Sáng kiến kinh nghiệm: Dạy học tích hợp liên môn theo định hướng phát triển năng lực cho học sinh THCS môn Mĩ thuật Sáng kiến kinh nghiệm cấp THCS

Sáng kiến kinh nghiệm: Dạy học tích hợp liên môn theo định hướng phát triển năng lực cho học sinh THCS môn Mỹ thuật gồm 24 trang giúp quý thầy cô tham khảo, dễ dàng hoàn thiện bản sáng kiến kinh nghiệm cho riêng mình thật chỉn chu.

Dạy và học các môn nghệ thuật ở trường THCS không nhằm đào tạo họa sĩ mà nhằm giáo dục thị hiếu thẩm mĩ cho học sinh, chủ yếu tạo điều kiện cho học sinh tiếp xúc, làm quen và thưởng thức cái đẹp, tập tạo ra cái đẹp, vận dụng cái đẹp vào cuộc sống hàng ngày. Việc tổ chức đổi mới phương pháp giảng dạy phân môn mĩ thuật theo định hướng phát triển năng lực bằng hình thức ngoại khóa sẽ giúp giáo viên giảng dạy dễ gây hứng thú với học sinh trong việc tích cực tìm hiểu kiến thức lịch sử mĩ thuật, cảm thụ được vẻ đẹp tác phẩm mĩ thuật. Đồng thời tìm ra được phương pháp, cách thức giảng dạy phù hợp với đối tượng học sinh các khối khác. Ngoài ra các bạn xem thêm Sáng kiến kinh nghiệm Ứng dụng Trí tuệ nhân tạo AI trong soạn thảo giáo án môn Khoa học tự nhiên.

SKKN: Dạy học tích hợp liên môn theo định hướng phát triển năng lực môn Mĩ thuật THCS

I. ĐẶT VẤN ĐỀ

1. Tính cấp thiết phải tiến hành sáng kiến.

Mĩ thuật là một trong những môn nghệ thuật có nhiều thú vị, nếu việc dạy học đã khó thì dạy Mĩ thuật lại càng khó hơn. Song không phải là không thực hiện được, vì học Mĩ thuật đem lại cho con người nhiều niềm vui và nhận ra cái đẹp, thưởng thức cái đẹp, sáng tạo ra cái đẹp. Hoạ sĩ lão thành Nguyễn Phan Chánh đã từng nói: Mĩ thuật là cách tạo ra cái đẹp (vì mĩ là đẹp, thuật là cách thức phương pháp). Mĩ thuật là nghệ thuật của con mắt (nghệ thuật thị giác) nhìn thấy cái đẹp. Nhìn thấy cái đẹp, tạo ra cái đẹp và thưởng thức cái đẹp là một đặc điểm chỉ có ở con người.

Dạy học Mĩ thuật ở trong trường phổ thông không nhằm giáo dục, đào tạo học sinh trở thành hoạ sĩ hay người làm công tác Nghệ thuật. Thông qua học tập Mĩ thuật trong nhà trường phổ thông, bước đầu học sinh sẽ được làm quen với ngôn ngữ tạo hình, những yếu tố cơ bản của Mĩ thuật, những kiến thức thẩm mỹ qua các bài tập thực hành, qua các tác phẩm nghệ thuật để từ đó hình thành nhận thức về thẩm mỹ, cảm xúc thẩm mỹ lành mạnh, đúng đắn. Cũng chính vì lẽ đó, dạy Nghệ thuật trong trường phổ thông hay dạy học Mỹ thuật cho học sinh còn mang ý nghĩa giáo dục nhân văn, giáo dục nhân cách, đạo đức con người trong xã hội.

Môn Mĩ thuật ở cấp THCS được coi là bộ môn cần thiết và quan trọng vì đây là bộ môn giúp tạo hứng thú cho học sinh trong học tập, các em thể hiện được tình cảm, sự đam mê nghệ thuật của mình cũng như phát huy sự sáng tạo, chủ động lĩnh hội kiến thức.

Việc học Mĩ thuật có tác dụng giáo dục cho học sinh biết cảm nhận cái đẹp, biết nghiên cứu tìm tòi, sáng tạo cái đẹp, đưa ra các chuẩn mực của cái đẹp. Là giáo viên Mĩ thuật, tôi luôn tự ý thức được rằng việc giáo dục nhận thức thẩm mỹ cho học sinh trong nhà trường là một điều không thể thiếu được. Nó vừa quan trọng vừa mang tính cấp bách. Xuất phát từ mục tiêu chung “Nâng cao tính chủ động, phát huy tính tích cực và tư duy sáng tạo của học sinh”. Môn Mĩ thuật ở trường THCS góp phần thực hiện mục tiêu trên đó là giúp học sinh phát triển một cách toàn diện về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ và những kỹ năng cơ bản để hình thành nhân cách con người, hiểu được cuộc sống và luôn biết vươn đến cái : Chân - Thiện - Mĩ.

