Phân tích bài thơ Nhớ cơn mưa quê hương của Lê Anh Xuân Viết bài văn nghị luận về một tác phẩm thơ lớp 11

Phân tích bài thơ Nhớ cơn mưa quê hương của Lê Anh Xuân mang đến bài văn mẫu cực hay, ấn tượng nhất. Qua đó giúp các em có thể tham khảo để nâng cao kỹ năng viết văn bản nghị luận về một tác phẩm thơ hay.

Nhớ cơn mưa quê hương không chỉ là lời tâm sự của tác giả về những kỷ niệm tuổi thơ, mà còn là bản tình ca sâu lắng về tình yêu quê hương. Để hiểu rõ hơn về bài thơ mời các bạn cùng theo dõi bài văn mẫu phân tích Nhớ cơn mưa quê hương trong bài viết dưới đây. Ngoài ra các bạn xem thêm bài văn mẫu cảm nhận về tình cảm nhân vật trữ tình trong bài thơ Áo cũ.

Phân tích Nhớ cơn mưa quê hương

"Quê hương là chùm khế ngọt
Cho con trèo hái mỗi ngày”

Quê hương – hai tiếng gọi sao thân thương mà cuộn trào cảm xúc trong bất cứ ai mỗi khi nhắc đến và từ lâu nó cũng trở thành đề tài quen thuộc song không bao giờ trở nên cũ kĩ trong văn đàn Việt Nam. Lê Anh Xuân, một nhà thơ gắn liền với những cảm xúc chân thành và sâu sắc về quê hương, đã để lại cho đời những vần thơ đậm đà tình yêu với đất nước và con người Việt Nam. Trong đoạn trích "Nhớ cơn mưa quê hương", ông đã khéo léo tái hiện hình ảnh mưa quê cùng những ký ức tuổi thơ, qua đó thể hiện tình yêu mãnh liệt và nỗi nhớ quê hương da diết.

Trang thơ phả vào lòng người những cảm xúc xao xuyến từ sâu thẳm trái tim người con xa quê:

"Quê nội ơi
Mấy năm trời xa cách
Đêm nay, ta nằm nghe mưa rơi"

Mở đầu đoạn thơ là lời thốt lên đầy cảm xúc: "Quê nội ơi", như một tiếng gọi thân thương từ sâu thẳm tâm hồn. Từ "mấy năm trời xa cách" gợi lên khoảng thời gian dài xa quê, đủ để khiến lòng người tràn ngập nhớ nhung. Giữa đêm khuya, âm thanh "mưa rơi" vang lên, trở thành chiếc cầu nối đưa tác giả trở về với những kỷ niệm tuổi thơ nơi quê nhà.

"Nghe tiếng trời gầm xa lắc...
Cớ sao lòng thấy nhớ thương."

Tiếng mưa không chỉ đơn thuần là âm thanh của thiên nhiên, mà còn là tiếng vọng từ quá khứ, khơi dậy nỗi nhớ quê hương mãnh liệt. "Nhớ thương" ở đây không chỉ là cảm giác bâng khuâng, mà là sự tiếc nuối những tháng ngày bình yên bên gia đình, bên cảnh vật thân thuộc.

Cơn mưa cất lên như một bản hòa ca rộn rã vang vọng trong lòng người:

"Ôi cơn mưa quê hương
Đã ru hát hồn ta thuở bé,
Đã thấm nặng lòng ta những tình yêu chớm hé."

Lê Anh Xuân đã nhân hóa cơn mưa như một người bạn đồng hành, đã "ru hát hồn ta thuở bé". Mưa không chỉ mang đến những ký ức ngọt ngào, mà còn gieo mầm những cảm xúc đầu đời, tình yêu dành cho quê hương và con người.

"Nghe tiếng mưa rơi trên tàu chuối, bẹ dừa,
Thấy mặt trời lên khi tạnh những cơn mưa."

