Bài thơ Cảm xúc mùa thu Thu hứng, Đỗ Phủ

Bài thơ Cảm xúc mùa thu (Thu hứng) được giới thiệu trong chương trình học môn Ngữ văn lớp 11. 

Download.vn sẽ cung cấp tài liệu giới thiệu về nhà thơ Đỗ Phủ và bài thơ Cảm xúc mùa thu. Bạn đọc có thể tham khảo nội dung chi tiết ngay sau đây. 

1. Đôi nét về tác giả Đỗ Phủ

- Đỗ Phủ (712 - 770), tự Tử Mĩ, hiệu Thiếu Lăng, là một nhà thơ nổi tiếng của Trung Quốc thời nhà Đường.

- Ông làm quan trong một thời gian rất ngắn nhưng gần như sống trong cảnh đau khổ, bệnh tật.

- Năm 755, tướng An Lộc Sơn nổi dậy chống lại triều đình. Vì không được trọng dụng và cũng muốn tránh khỏi hiểm họa, ông cáo quan về quê ở cùng tây Nam.

- Đỗ Phủ cùng với Lý Bạch là hai nhà thơ vĩ đại và có ảnh hưởng nhất trong lịch sử Trung Quốc.

- Một số sáng tác tiêu biểu như:

• Tập thơ Ngao du nam bắc (731 - 745)
• Tập thơ Trường An khốn đốn (746 - 755)
• Tập thơ Lưu vong làm quan (756 - 759)
• Tập thơ Phiêu bạc tây nam (760 - 770)

2. Giới thiệu về bài thơ Cảm xúc mùa thu

2.1 Hoàn cảnh sáng tác

- Bài thơ được sáng tác năm 766, khi nhà thơ đang ở Quỳ Châu.

- Đỗ Phủ sáng tác chùm “Thu hứng” gồm 8 bài thơ, trong đó cảm xúc mùa thu là bài thơ thứ nhất. Ông được người Trung Quốc gọi là “Thi thánh”. 

2.2 Bố cục

Gồm 2 phần:

• Phần 1: 4 câu đầu. Bức tranh vào mùa thu.
• Phần 2: 4 câu còn lại. Tình cảm qua khung cảnh mùa thu.

2.3 Thể thơ

Bài thơ "Cảm xúc mùa thu" được viết theo thể thất ngôn bát cú.

2.4 Nhan đề

Thu hứng có nghĩa là cảm xúc mùa thu. Nhan đề ngắn gọn, nêu được đối tượng của bài thơ là viết về cảm xúc trước mùa thu. Qua đó, Đỗ Phủ muốn gửi gắm tình yêu thiên nhiên, nỗi niềm nhớ quê hương cũng như tâm trạng lo lắng trước cảnh ngộ đất nước.

2.5 Nội dung

Bài thơ là nỗi lòng riêng tư của Đỗ Phủ nhưng cũng chan chứa tâm sự yêu nước, thương đời.

2.6 Nghệ thuật

Nghệ thuật thơ Đường đạt tới trình độ mẫu mực... 

3. Dàn ý phân tích Cảm xúc mùa thu

(1) Mở bài

Dẫn dắt, giới thiệu về tác giả Đỗ Phủ, bài thơ Cảm xúc mùa thu.

(2) Thân bài

a. Bức tranh vào mùa thu

• “Rừng phong lác đác, hạt móc sa”: gợi vẻ xơ xác, tiêu điều.
• “Vu sơn, Vu giáp”: hẻm Vu hiểm trở, hùng vĩ dựng đứng nên ánh mặt trời khó lọt xuống lòng sông.
• Hình ảnh đối lập: sóng vọt lên tận lưng trời - mây sa sầm xuống mặt đất: chuyển động từ trên cao xuống thấp.

=> Bức tranh thu rộng lớn nhưng xơ xác, tiêu điều.

b. Tình cảm của nhà thơ qua khung cảnh mùa thu

• Cúc nở hoa hai lần - làm tuôn rơi nước mắt ngày trước: nỗi buồn sâu lắng của nhà thơ.
• Cố chu: con thuyền cô độc, là phương tiện duy nhất nhà thơ gửi gắm ước nguyện về quê.
• Âm thanh tiếng chày đập vải nhộn nhịp trên sông để chuẩn bị cho mùa đông tới.

=> Tâm trạng chứa chan tình yêu nước, thương đời.

(3) Kết bài

Khẳng định lại giá trị nội dung và nghệ thuật của bài thơ Cảm xúc mùa thu.

4. Cảm xúc mùa thu

4.1 Phiên âm

Ngọc lộ điêu thương phong thụ lâm,
Vu sơn, Vu giáp khí tiêu sâm.
Giang gian ba lãng kiêm thiên dũng,
Tái thượng phong vân tiếp địa âm.
Tùng cúc lưỡng khai tha nhật lệ,
Cô chu nhất hệ cố viên tâm.
Hàn y xứ xứ thôi đao xích,
Bạch Đế thành cao cấp mộ châm.

4.2 Dịch nghĩa

Móc ngọc tơi bời ở rừng phong,
Khí ở núi Vu và kẽm Vu ảm đạm mịt mờ
Trên sông, nước và trời cùng trôi chảy,
Ngoài ải, gió và mây liên tiếp mù đất.
Cúc từng chòm nở hai lần dòng lệ xưa,
Thuyền lẻ loi buộc chặt mối tình quê cũ.
Nơi nơi giục giã dao thước may áo rét,
Tiếng chày chiều dồn dập thành cao Bạch Đế.

4.3 Dịch thơ

Lác đác rừng phong hạt móc sa,
Ngàn non hiu hắt, khí thu loà.
Lưng trời sóng rợn lòng sông thẳm,
Mặt đất mây đùn cửa ải xa.
Khóm cúc tuôn thêm dòng lệ cũ,
Con thuyền buộc chặt mối tình nhà.
Lạnh lùng giục kẻ tay đao thước,
Thành Bạch, chày vang bóng ác tà.

(Nguyễn Công Trứ dịch)