Những năm qua, Đảng và Nhà nước ta luôn quan tâm đến sự phát triển của giáo dục, đặc biệt là mục tiêu đào tạo ra những con người “vừa hồng - vừa chuyên”, cùng với sự phát triển ngày càng cao của con người về đức dục, trí dục, thì mỹ dục cũng không ngừng được phát triển và dần có một vai trò quan trọng trong đời sống của mỗi con người và nhất là đối với thế hệ trẻ. Dạy - học Mĩ thuật ở trường THCS không phải nhằm đào tạo ra người làm nghệ thuật hay họa sĩ mà chính là nhằm giáo dục thị hiếu thẩm mỹ, nhận thức thẩm mỹ cho các em học sinh. Chủ yếu tạo điều kiện để cho các em bước đầu tiếp xúc, làm quen, cảm nhận và thưởng thức cái đẹp, tập tạo ra cái đẹp, vận dụng cái đẹp vào trong thực tiễn cuộc sống hàng ngày. Để học sinh có thể được cảm nhận cái đẹp, những cái nhìn đúng không lệch lạc thì cần truyền đạt kiến thức đến học sinh một cách đơn giản nhất, nhẹ nhàng nhất những vốn kiến thức bổ ích.

Nhân loại đang chứng kiến một thời kỳ có nhiều biến động trên các lĩnh vực của đời sống xã hội, trong từng nước cũng như trên phạm vi toàn thế giới. Để thực hiện điều đó thì con người là mục tiêu hàng đầu, mà muốn thay đổi con người thì trước hết phải thay đổi về giáo dục, thay đổi giáo dục trước hết là thay đổi về phương pháp dạy học, kỹ thuật dạy học.

Vậy làm sao để học sinh thêm hứng thú, yêu thích học tập bộ môn này nên tôi đã nghiên cứu và thực hiện đề tài: “Dạy học tích hợp liên môn theo định hướng phát triển năng lực cho học sinh THCS trong môn Mỹ thuật”.

2. Mục tiêu của đề tài sáng kiến.

Sáng kiến nhằm đề xuất, đưa ra các phương pháp tổ chức tiết học, tổ chức trò chơi, cách tích hợp kiến thức các môn học khác nhau vào môn Mỹ thuật. Từ đó tìm ra những cách xây dựng và thiết kế bài học hiệu quả theo định hướng phát triển năng lực giúp học sinh tự chủ tìm hiểu, lĩnh hội kiến thức môn học, nhằm gây hứng thú cho học sinh, giúp các em ngày càng yêu thích học Nghệ thuật nói chung và học Mỹ thuật nói riêng.

Xây dựng và đưa ra một số kinh nghiệm giảng dạy Mỹ thuật theo định hướng phát triển năng lực để đồng nghiệp có thể tham khảo và vận dụng trong quá trình công tác và giảng dạy.

3. Thời gian, đối tượng, phạm vi nghiên cứu.

- Thời gian nghiên cứu:

Từ năm học 20.... - 20.... đến năm học 20.... – 20....

- Đối tượng nghiên cứu:

Các phương pháp dạy học tích hợp liên môn theo định hướng phát triển năng lực trong tiết học Mỹ thuật của học sinh lớp 8 trường THCS ............

- Phạm vi nghiên cứu:

Học sinh khối 8 - Trường THCS ............

II. NỘI DUNG CỦA SÁNG KIẾN

1. Hiện trạng vấn đề:

Hội nghị lần thứ VIII Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam (khoá XI) đã thông qua Nghị quyết số 29/NQ-TW ngày 4 tháng 11 năm 2013 về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo đáp ứng yêu cầu công nghiệp hoá, hiện đại hoá trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế; Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 88/2014/QH13 ngày 28 tháng 11 năm 2014 về đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông, góp phần đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo. Ngày 27 tháng 3 năm 2015, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 404/QĐ-TTg phê duyệt Đề án đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông.

Quan điểm chỉ đạo của Nghị quyết là Giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu, là sự nghiệp của Đảng, Nhà nước và của toàn dân. Đầu tư cho giáo dục là đầu tư phát triển, được ưu tiên đi trước trong các chương trình, kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội. Phát triển giáo dục và đào tạo là nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài. Chuyển mạnh quá trình giáo dục từ chủ yếu trang bị kiến thức sang phát triển toàn diện năng lực và phẩm chất người học. Học đi đôi với hành; lý luận gắn với thực tiễn; giáo dục nhà trường kết hợp với giáo dục gia đình và giáo dục xã hội.

Sau gần 40 năm đổi mới, đất nước ta đã vượt qua nhiều khó khăn, thách thức, đạt được những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử. Nước ta đã thoát ra khỏi tình trạng kém phát triển, bước vào nhóm nước đang phát triển có thu nhập trung bình. Tuy nhiên, những thành tựu về kinh tế của nước ta chưa vững chắc, chất lượng nguồn nhân lực và sức cạnh tranh của nền kinh tế chưa cao, môi trường văn hoá còn tồn tại nhiều hạn chế, chưa hội đủ các nhân tố để phát triển nhanh và bền vững.