Tiếng mưa rơi trên tàu chuối, bẹ dừa là âm thanh quen thuộc của làng quê Việt Nam. Nó không chỉ là âm thanh tự nhiên mà còn là biểu tượng cho sự sống và gắn kết giữa con người với thiên nhiên. Cơn mưa tạnh đi, "mặt trời lên" tượng trưng cho niềm tin và hy vọng, cho sự hồi sinh và tươi mới của cuộc sống.

Tác giả đã thủ thỉ vào trong trang viết thứ tình cảm ngọt bùi nhất đối với từng thớ đất thôn quê:

"Ta yêu quá như lần đầu mới biết
Ta yêu mưa như yêu gì thân thiết
Như tre, dừa, như làng xóm quê hương."

Tình yêu đối với cơn mưa quê hương được Lê Anh Xuân diễn tả bằng những cảm xúc mãnh liệt. Cụm từ "như lần đầu mới biết" nhấn mạnh sự tươi mới trong tình cảm của tác giả, dù đã trải qua nhiều năm xa quê. Ông yêu mưa như yêu những hình ảnh quen thuộc: tre, dừa, làng xóm — những biểu tượng không thể thiếu của làng quê Việt Nam "Như những con người - biết mấy yêu thương." Lòng yêu quê hương của tác giả không chỉ dừng lại ở cảnh vật, mà còn lan tỏa đến những con người thân thuộc, gắn bó với ông qua những năm tháng tuổi thơ. Đó là tình yêu dành cho gia đình, bạn bè và cộng đồng làng xóm.

Bởi quê hương là cái nôi nuôi dưỡng tâm hồn ta lớn dần theo tháng năm, hòa dưới cơn mưa tuổi thơ khiến ta như sống lại từng giây phút mùi mẫn khi ấy:

"Ôi tuổi thơ, ta dầm mưa ta tắm
Ta lội tung tăng trên mặt nước mặt sông
Ta lặn xuống, nghe vang xa tiếng sấm
Nghe mưa rơi, tiếng ấm tiếng trong."

Những câu thơ khắc họa hình ảnh tuổi thơ sống động, ngập tràn niềm vui và sự hồn nhiên. Dưới cơn mưa, đứa trẻ Lê Anh Xuân dầm mưa, tắm sông, lội nước một cách vô tư. Những âm thanh thiên nhiên như tiếng sấm, tiếng mưa rơi được miêu tả với sắc thái "ấm" và "trong", mang đến cảm giác gần gũi, thân thương.

Qua đó, tác giả nhấn mạnh rằng mưa không chỉ là hiện tượng tự nhiên, mà còn là một phần ký ức quý giá, nuôi dưỡng tâm hồn ông trong những năm tháng chiến tranh gian khổ.

Những hình ảnh như "tàu chuối", "bẹ dừa", "tre, dừa", "làng xóm" mang đậm dấu ấn làng quê Việt Nam, tạo nên bức tranh thiên nhiên vừa sinh động vừa thân thương. Ngôn từ của Lê Anh Xuân giản dị, mộc mạc nhưng giàu cảm xúc, dễ đi vào lòng người. Giọng thơ thủ thỉ như lời tâm sự, đầy ắp nỗi nhớ nhung và tình yêu quê hương. Cơn mưa được nhân hóa như người bạn tri kỷ, vừa thân thiết vừa gắn bó, tạo nên sự liên tưởng sâu sắc về mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên.

Đoạn thơ "Nhớ cơn mưa quê hương" không chỉ là lời tâm sự của tác giả về những kỷ niệm tuổi thơ, mà còn là bản tình ca sâu lắng về tình yêu quê hương. Qua những hình ảnh quen thuộc và cảm xúc chân thành, Lê Anh Xuân khẳng định rằng, dù ở nơi đâu, lòng người luôn hướng về quê nhà với những ký ức đẹp đẽ, làm nguồn động lực giúp vượt qua mọi khó khăn trong cuộc sống. Bài thơ là lời nhắc nhở mỗi chúng ta hãy trân trọng và giữ gìn những giá trị bình dị, thân thương của quê hương mình.