hoàng hôn đến Huy Cận cũng mang nét mới lạ: cái hữu hình của cánh chim nhỏ nghiêng xuống làm hiện lên cái vô hình của bóng chiều trĩu nặng; cánh chim giữa trời rộng gợi "cái tôi" cô đơn, rợp ngợp trước vũ trụ, trước cuộc đời.
• Huy Cận đã liên tưởng đến Thôi Hiệu khi viết hai câu cuôi Khói sóng trên sông làm Thôi Hiệu buồn, còn Huy Cận thì không khói hoàng hôn cũng nhớ nhà đã luôn da diết trong lòng tác giả.

3. Vẻ đẹp vừa cổ điển vừa hiện đại của bài thơ

a. Đề tài, cảm hứng

• Tràng giang mang nỗi sầu từ vạn cổ của con người bé nhỏ, hữu hạn trước thời gian, không gian vô hạn, vô cùng.
• Tràng giang đồng thời thể hiện "nỗi buồn thế hệ" của một "cái tôi" Thơ mới thời mất nước "chưa tìm thấy lôi ra".

b. Chất liệu thi ca

• Ở tràng giang, ta bắt gặp nhiều hình ảnh thân quen thuộc trong thơ cổ (tràng giang, bờ bãi đìu hiu, cánh chim trong bóng chiều...), nhiều hình ảnh, tứ thơ được đợi từ thơ cổ.
• Mặt khác, Tràng giang cũng không thiếu những hình ảnh, âm thanh chân thực của đời thường, không ước lệ (củi khô, tiếng vãn chợ chiều, bèo dạt...)

c. Thể loại và bút pháp

• Tràng giang mang đậm phong vị cổ điển qua việc vận dụng nhuần nhuyễn thể thơ 7 chữ với cách ngắt nhịp, gieo vần, cấu trúc đăng đối; bút pháp tả cảnh ngụ tình, gợi hơn là tả những từ Hán việt cổ kính (tràng giang, cô liêu...).
• Song, Tràng giang lại cũng rất mới qua xu hướng giãi bày trực tiếp "cái tôi" trữ tình "buồn điệp điệp, sầu trăm ngả, không khói hoàng hôn cũng nhớ nhà...), qua những từ ngữ sáng tạo mang dấu ấn xúc cảm cá nhân của tác giả (sâu chót vót, niềm thân mật, dợn dợn…).

4. Kết luận

• Tràng giang của Huy Cận không chỉ là một bức phong cảnh mà còn là "một bài thơ về tâm hồn". Bài thơ thể hiện nỗi buồn cô đơn trước vũ trụ, cuộc đời.
• Từ đề tài, cảm hứng, chất liệu đến giọng điệu, bút pháp, Tràng giang vừa mang phong vị thi ca cổ điển vừa hiện đại cũng là nét đặc trưng của phong cách Hụy Cận.

Dàn ý cảm nhận vẻ đẹp cổ điển và hiện đại trong Tràng giang

I. Mở bài: Giới thiệu tổng quan về tác giả và tác phẩm

• Huy Cận - một trong những nhà thơ xuất sắc tiên phong trong phong trào Thơ mới trước cách mạng.
• Trong một chiều thu năm 1939, khi Huy Cận đứng ở bến Chèm (sông Hồng) ngắm cảnh, người thi sĩ rung cảm trước cảnh sắc đất trời rộng lớn cùng nỗi buồn nhân sinh man mác về kiếp người bé nhỏ lênh đênh. Bài thơ được ông cảm hứng sáng tác từ đó.
• Chất liệu thi ca tinh tế, toát lên vẻ đẹp bức tranh thiên vừa cổ điển, vừa hiện đại thông qua hình ảnh “nỗi buồn thời đại” của “cái tôi” dần mất đi.

2. Phần thân bài

*Chất liệu cổ điển của thời đại thấm đẫm từng câu từ trong bài thơ

- Lấy chủ đề chính về cảnh sắc sông nước mênh mông: Vẻ đẹp cảm hứng đầy cổ điển quen thuộc của thơ Đường.