Chương trình giáo dục phổ thông tổng thể được Bộ giáo dục và đào tạo ban hành tại Thông tư số 32/2018/TT-BGDĐT ngày 26/12/20218. Chương trình giáo dục phổ thông tổng thể 2018 bao gồm Chương trình giáo dục phổ thông 2018 cấp tiểu học, THCS và THPT. Chương trình giáo dục phổ thông cụ thể hoá mục tiêu giáo dục phổ thông, giúp học sinh làm chủ kiến thức phổ thông, biết vận dụng hiệu quả kiến thức, kĩ năng đã học vào đời sống và tự học suốt đời, có định hướng lựa chọn nghề nghiệp phù hợp, biết xây dựng và phát triển hài hoà các mối quan hệ xã hội, có cá tính, nhân cách và đời sống tâm hồn phong phú, nhờ đó có được cuộc sống có ý nghĩa và đóng góp tích cực vào sự phát triển của đất nước và nhân loại. Chương trình giáo dục phổ thông là văn bản thể hiện mục tiêu giáo dục phổ thông, quy định các yêu cầu cần đạt về phẩm chất và năng lực của học sinh, nội dung giáo dục, phương pháp giáo dục và phương pháp đánh giá kết quả giáo dục, làm căn cứ quản lí chất lượng giáo dục phổ thông; đồng thời là cam kết của Nhà nước nhằm bảo đảm chất lượng của cả hệ thống và từng cơ sở giáo dục phổ thông.

Mục đích của việc dạy học theo định phát triển năng lực là đổi mới phương pháp và kỹ thuật dạy học ở trường THCS là thay đổi lối dạy học truyền thụ một chiều sang dạy học theo phương pháp dạy học tích cực, nhằm giúp học sinh phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo, rèn luyện thói quen và khả năng tự học, kỹ năng hợp tác nhóm, kỹ năng vận dụng kiến thức vào những tình huống khác nhau trong học tập và trong thực tiễn cuộc sống; tạo hứng thú trong học tập cho học sinh. Làm cho việc học là quá trình kiến tạo; học sinh tìm tòi, khám phá, phát hiện, luyện tập, khai thác và xử lý thông tin, tự hình thành hiểu biết, năng lực và phẩm chất của mình. Tổ chức hoạt động nhận thức cho học sinh, dạy và hướng dẫn để học sinh cách tìm ra chân lý. Chú trọng hình thành các năng lực tự học, sáng tạo và hợp tác. Học để đáp ứng những yêu cầu đổi mới của cuộc sống hiện tại và tương lai. Những điều đã học là cần thiết, bổ ích cho bản thân học sinh và cho sự phát triển xã hội hiện nay.

Dạy học theo hướng phát triển năng lực đã phát triển và đang trở thành xu hướng giáo dục được cả thế giới quan tâm. Đối với nước ta, dạy học theo hướng phát triển năng lực cũng đã chú trọng trong việc lựa chọn nội dung, hình thức và cách tổ chức tiết học hay nói cách khác là thay đổi phương pháp, kỹ thuật dạy học. Trong chương trình giảng hiện nay hầu hết đều được dạy theo định hướng phát triển năng lực và thừa nhận rằng mỗi học sinh là một cá thể độc lập, có sự khác biệt về trình độ, năng lực, nhu cầu, sở thích và nền tảng xuất thân. Dạy học theo định hướng phát triển năng lực thừa nhận thực tế này và tìm ra được những cách tiếp cận phù hợp nhằm phát triển toàn diện năng lực và phẩm chất với mỗi học sinh thay vì giáo dục chủ yếu trang bị kiến thức như ở mô hình dạy học truyền thống.

Theo đó, dạy học tích hợp liên môn theo định hướng phát triển năng lực là mô hình dạy học hướng tới mục tiêu phát triển tối đa phẩm chất và năng lực của người học thông qua cách thức tổ chức các hoạt động học tập độc lập, tích cực, sáng tạo của học sinh dưới sự tổ chức, hướng dẫn và hỗ trợ hợp lý của giáo viên. Trong mô hình này, người học có thể thể hiện sự tiến bộ bằng cách chứng minh năng lực của mình. Điều đó có nghĩa là người học phải chứng minh được mức độ nắm vững và làm chủ các kiến thức và kỹ năng (được gọi là năng lực); huy động tổng hợp mọi nguồn lực (kinh nghiệm, kiến thức, kĩ năng, hứng thú, niềm tin, ý chí…) trong một môn học hay bối cảnh nhất định, theo tốc độ của riêng mình.

...............

Xem đầy đủ nội dung sáng kiến kinh nghiệm trong file tải về