Hóa học 9 bài 48: Luyện tập Rượu etylic, axit axetic và chất béo Giải Hoá học lớp 9 trang 148, 149

Giới thiệu Tải về Bình luận

Giải Hóa học 9 Bài 48 giúp các bạn học sinh có thêm nhiều gợi ý tham khảo để trả lời 5 câu hỏi trong SGK Hóa 9 trang 148, 149 được nhanh chóng thuận tiện hơn.

Soạn Hóa 9 bài 48 Luyện tập Rượu etylic, axit axetic và chất béo được biên soạn với các lời giải chi tiết, đầy đủ và chính xác bám sát chương trình sách giáo khoa Chương 5: Dẫn xuất của Hiđrocacbon Polime. Hi vọng đây sẽ là tài liệu cực kì hữu ích hỗ trợ các em học sinh lớp 9 trong quá trình giải bài tập. Ngoài ra các bạn xem thêm nhiều tài liệu khác tại chuyên mục Hóa học 9.

Hoá 9 bài 48 Luyện tập Rượu etylic, axit axetic và chất béo

Giải Hóa 9 Bài 48 trang 148, 149.
Giải SBT Hóa học 9 Bài 48

Giải Hóa 9 Bài 48 trang 148, 149.

Câu 1

Cho các chất sau: rượu etylic, axit axetic, chất béo.

Hỏi:

a) Phân tử chất nào có nhóm – OH? Nhóm -COOH?

b) Chất nào tác dụng được với K; Zn; NaOH; K₂CO₃?

Viết các phương trình phản ứng hóa học.

Gợi ý đáp án

a) Chất có nhóm –OH là rượu etylic, chất có nhóm –COOH là axit axetic.

b) Chất tác dụng được với K là rượu etylic và axit axetic:

2C₂H₅OH + 2Na → C₂H₅ONa + H₂

2CH₃ – CH₂OH + 2Na → 2CH₃ – CH₂ONa + H₂

Chất tác dụng được với Zn, K₂CO₃ là axit axetic:

2CH₃ – CH₂OH + Zn → 2CH₃ – CH₂ONa + H₂O

2CH₃ – CH₂OH + K₂CO₃ → 2CH₃ – CH₂OK + CO₂ + H₂O

Chất tác dụng được với NaOH là axit axetic và chất béo:

CH₃ – CH₂OH + NaOH → CH₃ – CH₂ONa + H₂O

(RCOO)₃C₃H₅ + NaOH → 3RCOONa + C₃H₅(OH)₃

Câu 2

Tương tự chất béo, etyl axetat cũng có phản ứng thủy phân trong dung dịch axit và dung dịch kiềm. Hãy viết phương trình hóa học của phản ứng xảy ra khi đun etyl axetat với dung dịch HCl, dung dịch NaOH.

Gợi ý đáp án

Các phương trình hóa học:

CH₃COOC₂H₅ + H₂O $\overset{HCl,t^{\circ } }{\rightleftharpoons}$ $\overset{HCl,t^{\circ } }{\rightleftharpoons}$ CH₃COOH + C₂H₅OH.

CH₃COOC₂H₅ + NaOH → CH₃COONa + C₂H₅OH.

Câu 3

Hãy chọn các chất thích hợp điền vào dấu hỏi rồi viết các phương trình hóa học của các sơ đồ phản ứng sau:

a) C₂H₅OH + ? → ? + H₂

b) C₂H₅OH + ?→ CO₂ + ?

c) CH₃COOH + ? → CH₃COOK + ?

d) CH₃COOH + ? $\overset{H_{2} SO_{4} đ,t^{\circ } }{\rightleftharpoons}$ $\overset{H_{2} SO_{4} đ,t^{\circ } }{\rightleftharpoons}$ CH₃COOC₂H₅ + ?

e) CH₃COOH + ? → ? + CO₂ + ?

g) CH₃COOH + ? → ? + H₂

h) Chất béo + ? → ? + muối của các axit béo.