Bóng buồm đã khuất bầu không
Trông theo chỉ thấy dòng sông bên trời

(Thơ Đường cổ - Ngô Tất Tố dịch)

• Tên bài thơ “Tràng giang”: Đây là cụm từ Hán Việt. Cụm từ thể hiện sự trang trọng, phong vị cổ kính của Đường thi.
• Huy Cận lựa chọn thể thơ cổ phong thất ngôn: lời thơ như một lời trần thuật thể hiện nỗi lòng buồn man mác của người thi sĩ
• Tinh tế sử dụng cách ngắt nhịp truyền thống của thơ Đường theo nhịp 2/2/3, 4/3
• Cách xây dựng các cặp hình ảnh đối lập tạo nên những liên tưởng gợi hình gợi cảm: “Nắng xuống” và “trời lên”, “thuyền về” và “nước lại”, sự đối lập giữa cái vô tận của vũ trụ với cái hữu hạn của con người.
• Hệ thống từ láy sử dụng linh hoạt giúp bài thơ trở nên sinh động: Song song/ điệp điệp/ đìu hiu/ chót vót .
• Phương thức miêu tả đậm nét Đường thi: Đặc tả linh hồn của vạn vật thiên nhiên thông qua các đường sắc đơn nét (bờ bãi đìu hiu, cánh chim trong bóng chiều,...)
• Bút pháp độc đáo “họa vân hiển nguyệt” điển hình của thơ Đường cổ: Lấy động tả tĩnh, lấy cái vô hạn để tả cái hữu hạn, lấy cái rộng lớn tả cái nhỏ bé, mong manh

*Cảm hứng thời đại cùng chất thơ hiện đại trong Tràng Giang

- “Cái tôi” đầy lãng mạn và thi vị trước cuộc đời được Huy Cận thể hiện trực tiếp qua từng khổ thơ:

+ Khổ 1: Cái rùng mình ngắn ngủi khi nhận ra thân phận lênh đênh phó mặc trôi dạt theo trăm ngả sông nước, rồi sẽ chẳng biết đi sẽ về đâu.

+ Khổ 2: Sự ngậm ngùi, rung cảm trước những sự sống nhỏ nhoi trong tiếng chợ chiều cô liêu, quạnh vắng

• Nỗi buồn man mác đặc trưng riêng của lối thơ mới: Sự xót xa đến từ tâm hồn khi cảm nhận được sự đồng điệu với thiên nhiên. Sự buồn khổ đồng cảm với nhân thế. Một nỗi buồn tất yếu khi Huy Cận ý thức được hoàn cảnh của đất nước, của thời đại.
• Góc nhìn độc đáo đầy mới mẻ - cảnh sắc thiên nhiên qua lăng kính vũ trụ:
• Tận dụng các góc nhìn đa chiều, mở rộng không gian theo mọi chiều (điệp điệp/ song song/ xuống/ lên/ sâu chót vót/ dài/ rộng)
• Không chỉ đặc tả màu sắc hoàng hôn mà còn đưa tâm hồn nhà thơ vào cảnh sắc. Hoàng hôn buồn mà lấp lánh sắc màu hay chính lòng của Huy Cận cũng man mác?
• Sử dụng hình ảnh chân thực, hiện đại nhưng vẫn nên thơ, gợi hình gợi cảm. Các thước phim gần gũi hiện lên mộc mạc (củi khô, mây trôi, tiếng vãn chợ chiều, bèo lặng lẽ trôi,…). Phản ánh rõ nét bức tranh thiên nhiên vùng quê Việt Nam luôn in hằn trong trái tim Huy Cận.
• Chất thơ mới đầy trữ tình. Mạch thơ tự do tự tại thể hiện “cái tôi” rộng mở giữa thời đại mới. Hoàn toàn không còn sự gò bó của kết cấu đề - thực - luận - kết trong thơ cổ

3. Kết bài: Tổng kết chung dàn ý vẻ đẹp cổ điển và hiện đại trong bài thơ Tràng Giang

Tràng giang là một áng thi cả thể hiện nỗi buồn “tâm hồn” mãnh liệt của người thi sĩ đa sầu đa cảm trước thiên nhiên rộng lớn. Bài thơ không còn chỉ là một bức phong cảnh đơn thuần, đó là cả nỗi cô đơn trước vũ trụ, cuộc đời.

Sự kết hợp tinh tế và hài hòa giữa chất liệu thi ca hiện đại và cổ điển, Huy Cận biến bài thơ thành nguồn cảm hứng bất tận còn sống mãi với thời gian