Công thức tính phần trăm nguyên tố trong hợp chất Tính thành phần phần trăm về khối lượng

Công thức tính phần trăm nguyên tố trong hợp chất là một trong những kiến thức cơ bản trong chương trình Hóa học THCS, THPT.

Cách tính phần trăm nguyên tố trong hợp chất mà Download.vn sẽ giới thiệu trong bài học hôm nay gồm toàn bộ kiến thức về lý thuyết, công thức tính, ví dụ minh họa và các dạng bài tập trắc nghiệm có đáp án và bài tập tự luận tự luyện. Qua đó giúp các bạn học sinh tham khảo, hệ thống lại kiến thức để giải nhanh các bài tập Hóa học. Ngoài ra các em tham khảo thêm: công thức tính độ tan, Bảng tính tan nhé.

1. Công thức tính phần trăm nguyên tố trong hợp chất

Biết công thức hóa học, tính được phần trăm khối lượng của các nguyên tố trong hợp chất đó với các bước sau:

Bước 1: Tính khối lượng của hợp chất

Bước 2: Tính phần trắm khối lượng các nguyên tố trong hợp chất

\(\%\;khối\;lượng\;nguyên\;tố\;=\;\frac{\;Khối\;lượng\;nguyên\;tử.\;số\;nguyên\;tử\;của\;nguyên\;tố\;.100\%}{\;\;khối\;lượng\;phân\;tử}\)

Với hợp chất A_xB_y ta có:

\(\%A=\;\frac{KLNT\;(A).x}{\;KLPT(A_xB_y)}.100\%\)

\(\%B=\;\frac{KLNT\;(B).y}{\;KLPT(A_xB_y)}.100\%\)

Hoặc:

Tổng tất cả các phần trăm nguyên tố trong một phân tử luôn bằng 100% dó đó:

%B = 100% - %A

Lưu ý: Công thức trên có thể mở rộng cho các hợp chất có 3,4,... nguyên tố.

1. Ví dụ tính phần trăm khối lượng nguyên tố trong hợp chất

Ví dụ 1. Tính phần trăm các nguyên tố trong phân tử oxide Al₂O_3.

Gợi ý đáp án

Khối lượng phân tử Al₂O₃ bằng: 2.27 + 3.16 = 102 (amu)

Phần trăm khối lượng các nguyên tố trong Al₂O₃:

\(\%Al=\frac{2.27.100\%\;}{102}=\;52,94\%\)

Ta có tể tính luôn được % khối lượng của oxi có trongAl₂O₃

% O= 100% - 52,94% = 47,06%

Ví dụ 2: Tính phần phần trăm khối lượng các nguyên tố trong hợp chất (NH₄)₂CO₃

Gợi ý đáp án

Khối lượng phân tử (NH₄)₂CO₃ bằng: 14.2 + 1.4. 2 + 12 + 16.3 = 96 (amu)

\(\%N=\hspace{0.278em}\frac{KLNT\hspace{0.278em}(N)\times2\hspace{0.278em}}{KLPT\hspace{0.278em}({(NH_4)}_2CO_3)}\times\hspace{0.278em}100\%=\frac{14\times2}{96}=29,17\%\)

\(\%H=\hspace{0.278em}\frac{KLNT\hspace{0.278em}(H)\times4\times2\hspace{0.278em}}{KLPT\hspace{0.278em}({(NH_4)}_2CO_3)}\times\hspace{0.278em}100\%=\frac{1\times4\times2\hspace{0.278em}}{96}=8,33\%\)

\(\%C=\hspace{0.278em}\frac{KLNT\hspace{0.278em}(C)\times1}{KLPT\hspace{0.278em}({(NH_4)}_2CO_3)}\times\hspace{0.278em}100\%=\frac{12\times1}{96}.100\%=12,5\%\)

%O = 100% - %N - %H - %C = 100% - 29,17% - 8,33% - 12,5% = 50%

3. Bài tập tính phần trăm khối lượng nguyên tố trong hợp chất

A. TRẮC NGHIỆM

Câu 1: Tỉ số về số mol của các nguyên tố C, H, O trong hợp chất C₅H₆O₂ là

A. 1 : 2 : 2
B. 5 : 6 : 2
C. 5 : 6 : 3
D. 2 : 5 : 6

Đáp án: Chọn B

Trong 1 mol C₅H₆O₂ có: 5 mol nguyên tử C, 6 mol nguyên tử H và 2 mol nguyên tử O

Suy ra tỉ lệ mol của các nguyên tố là 5 : 6 : 2

Câu 2: Thành phần phần trăm theo khối lượng của các nguyên tố Zn, O trong hợp chất ZnO lần lượt là

A. 70,50%; 20,50%
B. 85%; 15%
C. 80,25%; 19,75%
D. 75,25%; 24,25%

Đáp án: Chọn C

Câu 3 Cho hợp chất CH₃OH. Số nguyên tử H có trong hợp chất là

A. 1
B. 2
C. 3
D. 4

Đáp án: Chọn D

Trong hợp chất có: 3 + 1 = 4 nguyên tử H.

Câu 4: Tính thành phần phần trăm khối lượng nguyên tố Na có trong hợp chất NaCl.

A. 39,32%
B. 30,15%
C. 60,68%
D. 78,23%

Đáp án: Chọn A

Câu 5: Tỉ số phần trăm theo khối lượng của các nguyên tố S, O trong hợp chất SO₂ lần lượt là

A. 1 : 1
B. 1 : 2
C. 1 : 3
D. 1 : 4

Đáp án: Chọn A

Câu 6: Tính thành phần phần trăm theo khối lượng của nguyên tố K có trong nguyên tử K₂SO₄

A. 44,83%
B. 55,17%
C. 40,05%
D. 52,71%

Đáp án: Chọn A

B. TỰ LUẬN

Câu 1. Xác định thành phần phần trăm theo khối lượng của các nguyên tố có trong hợp chất KNO₃ và cho biết nguyên tố nào chiếm phần trăm khối lượng lớn nhất.

Câu 2. Viết công thức hóa học của phosphoric acid có cấu tạo từ hydrogen và nhóm phosphate. Trong phosphoric acid, nguyên tố nào có phần trăm lớn nhất?

Câu 3. Calcium carbonate là thành phần chính của đá vôi, có công thức hóa học là CaCO₃. Tính phần trăm khối lượng của mỗi nguyên tố trong hợp chất trên.

Câu 4. Criolit (còn gọi là băng thạch) có công thức phân tử Na₃AlF₆, được thêm vào Al₂O₃ trong quá trình điện phân Al₂O₃ nóng chảy để sản xuất Aluminium. Tính thành phần phần trăm khối lượng của các nguyên tố có trong hợp chất Criolit.

Câu 5: 

Tính thành phần phần trăm theo khối lượng của các nguyên tố trong hợp chất sau:

a)SO₂

b)Fe₂(SO₄)₃