Gợi ý đáp án

a) 2C₂H₅OH + 2Na → 2C₂H₅ONa + H₂

b) C₂H₅OH + 3O₂ $\overset{t^{\circ }}{\rightarrow}$ $\overset{t^{\circ }}{\rightarrow}$ 2CO₂ + 3H₂O.

c) 2CH₃COOH + 2K → 2CH₃COOK + H₂.

d) CH₃COOH + C₂H₅OH $\overset{H_{2} SO_{4} đ,t^{\circ } }{\rightleftharpoons}$ $\overset{H_{2} SO_{4} đ,t^{\circ } }{\rightleftharpoons}$ CH₃COOC₂H₅ + H₂O

e) 2CH₃COOH + CaCO₃ → (CH₃COO)₂Ca + _CO2 + H₂O.

g) 2CH₃COOH + Mg → (CH₃COO)₂Mg + H₂

h) Chất béo + Natri hidroxit → Glixerol + muối của các axit béo.

Câu 4

Có ba lọ không nhãn đựng ba chất lỏng là: rượu etylic, axit axetic, dầu ăn tan trong rượu etylic. Chỉ dùng nước và quỳ tím, hãy phân biệt các chất lỏng trên.

Gợi ý đáp án

Trích mẫu thử và đánh số thứ tự:

Lần lượt nhúng quỳ tím vào 3 mẫu thử trên

Mẫu làm quỳ tím hóa đỏ là axit axetic.

2 mẫu còn lại không có hiện tượng gì.

- Cho hai chất lỏng còn lại cho vào nước, chất nào tan hoàn toàn đó là rượu etylic, còn lại là hỗn hợp dầu ăn tan trong rượu etylic.

Câu 5

Khi xác định công thức các chất hữu cơ A và B, người ta thấy công thức phân tử của A là C₂H₆O, còn công thức phân tử của B là C₂H₄O₂. Để chứng minh A là rượu etylic, B là axit axetic cần phải làm thêm những thí nghiệm nào? Viết phương trình hóa học để minh họa.

Gợi ý đáp án

Ứng với công thức phân tử C₂H₆O₂ có 2 chất có công thức cấu tạo khác nhau là:

CH₃ - CH₂ - OH (1) và CH₃ – O – CH₃ (2).

Vì vậy, để chứng minh (hay xác định) A là rượu etylic thì ta phải xác định công thức cấu tạo của nó:

Cho A tác dụng với Na, nếu có H₂ thoát ra, suy ra phân tử có nhóm –OH, là rượu etylic.

2CH₃ – CH₂ – OH + 2Na → 2CH₃ – CH₂ – ONa + H₂

Chất đi metyl ete CH₃ – O – CH₃ không phản ứng với Na.

+ Ứng với công thức phân tử C₂H₄O₂ có đến ba chất khác nhau:

CH₃COOH (1); HCOOCH₃ (2); OHC-CH₂-OH (3)

Vì vậy để xác định B là axit axetic ta phải xác định công thức cấu tạo của nó :

Cho A tác dụng với muối cacbonat, thí dụ Na₂CO₃, nếu có khí CO₂ thoát ra, suy ra phân tử có nhóm –COOH, là axit axetic.

2CH₃ – COOH + Na₂CO₃ → 2CH₃ – COONa + CO₂ + H₂O.

Câu 6

Khi lên men dung dịch loãng của rượu etylic, người ta được giấm ăn.

a) Từ 10 lít rượu 8⁰ có thể tạo ra được bao nhiêu gam axit axetic? Biết hiệu suất quá trình lên men là 92% và rượu etylic có D = 0,8g/cm³

b) Nếu pha khối lượng axit axetic trên thành dung dịch giấm 4% thì khối lượng dung dịch giấm thu được là bao nhiêu.

Gợi ý đáp án

a) Trong 10 lít rượu 8^o có

$V_{C_{2}H_{5}OH} = V_{dd}.\frac{8}{100} = 10.\frac{8}{100} = 0,8lít$ $V_{C_{2}H_{5}OH} = V_{dd}.\frac{8}{100} = 10.\frac{8}{100} = 0,8lít$

0,8 lít = 800ml rượu etylic

Vậy m_C2H5OH= V. D = 800.0,8 = 640 gam

Phản ứng lên men rượu:

C₂H₅OH + O₂ → CH₃COOH + H₂O
46 60 (gam)

640 m? (gam)

Khối lượng axit thu được theo lí thuyết.

$m = \frac{640.60}{46} (gam)$ $m = \frac{640.60}{46} (gam)$

Vì hiệu suất của phản ứng chỉ đạt 92% nên khối lượng CH₃COOH thực thế thu được là:

$m_{CH_{3}COOH} = \frac{640.60}{46}.\frac{92}{100} = 768\left(gam\right)$ $m_{CH_{3}COOH} = \frac{640.60}{46}.\frac{92}{100} = 768\left(gam\right)$

b) Khối lượng dung dịch giấm ăn CH₃COOH 4% thu được là:

$m_{dd} = 768.\frac{100}{4} = 19200gam$ $m_{dd} = 768.\frac{100}{4} = 19200gam$

Câu 7

Cho 100 gam dung dịch CH₃COOH 12% tác dụng vừa đủ với dung dịch NaHCO₃ 8,4%.

a) Hãy tính khối lượng NaHCO₃ đã dùng.

b) Hãy tính nồng độ phần trăm của dung dịch muối thu được sau phản ứng.

Gợi ý đáp án

m_CH3COOH = m_{dung dịch}.C% = 100.12/100 = 12 gam => n_CH3COOH = 12/60 = 0,2 mol

CH₃ – COOH + NaHCO₃ → CH₃ – COONa + CO₂ + H₂O
0,2 0,2 0,2 0,2

Khối lượng NaHCO₃ cần dùng là; 0,2.84 = 16,8 gam.

$m_{ddNaHCO_{3}} = 16,8\frac{100}{8,4} = 200\left(gam\right)$ $m_{ddNaHCO_{3}} = 16,8\frac{100}{8,4} = 200\left(gam\right)$

b) m_CH3COONa = 0,2.82 = 16,4 (gam).

Sau phản ứng

dd = m_ddCH3COOH + m_ddNaHCO3 − m_CO2

= 10

Giải SBT Hóa học 9 Bài 48

Bài 47.1

Tiến hành các thí nghiệm sau:

Cho vào ống nghiệm khoảng 3 ml cồn 96°, sau đó nhỏ một vài giọt dầu ăn vào ống nghiệm. Quan sát sự hoà tan của dầu ăn trong cồn. Thêm từ từ nước vào trong ống nghiệm (mỗi lần khoảng 1 ml), quan sát hiện tượng xảy ra và nhận xét.

Gợi ý đáp án

Cho 3ml cồn 96^o, sau đó nhỏ một vài giọt dầu ăn vào ống nghiệm, quan sát ta thấy dầu ăn không tan trong cồn. Thêm nước từ từ vào ống nghiệm, quan sát hiện tượng dầu ăn không tan trong cồn nhưng cồn tan rất nhiều trong nước.

Bài 47.2

Dầu, mỡ dùng làm thực phẩm có điểm gì giống và khác với dầu mỡ dùng để bôi trơn xe, máy (được tách ra từ dầu mỏ) về thành phần, cấu tạo.

Nêu cách phân biệt hai loại chất nêu trên.

Gợi ý đáp án

- Dầu mỡ dùng làm thực phẩm là dẫn xuất hiđrocacbon, trong phân tử có chứa C, H, O.

- Dầu mỡ dùng để bôi trơn máy là hiđrocacbon, trong phân tử có chứa C, H.

Về cấu tạo: Dầu, mỡ dùng làm thực phẩm là các este của glixerol và các axit béo.

Dầu mỡ dùng để bôi trơn máy là những hiđrocacbon.

Cách phân biệt: Đun hai loại với dung dịch kiềm. Loại nào tan được trong kiểm đó là dầu, mỡ dùng làm thực phẩm. Loại nào không tan trong kiềm đó là hiđrocacbon là dầu mỡ dùng để bôi trơn xe, máy.

Bài 47.3

Chất béo tác dụng với kiềm thu được glixerol và

A. Một muối của axit béo.

B. Hai muối của axit béo.

C. Ba muối của axit béo.

D. Một hỗn hợp muối của các axit béo

Gợi ý đáp án

Đáp án D.

Bài 47.4

Khi thực hiện phản ứng xà phòng hoá một loại chất béo A bằng dung dịch NaOH, người ta thu được glixerol và hỗn hợp gồm hai muối C₁₇H₃₅COONa và C₁₅H₃₁COONa với tỉ lệ số mol tương ứng là 2 : 1.

Hãy xác định công thức cấu tạo có thể có của loại chất béo này.

Gợi ý đáp án

Vì chất béo A khi thuỷ phân chỉ tạo ra hai muối của axit: Đó là C₁₇H₃₅COONa và C₁₅H₃₁COONa với tỉ lệ số mol tương ứng là 2 :1. Vậy este A chứa hai gốc axit C₁₇H₃₅COO- và một gốc axit C₁₅H₃₁COO- nên cấu tạo của este A là: